W czwartek 25 kwietnia Sąd Najwyższy odpowiedział na pytania, które będą drogowskazem dla sędziów, orzekających w sprawach o kredyty frankowe. Przede wszystkim Sąd Najwyższy uznał, że "jeżeli umowa kredytu frankowego była choćby w części nielegalna, to trzeba ją w całości unieważnić. Nie można jej naprawić" - tłumaczy RMF FM. Co więcej, jeśli kredytobiorca wygra w sądzie, to banki nie będą mogły wymyślać kolejnych opłat, na przykład za bezumowne korzystanie z kapitału.
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Banki mają problemy
Na tę uchwałę trzeba było czekać aż trzy lata. W 2021 pierwsza prezeska Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska skierowała sześć pytań, które miały wyklarować orzecznictwo w sprawie. Zdaniem składu orzekającego, problemy w nich zawarte nie straciły na aktualności. Uchwała ma charakter abstrakcyjny, co oznacza, że odnosi się do sytuacji powtarzalnej.
Mecenaska Karolina Pilawska powiedziała, że uchwała jest bardzo korzystna dla środowiska frankowego. Wyjaśniła, że kursów walut nie można zastąpić średnim kursem franka w NBP oraz że po usunięciu klauzul zakazanych, umowy frankowe są nieważne. Mecenas Pilawska dodała, że w wielu przypadkach roszczenia banków wobec frankowiczów mogą się okazać przedawnione. Reprezentantka frankowiczów ma nadzieję, że uchwała Sądu Najwyższego sprawi, że sędziowie chętniej i szybciej będą orzekali na korzyść osób, które brały kredyty
Uchwała głosi, że w razie uznania, że postanowienia umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego, odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej, stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie jest wiążące. W obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów.
W razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego umowa nie wiąże także w pozostałym zakresie.
Jeżeli w wykonaniu umowy kredytu, która nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bank wypłacił kredytobiorcy całość bądź część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają samodzielne roszczenia o zwrot należnego świadczenia na rzecz każdej ze stron.
Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się, co do zasady, od dnia następującego po dniu, w którym kredytobiorca zakwestionował względem banku związanie postanowieniami umowy.
Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, nie ma podstawy prawnej do żądania przez którąkolwiek ze stron odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych w okresie od spełnienia nienależnego świadczenia do chwili popadnięcia w opóźnienie co do zwrotu tego świadczenia.
Wątpliwości formalne co do ustawy frankowej. Orzekali neosędziowie
W rozprawie poprzedzającej uchwałę uczestniczyło 17 sędziów. Wszyscy nominowani przez neoKRS pod przewodnictwem Joanny Misztal-Koneckiej, prezes SN kierującej Izbą Cywilną - informuje Business Insider. To może być natomiast pożywka dla banków, które będą wykorzystywały powyższy fakt, by podważyć to, czy uchwała jest w ogóle legalna. Ponadto SN w orzeczeniu napisał, że "na posiedzeniu jawnym 25 kwietnia br. przedstawiciel Prokuratora Generalnego wskazał na potrzebę podjęcia uchwały przez powiększony skład Sądu Najwyższego".
