1 tydzień temu
Prawidłowy zbiór soi jest ważnym elementem, przesądzającym często o plonach nasion i ich jakości. istotny jest zarówno wybór optymalnego terminu, jak też profesjonalnie przygotowany kombajn do zbioru.
Dojrzałość nasion i związany z tym termin zbioru, zależy przede wszystkim od wczesności odmiany oraz warunków glebowych i przebiegu pogody. W mniejszym stopniu także od prowadzonej agrotechniki, w tym terminu i gęstości siewu oraz nawożenia.
Termin zbioru
Wcześniejsze odmiany zbierane są zwykle we wrześniu, zaś późniejsze choćby w drugiej połowie październiku. W przypadku bardzo późnych odmian i niesprzyjającej wegetacji pogodzie, zdarza się, iż niektóre z nich nie dojrzewają (nie dotyczy tego roku).
Dojrzałe rośliny soi są zwykle jasno lub ciemno brązowe, nie mają liści, zaś strąki przy potrząsaniu wydają charakterystyczny, grzechocący dźwięk, co oznacza iż należy przystąpić do ich zbioru.
Charakterystyczną cechą soi jest pozbywanie się liści podczas dojrzewania strąków i nasion oraz niskie osadzenie dolnych strąków, zwykle od 9 do 12 cm od powierzchni gleby. Zależy to głównie od odmiany, ale też obsady roślin, warunków glebowych i przebiegu pogody.
Dlatego należy ją zbierać kombajnem możliwie nisko by uniknąć strat (przecinania strąków). Ułatwia to w pewnym stopniu wyrównanie powierzchni pola, podczas jego przygotowania przed wysiewem nasion. Mniejsze straty są też na plantacji zlokalizowanej na płaskim terenie.
Nierównomierne dojrzewanie strąków i nasion na roślinie lub w łanie generuje straty. Soja zbierana jest zwykle kombajnem zbożowym, najlepiej gdy wilgotność nasion nie przekracza 20 proc. Zbyt wilgotne, a więc nie w pełni dojrzałe strąki gorzej się wymłacają, zaś zebrane nasiona wymagają dosuszenia przed magazynowaniem, do około 13 proc. wilgotności.
Z kolei zbiór zbyt suchych (przejrzałych) strąków i nasion, powoduje często ich straty w postaci osypanych i rozbitych nasion. Następuje to zwykle podczas ich mechanicznego zbioru kombajnem.
Straty powstają też przy nierównomiernym dojrzewaniu strąków na roślinie lub roślin w łanie. Powodem tego może być mała obsada roślin w przeliczeniu na jednostkę powierzchni i związana z tym duża liczba rozgałęzień (pędów bocznych), a niekiedy także zmienność (mozaika) glebowa.
Podczas zbioru roślin w nieodpowiedniej dojrzałości, bądź kombajnem nie przystosowanym do ich zbioru, mogą występować też uszkodzenia mechaniczne nasion, wgniecenia lub pękanie okrywy nasiennej, a choćby rozbijanie (połówkowanie) nasion.
Przygotowanie kombajnu
W zależności od wilgotności zbieranych nasion należy odpowiednio optymalizować prędkość obrotową bębna młócącego oraz szerokość roboczą szczeliny w zespole młócącym. Istotna może być też prędkość kombajnu podczas zbioru, zalecana zwykle w zakresie 2,5-3,5 km/godz.
Wraz ze wzrostem wilgotności zbieranych strąków i nasion należy sukcesywnie zwiększać prędkość obrotową bębna młócącego, najczęściej w zakresie 400-500 obrotów, choć maksymalnie (przy większym udziale nie w pełni dojrzałych strąków) choćby do 600 obrotów na minutę.
Prawidłowy zbiór gwarantuje też w miarę niskie ustawienie przyrządu tnącego, przesunięcie do przodu motowideł i zwiększenie ich prędkości w stosunku do przemieszczającego się kombajnu, jak też dobór odpowiednich sit do wielkości nasion.
Ostatni parametr jest istotny, gdyż zwykle są duże różnice pomiędzy odmianami, jak też latami (przebiegiem pogody) w wielkości, a ściślej w masie 1000 nasion. Odpowiedni dobór sit zwiększy dokładność czyszczenia zbieranych nasion oraz może zapobiec ich stratom.
W międzyczasie należy oceniać jakość omłotu oraz odpowiednio regulować parametry techniczne kombajnu, by uzyskać oczekiwane rezultaty w postaci pełnego omłotu i dobrej jakości pozyskanych nasion.
Zbyt wilgotne nasiona należy dosuszyć
Podczas dosuszania (do 12-13 proc. wilgotności) zbyt wilgotnych nasion, należy mieć na uwadze fakt, by temperatura strumienia suszącego powietrza nie przekraczała 30 st. C. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku wykorzystania tych nasion w przyszłym roku jako materiału siewnego.
Wyższe temperatury, zwłaszcza przekraczające 35 st. C mogą znacznie obniżyć zdolność kiełkowania nasion, podobnie jak zbyt niskie temperatury zimą (poniżej -7 st C), podczas ich przechowywania w magazynie.
