Barbórka to najważniejsze święto na Śląsku. Górnicy tego dnia robią jedną niezwykłą rzecz

1 tydzień temu

Co roku 4 grudnia na Śląsku i w innych regionach górniczych obchodzona jest Barbórka – wyjątkowe święto poświęcone patronce górników, świętej Barbarze. Mimo iż liczba czynnych kopalń maleje, tradycje barbórkowe wciąż mają się dobrze, stanowiąc istotny element lokalnej kultury. Ulicami śląskich miast maszerują górnicze orkiestry, w kościołach realizowane są msze, a mieszkańcy mogą uczestniczyć w licznych wydarzeniach upamiętniających ciężką i niebezpieczną pracę górników.

4 grudnia we wszystkich kopalniach w Polsce to dzień wolny od pracy. Obchody Barbórki jak nakazuje tradycja, zawsze zaczynają się od duchowego wymiaru – uroczystej mszy świętej. Św. Barbara, od której wzięła się nazwa święta, jest dla górników symbolem ochrony przed niebezpieczeństwami czyhającym na nich pod ziemią.

Tego dnia w Rudzie Śląskiej czy Zabrzu, sercach górniczego Śląska, kościoły wypełniają się górnikami w galowych mundurach z czako z kolorowymi pióropuszami na głowie, ich rodzinami i mieszkańcami, którzy chcą oddać hołd zarówno patronce, jak i górnikom.

Barbórkowe budzenie co to takiego?

Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów Barbórki jest barbórkowe budzenie, czyli poranna pobudka orkiestr górniczych. Każdego roku na katowickim Nikiszowcu, kultowym osiedlu górniczym, od wczesnych godzin porannych można zobaczyć przemarsz górników i usłyszeć najbardziej znane górnicze melodie.

Dzisiaj, 4 grudnia o godzinie 7:00 orkiestra działająca przy KWK "Wieczorek" przeszła uliczkami górniczego osiedla, budząc mieszkańców muzyką pełną energii i dumy. To widowisko zawsze przyciąga nie tylko lokalnych mieszkańców, ale i turystów, którzy chcą na własne oczy zobaczyć, iż tradycja górnicza jest wciąż żywa.

Dzień ten jest dla pracowników kopalni tak ważny, iż w tym roku jeden z górników postanowił zaskoczyć swoją partnerkę i podczas przemarszu, przy dźwiękach górniczej orkiestry – oświadczył się. Ku jego euforii wybranka przyjęła oświadczyny.

Barbórka 2024. Karczmy piwne i tradycje brackie

Barbórka to jednak nie tylko modlitwa i przemarsze, ale też okazja do wspólnego świętowania. Tradycyjne karczmy piwne to przez cały czas nieodłączny element obchodów tego święta. Podczas tych spotkań górnicy wspominają swoje zawodowe doświadczenia, śpiewają pieśni i żartują.

Na barbórkowej biesiadzie zgodnie ze zwyczajem wywodzącym się jeszcze ze średniowiecza młodzi adepci są symbolicznie przyjmowani do braci górniczej.

Barbórka największe święto górników

Obchody barbórkowego święta zostały zapoczątkowane w połowie osiemnastego wieku w Tarnowskich Górach, gdzie wydobywano rudy ołowiowo-srebrowe. W czasach PRL-u religijne świętowanie zamieniono na świecki Dzień Górnika. Wizerunki patronki św. Barbary, które przez lata były umieszczane przez górników w kopalniach, w tamtym okresie nie były wówczas mile widziane. Wraz z powstaniem "Solidarności" w latach 80. obrazy i figury św. Barbary powróciły do kopalń, aby dalej "strzec" górników pracujących pod ziemią.

Od 2018 roku barbórkowe zwyczaje, w tym przemarsze orkiestr i karczmy piwne, znajdują się na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego Polski. To dowód na to, iż mimo nieuchronnego zamykania kopalń – dla górników niezwykle ważna jest ochrona tych unikalnych tradycji, które łączą pokolenia i przypominają o roli górnictwa w historii regionu i kraju.