1 miesiąc temu
Spośród licznych ziół, czosnek doskonale sprawdza się w żywieniu świń. Zawiera olejki eteryczne, enzymy, cholinę, kwas rodanowodorowy oraz witaminy, szczególnie C, B i PP. Dzięki swoim adekwatnościom sprawdza się w leczeniu i podnoszeniu odporności młodych świń. Działa też jako stymulator wzrostu.
Działanie antybakteryjne
Czosnek zawiera ponad 200 substancji biologicznie czynnych. Należą do nich m. in. fitoncydy, będące lotnymi związkami siarki, allina, która pod wpływem enzymu allinazy ulega przekształceniu w allicynę. Substancja ta nadaje czosnkowi ostry zapach, adekwatności bakteriobójcze i grzybobójcze.
Związki aktywne, takie jak allina i allicyna, działają głównie w obrębie przewodu pokarmowego. Ich bakteriobójcze i bakteriostatyczne adekwatności z dobrym skutkiem wykorzystywane są do unicestwiania niektórych szczepów bakterii chorobotwórczych. Należą do nich m. in.: Escherichia coli, Salmonella typhosa, Staphyliococcus aureus, Shigella dysenteriae, Bacillus cereus, Trichophyton verruscosum, Clostridium sp., Streptococcus sp. i inne.
Dodatki ziołowe do paszy dla świń z udziałem czosnku znacząco obniżają liczebność tych bakterii już po 14 dniach stosowania.
Zaletą użycia czosnku w żywieniu świń jest to, iż siarczki allilowe, zwalczając bakterie chorobotwórcze, nie niszczą naturalnej mikrobioty przewodu pokarmowego, np. bakterii Lactobacillus sp. Mechanizm selektywnego działania polega na tym, żew przeciwieństwie do antybiotyków siarczki allilowe nie niszczą jąder komórkowych drobnoustrojów, ale działają na ich ściany komórkowe. Ściany zaś komórkowy drobnoustrojów chorobotwórczych i niechorobotwórczych rżąnią się budową. Siarczki allilowe, nie niszząc jądra komórkowego, sprawiają, iż nie dochodzi do „przeprogramowania genetycznego”. Dzięki temu, drobnoustroje w przeciwieństwie do antybiotyków nie uodporniają się na działanie czosnku.
Substancje lecznicze
Czosnek w swoim składzie zawiera także olejki eteryczne, enzymy (allinaza, arginaza, mirozynaza, peroksydaza, tyrozynaza, dezoksyrybonukleinaza), cholinę, kwas rodanowodorowy i witaminy, szczególnie C, B oraz PP.
Substancje o działaniu antybiotycznym występujące w nim to skordymina, adenozyna (przeciwdziała sklejaniu się trombocytów) i garlicyna (korzystnie wpływa na drogi moczowe oraz przeciwdziała biegunkom).
Występowanie substancji aktywnych w czosnku uzależnione jest od odmiany, dojrzałości rośliny, warunków klimatycznych i agrotechnicznych. Roślina ta różni się składem chemicznym w zależności od warunków terenowych. Czosnek uprawiany w terenach górskich zawiera ponad 50% więcej olejków eterycznych w porównaniu z czosnkiem uprawianym na nizinach.
Działanie prozdrowotne
Czosnek dzięki swoim walorom smakowym pobudza trawienie i przemianę materii. Charakterystyczny dla niego zapach wzbudza zainteresowanie zwierząt i poprawia apetyt, pobudza wydzielanie śliny, soków żołądkowych oraz żółci.
Dodatki ziołowe w paszy dla świń z udziałem czosnku w istotny sposób poprawiają przyrosty dzienne prosiąt i wykorzystanie przez nie paszy. Ograniczają także występowanie biegunek i upadki prosiąt.
Czosnek pobudza układ odpornościowy i pomaga w utrzymaniu równowagi cukrowej, stymulując wydzielanie insuliny. Obniża również poziom tłuszczów i cholesterolu, szczególnie frakcji LDL, modulując profil kwasów tłuszczowych w kierunku prozdrowotnym. Ponadto obniża ciśnienie krwi. Jest też środkiem przeciwmiażdżycowym.
