90 proc. MŚP stosuje sztuczną inteligencję [RAPORT]

Dane z nowego raportu AI Chamber (Izby AI) wskazują, iż już 9 na 10 przedsiębiorstw w CEE stosuje sztuczną inteligencję oraz uczenie maszynowe, przy czym prawie co czwarta firma – w znacznym stopniu. Prawie 63 proc. badanych MŚP postrzega AI jako wsparcie, a 15 proc. widzi w tej technologii konkurencję. Tylko 4 proc. pracowników MŚP obawia się AI.

AI Chamber (Izba AI) opublikowała najnowszy raport „Rola AI w MŚP”. Raport bazuje na wynikach badania przeprowadzonego na podstawie odpowiedzi pracowników decyzyjnych MŚP (kadra zarządzająca oraz specjaliści posiadający wpływ na podejmowanie decyzji w firmie) z Polski, Czech, Estonii i Rumunii. Zdaniem autorów raportu sztuczna inteligencja przestaje być domeną wyłącznie korporacji, a zastosowanie nowych technologii otwiera przed MŚP możliwość wprowadzenia nowych modeli biznesowych, opartych na danych i algorytmach.

Istnieją jednak zagrożenia związane z bezpieczeństwem i prywatnością danych, na które firmy muszą się przygotować, wdrażając odpowiednie zabezpieczenia i zapewniając zgodność z przepisami. Aby adekwatnie korzystać z zaawansowanych technologii, niezbędny jest także odpowiedni poziom kompetencji pracowników, co stawia przed firmami wyzwanie związane z zapewnieniem odpowiednich szkoleń i rozwojem personelu.

Korzystanie z AI opłaca się MŚP

Według wyników badania, aż 9 na 10 małych i średnich przedsiębiorstw stosuje sztuczną inteligencję (AI) i uczenie maszynowe (ML), przy czym prawie co czwarta firma – w znacznym stopniu. Ponad 40 proc. firm przewiduje również pozytywne skutki finansowe wynikające z wdrożenia AI/ML, takie jak wzrost przychodów i redukcja kosztów. Połowa firm, które korzystają ze sztucznej inteligencji, dostrzega potencjał tej technologii w budowaniu przewagi konkurencyjnej. Prawie 2/3 firm jest przekonana o korzystnym wpływie AI i ML na ich pracę. Najczęściej wskazywane obszary, gdzie AI/ML mają pozytywny wpływ, to: IT, marketing/tworzenie kreacji, obsługa klienta, administracja, sprzedaż, logistyka, produkcja i kontrola jakości.

Ponad 50 proc. przedstawicieli MŚP, które korzystają z AI/ML, przewiduje również znaczące zmiany w swojej branży w wyniku dynamicznego rozwoju tych technologii. Wpływ sztucznej inteligencji ma obejmować głównie wprowadzenie nowych produktów opartych na AI, poprawę obsługi klienta dzięki chatbotom, zautomatyzowanie procesów oraz redukcję błędów.

– Dziś to sztuczna inteligencja jest gamechangerem, i to nie tylko biznesu. Potrzeba zrozumienia, jak wdrożenie rozwiązań opartych o AI może pomóc małym i średnim firmom, odgrywających kluczową rolę w tworzeniu miejsc pracy, innowacji, oraz wzmacnianiu lokalnych gospodarek. Nasze badanie potwierdza, iż galopujący rozwój sztucznej inteligencji już teraz wyraźnie przekształca regionalny krajobraz MŚP. – zaznacza Tomasz Snażyk, prezes AI Chamber.

AI sojusznikiem pracowników MŚP

Z raportu Izby wynika, iż prawie 63 proc. badanych MŚP postrzega sztuczną inteligencję oraz uczenie maszynowe jako wsparcie, 15 proc. widzi w tej technologii konkurencję, a jedynie 4 proc. wyraża obawy przed AI. Pracownicy przedsiębiorstw, którzy uznali AI za pomocną technologię, najczęściej wskazywali, iż AI wspiera ich w codziennej pracy lub ogólnie ułatwia wykonywanie zadań. Przykładem jest automatyzacja procesów biznesowych, umożliwiająca MŚP optymalizację operacji i skupienie się na kluczowych zadaniach. Dzięki algorytmom uczenia maszynowego firmy mogą dostarczać spersonalizowane usługi, co zwiększa lojalność klientów. Ponadto analiza danych przy użyciu AI pozwala poprawić jakość produktów i usług oraz zwiększyć konkurencyjność poprzez szybsze dostosowanie się do zmian na rynku. Zaawansowane algorytmy AI pomagają również w predykcji i planowaniu, co umożliwia firmom podejmowanie lepiej przemyślanych decyzji biznesowych. Dodatkowo analiza danych przy użyciu AI pozwala na szybką reakcję na problemy i wprowadzanie usprawnień w procesach produkcyjnych lub świadczeniu usług. Dzięki temu firmy mogą osiągnąć znaczącą redukcję kosztów operacyjnych i zyskać przewagę na konkurencyjnym rynku.

