Departament Zdrowia I Opieki Społecznej HHS USA rozwiązał kontrakt z Moderną dotyczący opracowania i wdrożenia szczepionek na ptasią grypę. Jest to efekt działania kontrowersyjnego sekretarza HHS Roberta F. Kennedy’ego Jr., który chce w ogóle ograniczyć stosowanie szczepionek. Europejscy epidemiolodzy są pewni, iż HHS „podłożył podwaliny pod epidemię”.
Zerwanie kontraktu o wartości 766 mln zawartego przez HHS z Moderną jeszcze za czasów administracji Bidena stanowi spory cios finansowy dla Moderny. Innym problemem jest zaostrzona kontrola nad całym procesem powstawania szczepionek prowadzona przez nowy zespół HHS zatrudniony przez Kennedy’ego, o którym nieoficjalnie mówi się w środowisku amerykańskich naukowców, iż ma „wątpliwe kwalifikacje” do zajmowania się wirusologią.
Po zerwaniu kontraktu Moderna wydała oświadczenie, iż we wczesnych badaniach klinicznych szczepionka okazała się bezpieczna i dobrze tolerowana. Finansowanie z Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej miało umożliwić dalsze badania kliniczne faz późnych, ale Departament anulował jego przyznanie.
W styczniu br. Moderna otrzymała 590 mln dolarów jeszcze za rządów administracji Joe’go Bidena. Dotacja miała przyspieszyć prace nad szczepionką przeciwko ptasiej grypie oraz wsparcie rozszerzenia badań klinicznych na maksymalnie pięć dodatkowych podtypów grypy pandemicznej, w tym grypy świńskiej. W zeszłym roku HHS przyznał także firmie 176 mln dolarów finansowania na dokończenie późnego etapu opracowywania i testowania szczepionki mRNA przeciwko wirusowi H5N1 odpowiedzialnemu za ptasią grypę.
„Moderna otrzymała powiadomienie, iż HHS anuluje przyznanie (finansowania) na późny etap rozwoju i prawo do zakupu szczepionek przeciw grypie sprzed pandemii” – poinformowała firma. Jak powiedział dyrektor generalny Stéphane Bancel, Moderna będzie przez cały czas badać inne ścieżki rozwoju programu.
Firma liczyła na przychody z nowszych szczepionek mRNA, zwłaszcza szczepionki przeciw ptasiej grypie i eksperymentalnej szczepionki skojarzonej przeciwko COVID i grypie, aby zrekompensować słabnący popyt na szczepionkę przeciwko COVID po pandemii. W oświadczeniu Moderna powiadomiła także, iż otrzymała pozytywne dane tymczasowe z badania klinicznego, którego celem było sprawdzenie bezpieczeństwa i immunogenności jej szczepionki przeciwko ptasiej grypie.
Anulowanie finansowania nie jest zaskoczeniem – już w lutym Bloomberg poinformował, iż nowe kierownictwo HHS bada wszystkie kontrakty, zwłaszcza obejmujące szczepionki oparte na mRNA, jak szczepionki na COVID-19 i ptasią grypę. Administracja Bidena przyznała dodatkowe fundusze na badania nad tymi szczepionkami z czego nowe kierownictwo się wycofuje. Sekretarz HHS Robert F. Kennedy Jr. naciska na „długoletnie badania nad bezpieczeństwem szczepionek”, jednocześnie wycofując zalecenia dotyczące szczepień przeciwko Covid dla dzieci i kobiet w ciąży.
„Po rygorystycznej analizie doszliśmy do wniosku, iż dalsze inwestowanie w szczepionkę mRNA H5N1 firmy Moderna nie było uzasadnione naukowo ani etycznie. Nie chodzi tu tylko o skuteczność – chodzi o bezpieczeństwo, uczciwość i zaufanie. Prawda jest taka, iż technologia mRNA pozostaje niedostatecznie przetestowana i nie zamierzamy wydawać pieniędzy podatników na powtarzanie błędów poprzedniej administracji, która ukrywała przed opinią publiczną uzasadnione obawy dotyczące bezpieczeństwa” – stwierdza oświadczenie HHS podpisane przez dyrektora ds. komunikacji HHS Andrewa Nixona.
