1 tydzień temu
Fosfor i potas powinny być wnoszone w całości jesienią. Podajemy je na głębokość 8-15 cm (głębiej pod rzepak), pod orkę siewną lub agregat, w dawkach zależnych od zasobności gleby i prognozowanych plonów.
Ich powierzchowne stosowanie (przed wysiewem nasion), jak się to często praktykuje, nie jest zalecane, głównie ze względu na znacznie gorszą przyswajalność oraz słabszy rozwój systemu korzeniowego.
Dotyczy to zwłaszcza fosforu oraz uprawy tych roślin na zwięźlejszych glebach. Na glebach lekkich, zwłaszcza przy stosowaniu większych dawek, część potasu (przeciętnie 1/3), można wysiać pogłównie – późną jesienią, ewentualnie wczesną wiosna, wówczas łącznie z pierwszą dawką N.
Fosfor niezbędny w dwóch okresach wegetacji zbóż i rzepaku
Pogłówny wysiew nawozów fosforowych nie jest zalecany, a jeżeli tak to zawarty w nich fosfor powinien być rozpuszczalny wyłącznie w wodzie. Takim nawozem jest fosforan amonu oraz niektóre wieloskładnikowe.
Niedobór fosforu wynika nie tylko z powodu niskiej zasobności gleby, ale też jego ograniczonej przyswajalności, np. w wyniku skrajnych wartości pH (optymalne w zakresie 5,6-6,8) oraz niskiej temperatury gleby (poniżej 12°C).
W okresie wegetacji zbóż i rzepaku wyróżnia się dwa okresy krytyczne, związane z zapotrzebowaniem roślin w fosfor. Pierwszy przypada na początek wegetacji, gdy rośliny tworzą system korzeniowy.
Dostęp przyswajalnego fosforu stymuluje wówczas jego rozwój, co umożliwia lepsze zaopatrzenie w wodę i składniki pokarmowe. Drugi okres krytyczny rozpoczyna się z chwilą tworzenia organów generatywnych: kłosów i ziarna zbóż oraz łuszczyn i nasion rzepaku.
Typowym symptomem niedoboru fosforu są fioletowo-różowe przebarwienia dolnej części łodyg i liści. Liście zbóż są mniejsze, wąskie, wydłużone, osadzone pod ostrym kątem (strzeliste). Rośliny są niewyrośnięte, słabo wiążą owoce i nasiona.
Należy podkreślić iż fosfor gromadzi się głównie w organach generatywnych roślin, a więc ziarniakach zbóż lub nasionach rzepaku. Podczas ich zbioru wywożony jest więc w dużych ilościach z pola.
Niedobór potasu zakłóca gospodarkę wodną
Niedobór potasu zakłóca gospodarkę wodną roślin i osłabia zimotrwałość. Z kolei potas w większych ilościach gromadzony jest w organach wegetatywnych roślin, a więc słomie i liściach zbóż i rzepaku. W tej postaci pozostaje często na polu, zaś po ich mineralizacji wraca do powtórnego obiegu.
Potas obok azotu pobierany jest przez rośliny w największych ilościach. Szacuje się iż jego niedobór jest drugim po kwaśnym odczynie gleby, czynnikiem pokarmowym ograniczającym wysokość i jakość plonów.
Typowe objawy niedoboru potasu
- żółknące, a następnie brązowiejące i wykruszające się części blaszki liściowej, poczynając od wierzchołka i brzegów starszych liści,
- gorsze krzewienie zbóż i słabiej rozwinięte rośliny dwuliścienne, w tym rzepak,
- gorsza zimotrwałość ozimin oraz większa podatność jarych na wiosenne przymrozki.
Dobre zaopatrzenie roślin w K ułatwia pobieranie i przepływ wody przez komórki korzenia i jej transport w wiązkach przewodzących. Rośliny wykazują wówczas niższy współczynnik transpiracji, czyli zużywają mniej wody na wyprodukowanie jednostki suchej masy.
Potas i fosfor dolistnie
Niedobory P i K w trakcie wegetacji roślin można złagodzić stosując je dolistnie. Należy podkreślić, iż przy niedoborze potasu, (także fosforu i magnezu) rośliny nie gromadzą dostatecznej ilości cukrów i są w większym stopniu podatne na wymarzanie.
Objawy ich niedoboru na roślinach, w pierwszej kolejności pojawiają się na starszych częściach rośliny, zwłaszcza liściach, ale stopniowo (przy większym deficycie) przechodzą na młodsze.
W takim przypadku zasadne może być dokarmianie dolistne nawozami, z podwyższoną zawartością obydwu składników, zwykle ponad 50 proc P2O5 i 35 proc. K2O. Do sporządzanego roztworu można też dodać siarczan magnezu, mocznik (bez inhibitora ureazy) oraz niektóre mikroelementy.
Wprawdzie poprzez dokarmianie dolistne nie można zaspokoić potrzeb pokarmowych roślin w makroelementy, ale możliwe jest złagodzenie ich niedoboru, zwłaszcza w fosfor i magnez, pobierane przez rośliny w znacznie mniejszych dawkach niż potas.
Należy dodać, iż dolistne dokarmianie roślin przynosi też dobre efekty w okresach z niedoborem wody w glebie. Jednak wówczas należy je stosować w dolnych zalecanych stężeniach oraz w godzinach wieczornych, zwłaszcza w warunkach większego usłonecznienia.