Według raportu MŚP najczęściej wykorzystują AI/ML do: przewidywania sprzedaży (56 proc.), targetowania w ramach kampanii (55 proc.), analizy zużycia zasobów (51 proc.), dynamicznego kształtowania cen (51 proc.), analizy sprzedaży krzyżowej (48 proc.), analizy danych (36 proc.), automatyzacji zadań (30 proc.), zarządzania ryzykiem (23 proc.), tworzenia reklam (23 proc.) i grafik social media (21 proc.), rozwoju nowych produktów lub usług, wykrywania oszustw i nadużyć (20 proc.) oraz wsparcia w podejmowaniu decyzji biznesowych (19 proc.).

MŚP w większości stawiają na wdrożenia in-housowe, przy wykorzystaniu własnych zasobów kadrowych (38 proc.). Mniej, bo 27 proc. firm decyduje się na wdrożenie nowych technologii przez firmy zewnętrzne, które przekażą gotowe rozwiązanie lub też będą je utrzymywać (24 proc.). Z konsultingu zewnętrznych ekspertów korzysta 26 proc. badanych.

Rozmiar ma znaczenie – większe MŚP doceniają innowacje

Według raportu, firmy o zasięgu lokalnym lub regionalnym oraz mniejsze przedsiębiorstwa rzadziej korzystają z AI i ML niż te o większym, międzynarodowym zasięgu. Im dłużej dana firma działa na rynku, tym ma bardziej pozytywny stosunek do sztucznej inteligencji i lepszą ocenę o jej wpływie na biznes: 51 proc. to firmy o stażu mniej niż 5 lat, 58 proc. – firmy ze stażem 5-10 lat na rynku i 62 proc. – przedsiębiorstwa istniejące na rynku dłużej niż 10 lat.

Inicjatywa nie płynie z góry

Jak wynika z raportu Izby AI, aż w 40 proc. wszystkich badanych firm stosujących AI kierownictwo aktywnie wspiera korzystanie z tych technologii. W co czwartej firmie korzystającej ze wsparcia AI kierownictwo nie narzuca wyboru narzędzi pracownikom, a jedynie w 11 proc. przypadków decyduje ono o konkretnych rozwiązaniach. Niemniej, 41 proc. respondentów jest zdania, iż kierownictwo utrudnia rozwój AI/ML w ich przedsiębiorstwie. 48 proc. badanych MŚP twierdzi, iż ich firma preferuje tradycyjne metody pracy i ma opór przed wprowadzaniem nowych rozwiązań AI.

MŚP-y zderzają się z barierami rozwoju AI

Bariery w rozwoju AI, wskazywane przez pracowników MŚP, obejmują głównie brak zaufania do nowej technologii, niechęć pracowników i ich wiek. Ponadto, poważne wyzwania stanowią także wysokie koszty wdrożenia i ograniczona wiedza kadr. Brak wykwalifikowanego personelu czy zrozumienia potencjalnych korzyści jakie może przynieść wdrożenie AI w firmie oraz obawy dotyczące prywatności i bezpieczeństwa danych są również istotnymi czynnikami ograniczającymi przedsiębiorstwa w wykorzystaniu tej technologii.

Około 40 proc. badanych przedsiębiorstw, które jeszcze nie wprowadziły AI, nie planuje tego w najbliższej przyszłości. Główne przyczyny to brak wiedzy lub doświadczenia w tym obszarze, inne priorytety w firmie, brak zapotrzebowania, oraz brak odpowiednich zasobów ludzkich do zarządzania i utrzymania systemów opartych na AI/ML.

Przyszłość AI w MŚP w optymistycznych barwach

Jak wynika z raportu, najważniejsze dla rozwoju AI w MŚP były ostatnie 2 lata – to właśnie wtedy prawie 60 proc. małych i średnich przedsiębiorstw zaczęło korzystać z przełomowej technologii. Jednocześnie, mimo iż innowacje nie są im obce, 50 proc. przedstawicieli MŚP wyraża przekonanie, iż konkurencja już teraz wyprzedza ich firmę w wykorzystaniu technologii AI/ML.

Dostępność rozwiązań AI staje się jednak coraz bardziej przystępna dla MŚP. Na rynku pojawia się coraz więcej platform i narzędzi dostosowanych do specyficznych potrzeb mniejszych firm, oferując im łatwy dostęp do potencjału sztucznej inteligencji bez konieczności posiadania rozbudowanych zasobów IT. Na wsparcie technologii AI w MŚP ma również plany polski rząd – według zapowiedzi Ministerstwa Cyfryzacji już w 2025 roku ma wystartować Fundusz AI. Według ekspertów resortu planowany Fundusz AI będzie miał kilka strumieni, z czego jeden przeznaczony będzie na strategię wykorzystania AI w MŚP. Celem ma być wsparcie 2 mln czempionów w postaci małych i średnich firm tak, aby przynajmniej milion z nich zwiększyło swoją produktywność o 10-15 proc.. Drugi strumień ma dotyczyć wdrożeń i innowacji. Fundusz AI ma wywindować polskie firmy na pozycję globalnych potentatów technologicznych.