Działanie przeciwzawałowe metabolitów allicyny wynika głównie z rozluźniania mięśni gładkich naczyń krwionośnych, co w konsekwencji obniża ciśnienie tętnicze. Ponadto hamuje syntezę cholesterolu oraz przeciwdziała zlepianiu się płytek krwi. adekwatności te chronią przed występowaniem tzw. nagłej śmierci sercowej, spowodowanej oddziaływaniem czynników stresowych.
Z kolei naturalne olejki eteryczne występujące w czosnku są wykorzystywane jako dodatki smakowo-zapachowe. Dzięki swoim walorom przyprawowym i smakowym pobudza on trawienie i przemianę materii. Jego charakterystyczny zapach wzbudza zainteresowanie zwierząt paszą, poprawia jej pobranie oraz apetyt u świń. Zwiększa też wydzielanie śliny, soków trawiennych i żółci.
Czosnek oprócz działania przeciwbakteryjnego i przeciwwirusowego wykazuje również działanie przeciwrobacze, przeciwgrzybicze oraz stosowany jest przy zakażeniach pleśniawkami i drożdżakami.
Zapobiega też infekcjom przewodu pokarmowego, oddechowego oraz skóry. Wykazuje działanie antyoksydacyjne, dzięki czemu niszczy wolne rodniki. Jest skutecznym lekiem w profilaktyce i leczeniu schorzeń serca oraz nowotworów, szczególnie skóry, żołądka i jelita grubego. Poprawia zaopatrzenie mięśnia sercowego w krew i powstrzymuje tworzenie się zakrzepów w naczyniach wieńcowych.
Czosnek w paszy
Liczne badania wskazują, iż ekstrakty czosnkowe wywierają korzystny wpływ na odporność trzody chlewnej. Odnotowuje się m. in. istotny wzrost liczby leukocytów (w tym granulocytów, monocytów i limfocytów), aktywność lizozymu, ceruloplazminy oraz immunoglobulin. Przekłada się to na poprawę odporności swoistej i nieswoistej organizmu.
Prosięta, którym podawano w dawce pokarmowej ekstrakty czosnkowe, odznaczały się lepszymi parametrami morfologicznymi jelita cienkiego (posiadaly kosmki jelitowe o większej powierzchni). Osiągały dzięki temu wyższe przyrosty masy ciała oraz charakteryzowały się lepszym statusem zdrowotnym. Podobne efekty obserwowano u prosiąt karmionych przez maciory, którym podawano ekstrakty czosnkowe podczas ciąży i laktacji. W momencie odsadzenia masa ciała tych prosiąt była wyższa przeciętnie o 25-30% w porównaniu z kontrolnymi, którym nie podawano ekstraktu czosnkowego.
Celem stosowania dodatków zawierających czosnek w żywieniu tuczników jest poprawa efektów produkcyjnych oraz jakości ich mięsa. Szczególnie w zakresie poprawy cech sensorycznych i składu prozdrowotnego.
W handlu istnieje wiele preparatów zawierających czosnek. Mogą być one wyprodukowane w postaci sypkiej, draży, żeli lub wyciągów. W żywieniu zwierząt gospodarskich suszony czosnek wydaje się nie mieć znaczenia terapeutycznego. Wykazano bowiem doświadczalnie, iż jest on pozbawiony olejków eterycznych i traci swoje adekwatności lecznicze. Preparaty czosnkowe można stosować już od 14 dnia życia prosiąt, a zakończyć tydzień przed planowanym ubojem. Najczęściej takie dodatki stosuje się w ilości od 0,5 do 1 kg na tonę paszy.
Podsumowanie
Stosowanie preparatów zawierających czosnek jako dodatków do mieszanek dla trzody chlewnej może stanowić alternatywę dla antybiotykowych stymulatorów wzrostu w zapobieganiu najczęściej występujących infekcjom ogólnym, szczególnie u zwierząt młodych. Dzięki swoistym zdolnościom immunostymulującym oraz antybakteryjnym, antywirusowym i przeciwgrzybiczym, preparaty zawierające ekstrakty z czosnku wpływają na poprawę ogólnego stanu zdrowia oraz zwiększają odporność zwierząt.
