3 tygodni temu
Postępujące zmiany klimatyczne w naszej strefie geograficznej skutkują coraz częściej występującymi długotrwałymi suszami w okresie wegetacji roślin. Wszystko to sprawia, iż uprawa kukurydzy na kiszonkę nie daje oczekiwanych plonów, zaś zbierana zielona masa odznacza się niższą wartością energetyczną. Czy warto więc w takich warunkach postawić na sorgo?
Hodowcy bydła mlecznego szukają więc alternatywnych do kukurydzy roślin, bardziej odpornych na niedobory wilgoci w glebie w trakcie wegetacji, a równocześnie dobrze plonujących i nadających się do uprawy w warunkach naszego kraju. Taką rośliną może stać się sorgo.
Dlaczego sorgo?
Sorgo (Sorghum vulgaris) jest rośliną z rodziny traw zbożowych, uprawianą na świecie od ponad 4 tys. lat, na terenach suchych, nie nadających się do uprawy innych roślin. Pochodzi z Afryki i do dziś jest tam jedną z ważniejszych roślin uprawnych. Od kilkudziesięciu lat sorgo z powodzeniem uprawiane jest na cele paszowe i stosowane w żywieniu bydła w okresowo suchych regionach Stanów Zjednoczonych oraz Europy Południowej.
W Polsce sorgo do uprawy wprowadzono w okresie międzywojennym. Początkowo na terenach północno-wschodnich, z biegiem lat sorgo uprawiano na terenie całego kraju. Dziś, w formie dzikiej spotyka się sorgo na nizinach, porasta też niższe partie gór oraz lasy liściaste, szczególnie bukowe. Pierwsze profesjonalne uprawy sorgo oraz mieszańca tej rośliny z trawą sudańską założono w naszym kraju w 2014 r. Jak wykazały, dzięki głębszemu systemowi korzeniowemu, sorgo i jego mieszańce, lepiej niż kukurydza wykorzystuje wodę. Im suchsze oraz cieplejsze były okresy wegetacji, tym różnice we wzroście i plonowaniu sorgo nad kukurydzą były wyższe. Rośliny sorgo ponadto, bardzo długo jesienią pozostają zielone i nie są porażane przez głownię ani uszkadzane przez szkodniki.
Sorgo rozwija mocny system korzeniowy, w przypadku występowania niedostatku wody wchodzi w stan uśpienia, aby wraz ze wzrostem poziomu wilgotności ponownie rozpocząć wegetację. Liście sorgo ponadto pokrywa ochronna warstwa wosku, który skutecznie zabezpiecza je przed utratą wody.
Wszystko to sprawia, iż wielu rolników oraz specjalistów od uprawy widzi w uprawie tej rośliny szansę na zabezpieczenie niezbędnej ilości paszy objętościowej (kiszonka) dla bydła, gdyż przy postępującej w kraju suszy, zarówno kukurydza, jak i trwałe użytki zielone nie są w stanie zapewnić adekwatnego plonu.
Uprawa sorgo
Najlepiej rośnie na glebach gwałtownie nagrzewających się. Nie toleruje gleb zimnych i podmokłych. Żyzność i wilgotność gleby zwiększa jego plony. Siewu nasion dokonuje się gdy temperatura gleby przekroczy 10-12 o C, co w naszym klimacie ma miejsce między 20 maja a 10 czerwca. W przypadku siewu pasowego nasion sorgo i kukurydzy, wysiew nasion kukurydzy powinien wyprzedzać siew sorgo o 2-3 tyg. Tempo wschodów i wzrost sorgo jest znacznie szybsze niż kukurydzy. W końcu lipca rośliny sorgo zaczynają przewyższać kukurydzę, a we wrześniu plantacje sorgo są wyższe o ok. 50-100 cm od plantacji kukurydzy.
Uprawiając na przemian pasowo, sorgo wraz z kukurydzą, zaleca się stosowanie wariantów jak 1:1, 2:1 lub 3:1. Ilość wysiewanych pasów sorgo w porównaniu do kukurydzy winna zależeć od przewidywanej pogody podczas trwania wegetacji, szczególnie rozkładu opadów oraz rodzaju gleby. Ideałem by było, by w latach suchych przeważało sorgo (pasy w ilości 3:1), a w latach wilgotnych – kukurydzy (1:1). Należy pamiętać, iż sorgo ma być alternatywą dla niskiego i zawodnego plonu kukurydzy w latach suchych, a jego uprawa ma na celu pozyskanie zadawalającego plonu zielonej masy na kiszonkę dla bydła wobec miernych plonów kukurydzy.
Podobnie jak kukurydza wymaga nawożenia mineralnego w wysokości 300 kg NPK/ha, zaś zalecany stosunek N:P:K to 2:1:2. Sorgo lubi nawożenie organiczne obornikiem lub gnojowicą. Jest wrażliwe na zachwaszczenie. Chemiczna walkę z chwastami należy przeprowadzić przed siewem i przed wschodem. Można stosować takie same herbicydy jak w przypadku uprawy kukurydzy. W uprawach sorgo nie występują choroby i szkodniki. W przeciwieństwie do kukurydzy, plantacje sorgo nie są odwiedzane przez zwierzynę płową, w tym dziki.
W następnej części przyjrzymy się m.in. wartości pokarmowej kiszonki z sorgo.
