Kiszonka z sorgo. Czy warto karmić nią bydło?

Uprawa sorgo lub sorgo z kukurydzą metodą pasową może być alternatywą dla uprawy kukurydzy w rejonach gleb okresowo suchych i zagrożonych niskimi plonami kukurydzy na kiszonkę, szczególnie na zapleczu stad krów mlecznych i bydła mięsnego.

Kiszonka z sorgo w dawkach dla bydła. Wyniki badań

Badania przeprowadzone przez różne ośrodki naukowe w kraju potwierdzają przydatność sorgo w żywieniu zwierząt, jednak wartość pokarmowa kiszonki z tej rośliny w porównaniu z kukurydzą jest znacznie niższa. Wyższa zawartość włókna surowego oraz niższa zawartość energii nie pozwalają na stosowanie jej samodzielnie w żywieniu krów wysokomlecznych.

Z tych względów skarmiana jest najczęściej razem z kiszonką z kukurydzy lub sianokiszonkami z traw. Kiszonka z sorgo nadaje się natomiast do żywienia krów mlecznych w drugiej połowie laktacji, krów zasuszanych, jałówek cielnych, mamek, bydła mięsnego oraz wszystkich innych zwierząt mających mniejsze zapotrzebowanie na energię.

Wartość pokarmowa kiszonki z sorgo w porównaniu z kukurydzą jest znacznie niższa, fot. Barowicz

W tabelach 1-3 zawarto wyniki badań przeprowadzonych w Instytucie Zootechniki-PIB w Krakowie. Krowy o wydajności mlecznej powyżej 7,7 tys. kg. mleka skarmiano kiszonką sporządzoną z roślin sorgo uprawianych pasowo wraz z kukurydzą jak 4:4. Grupa kontrolna otrzymywała kiszonkę z kukurydzy.

Zawartość suchej masy w kiszonce z sorgo i kukurydzy uprawianej pasami była niemal identyczna jak w kiszonce z kukurydzy uprawianej w siewie czystym (tab.1). Zawartość białka ogólnego była znacznie niższa dla kiszonki z sorgo i kukurydzy. Kiszonka ta zawierała też wyższy poziom NDF. Komponenty paszowe TMR w świeżej masie przedstawiono w tab.2.

Tab.1 Skład chemiczny kiszonek i mieszanki ze stacji paszowej (g/kg s.m.) (Brzóska, Śliwiński, 2009)

Tab.2. Skład paszy TMR (kg świeżej masy) (Brzóska, Śliwiński, 2009)

Nie stwierdzono istotnych różnic w pobraniu paszy TMR w grupach krów, przy nieznacznie wyższym pobraniu TMR zawierającego kiszonkę z sorgo i kukurydzy (tab.3). Nie stwierdzono też istotnych różnic w składzie mleka i jego cechach fizyko-chemicznych.

Wyniki doświadczenia wskazują, iż uprawa pasowa kukurydzy wraz z sorgo i podawanie kiszonki sporządzonej z obu tych roślin nie różnicuje istotnie produkcyjności krów otrzymujących kiszonki w paszy TMR, w odniesieniu do krów otrzymujących TMR z kiszonką z kukurydzy. Wskazuje to na wyrównaną wartość energetyczną obu kiszonek

Tab.3.Pobranie pasz i produkcyjność krów (Brzóska, Śliwiński, 2009)

Podsumowanie

W warunkach suszy glebowej i niskiego plonu kukurydzy na kiszonkę uprawa sorgo lub uprawa pasowa z kukurydzą jest jedynym sposobem na wyprodukowanie paszy objętościowej dla krów mlecznych i utrzymania stada bydła do następnego sezonu. Sorgo daje kiszonkę średniej jakości, z tendencją do nadmiernej fermentacji, o zawartości suchej masy poniżej 30%. Uprawa pasowa oraz zakiszanie sorgo z zielonką z kukurydzy podwyższa zawartość suchej masy oraz poprawia skład chemiczny i wartość pokarmową kiszonek.

Dla zwiększenia suchej masy w kiszonce warto dodawać pasze osuszające, szczególnie otręby zbożowe w ilości 20-30 kg/tonę zakiszanego materiału. Kiszonka z sorgo lub sorgo z kukurydzą, ze względu na niższą koncentrację suchej masy oraz brak kolb i ziarna, zawiera ok. 15-20% mniej energii w porównaniu do kiszonki z kukurydzy. Niższe pobranie energii można regulować ilością skarmianej paszy treściwej.

Kiszonki z sorgo lub sorgo z kukurydzą skarmiane krowami nie powodują istotnych zmian składu mleka, w tym tłuszczu i białka, w porównaniu do krów otrzymujących kiszonkę z kukurydzy. Kiszonka z sorgo lub sorgo z kukurydzą może być stosowana w żywieniu młodego bydła, cieląt, jałówek oraz bydła mięsnego. Niższa zawartość energii w kiszonkach nie powoduje nadmiernego otłuszczania się zwierząt.