6 godzin temu
Zachęcamy do zapoznania się z treścią apelu organizacji o profilu wolnorynkowym w sprawie projektu Ustawy o Kredycie Konsumenckim (UKK).
Szanowni Państwo,
w poczuciu odpowiedzialności za kondycję polskiej gospodarki, stabilność sektora finansowego, oraz fundamenty gospodarki rynkowej, którymi są wolność i swoboda zawierania umów, jako organizacje strzegące tych wartości, wyrażamy kategoryczny sprzeciw wobec projektu nowelizacji ustawy o kredycie konsumenckim. Proponowane zmiany, pod fałszywym pretekstem ochrony konsumenta, stanowią w rzeczywistości akt głębokiej nieufności wobec obywateli i mechanizmów rynkowych. Jest to krok w stronę przejścia konsumentów, korzystających z legalnych usług kredytowych na rzecz nierejestrowanej szarej strefy, co nieuchronnie doprowadzi do finansowego wykluczenia setek tysięcy Polaków.
Kluczowym i najbardziej szkodliwym elementem projektu jest utrzymanie sztywnego, urzędowego limitu kosztów poza odsetkowych. Jest to nic innego jak próba administracyjnego dekretowania ceny, co jest sprzeczne z logiką konkurencji rynkowej i duchem wolności gospodarczej. Takie rozwiązanie ignoruje obecne realia ekonomiczne, jak wzrost płacy minimalnej o ponad 40% od 2022 roku, inflację czy zmiany stóp procentowych. Państwo, które siłą narzuca cenę maksymalną, uniemożliwia przedsiębiorcom prowadzenie rentownej działalności, czego skutki są już widoczne. Liczba legalnie działających instytucji pożyczkowych spadła drastycznie z ponad 420 w 2023 roku do zaledwie około 100 obecnie. To nie jest ochrona rynku, tylko jego systematyczna likwidacja.
Fundamentem dobrze funkcjonującego rynku finansowego jest swoboda oceny ryzyka. Instytucje finansowe powinny mieć swobodę w ocenie ryzyka związanego z danym klientem. W systemie opartym o poszanowanie wolności wyboru kredytodawca, po ocenie ryzyka, może zaproponować klientowi finansowanie na warunkach, które to ryzyko odzwierciedlają. Projekt ustawy, narzucając jeden, niski limit dla wszystkich, odbiera tę możliwość. Zamiast chronić słabszych konsumentów, w praktyce pozbawia ich jakiegokolwiek dostępu do legalnego i bezpiecznego finansowania, spychając w otchłań lichwy. Dane są alarmujące – już teraz blisko 80% wniosków o kredyt jest odrzucanych, co pokazuje, iż regulacje przekroczyły granicę absurdu.
Projekt w nieuzasadniony sposób ogranicza również ofertę usług dodatkowych (VAS), takich jak pakiety medyczne czy ubezpieczenia. Jest to bezpośrednie uderzenie w innowacyjne rozwiązania napędzające gospodarkę. Co więcej, jest to interwencja zbędna, gdyż rynek sam, w sposób oddolny i skuteczny, wypracował mechanizmy samoregulacji. Przykładem są „Dobre Praktyki w zakresie VAS” stworzone przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych, które zyskały aprobatę Komisji Nadzoru Finansowego. Gwarantują one pełną transparentność i dobrowolność wyboru, wymagając m.in. odrębnych umów na kredyt i usługę dodatkową. Państwo nie powinno zastępować działających standardów twardym zakazem, ale promować skuteczną samoregulację.
Wobec powyższych zagrożeń, zamiast dalszego zacieśniania pętli regulacyjnej, wzywamy do przywrócenia normalności i zaufania do mechanizmów rynkowych:
- Należy zrezygnować ze sztywnych limitów kosztów poza odsetkowych i pozwolić, by o ich poziomie decydowała uczciwa konkurencja. Tylko wolna konkurencja jest w stanie zapewnić konsumentom najlepszą ofertę i skutecznie ograniczyć szarą strefę.
- Należy wprowadzić rozwiązania, które poprawią kondycję finansową legalnie działających firm, takie jak możliwość zaliczania niespłaconych wierzytelności w koszty uzyskania przychodu. Silne, polskie firmy to większa dostępność kredytu dla obywateli i stabilne wpływy podatkowe dla państwa.
- W kwestii usług dodatkowych (VAS) państwo powinno wspierać i promować istniejące, dobrowolne standardy rynkowe, które chronią konsumentów bez ograniczania ich prawa do swobodnego decydowania o zakupie dodatkowych produktów.
Prawo, które w teorii ma chronić, w praktyce uderzy w obywateli, niszcząc legalny rynek i oddając pole przestępcom. Apelujemy o odrzucenie paternalistycznej wizji państwa i poszanowanie fundamentalnych zasad wolności gospodarczej. Wzywamy do oparcia prawa na rzetelnej analizie ekonomicznej i dialogu z rynkiem, a nie na ideologicznych założeniach, które ignorują podstawowe prawa gospodarki i ograniczają prawo wyboru konsumenta.
Warsaw Enterprise Institute
KoLiber
Stowarzyszenie Libertariańskie
Forum Obywatelskiego Rozwoju
Instytut Misesa