Tymczasem USA walczy z epidemią ptasiej grypy wśród kur, co spowodowało nienotowaną nigdy podwyżkę cen jaj i braki mięsa drobiowego. Grypa ta dotyka też dziesiątek stad bydła w całym kraju. Na razie przypadki ptasiej grypy u ludzi są stosunkowo rzadkie, ale według badaczy z Centers for Disease Control and Prevention szczep wirusa H5N1 odpowiedzialny za tę chorobę gwałtownie mutuje i zaczyna atakować ludzi nie tylko stale przebywających ze zwierzętami, jak dotąd. Na razie zagrożenie oceniono jako „stosunkowo niskie”, ale ciągu ostatniego roku ptasia grypa wystąpiła 70 osób, w większości pracowników rolnych.
Sekretarz ds. zdrowia Robert F. Kennedy Jr. zakwestionował stosowanie szczepionek także w rolnictwie i na początku tego roku spotkał się z krytyką ze strony niektórych członków Kongresu USA po tym, jak zasugerował w wywiadzie telewizyjnym, iż hodowcy drobiu powinni pozwolić na niekontrolowane rozprzestrzenianie się ptasiej grypy w swoich stadach, aby zbadać kurczaki, które się nią nie zaraziły.
„Anulowanie (finansowania) oznacza, iż rząd odrzuca to, co mogłoby być jednym z najskuteczniejszych i najszybszych narzędzi do zwalczania epidemii grypy ptaków” – powiedziała Amesh Adalja, kierująca zespołem w Johns Hopkins Center for Health Security, dodając, iż jest to podejście przeciwne do tego, jakie Trump zastosował w ramach Operation Warp Speed w walce z COVID-19.
W środowisku naukowym nie ma zwyczaju krytykowania postępowania organów regulacyjnych, ale według wypowiadających się anonimowo w portalach branżowych naukowców europejskich decyzja HHS oznacza „położenie podwalin pod nową epidemię grypy”. jeżeli bowiem wirus zmutuje w postać inwazyjną dla ludzi – a prawdopodobnie nastąpi to w ciągu 6 miesięcy – to nad jego proliferacją nikt nie zapanuje. Nie będzie bowiem zaszczepionej populacji, która ograniczałaby jego rozprzestrzenianie.
Co ciekawe, akcje Moderny nie odnotowały żadnego większego spadku, co oznacza, iż albo rynek wcześniej zdyskontował informację o cofnięciu finansowania albo uznał, iż firma dobrze sobie poradzi i bez niego.
Tymczasem sekretarz HHS dokonał innego kontrowersyjnego posunięcia. Stwierdził, iż zakaże naukowcom pracującym dla rządu publikowania w czołowych czasopismach medycznych oskarżając je o „skorumpowanie” i zależność od firm farmaceutycznych.
„Prawdopodobnie przestaniemy publikować w Lancet, New England Journal of Medicine, JAMA i tych innych czasopismach, ponieważ wszystkie są skorumpowane” – powiedział Kennedy w podcaście „The Ultimate Human” z wpływowym influencerem wellness Garym Brecką.
Kennedy stwierdził, iż naukowcy z Narodowych Instytutów Zdrowia nie będą mogli w nich publikować, „chyba iż te czasopisma ulegną drastycznej zmianie”. Jak dodał, jego departament zamiast tego utworzy własne czasopisma dla wszystkich ze swoich instytutów, które mogłyby „stać się najważniejszymi czasopismami”. Istotnie HHS ma wewnętrzne czasopismo Public Health Reports, które jest nieprzerwanie wydawane od 1878 r. i jest oficjalnym czasopismem US Surgeon General and Public Health Service. Inne tytuły wydawane przez agencję to Morbidity and Mortality Weekly Report i Emerging Infectious Diseases. Jednak pisma te mają wyłącznie charakter wewnętrzny.
W środowiskach naukowych wrze. Kennedy’emu zarzuca się „umysłowy izolacjonizm” i „chęć zepchnięcia nauki amerykańskiej na poziom rosyjski” oraz „odcięcia amerykańskich badaczy od głównego nurtu badań światowych.” Według nieoficjalnych informacji wydawcy czasopism oskarżanych przez szefa HHS o „skorumpowanie” zastanawiają się nad pozwem zbiorowym przeciwko HHS za „oszczerstwa” i „deprecjowanie działalności naukowej”.