Bezpłatne leki pod lupą. Seniorzy narobią sobie problemów? "Dochodzi do nadużyć"

Zdjęcie: INTERIA.PL


Dzięki programowi refundacji leków pacjenci powyżej 65. roku życia mogą bezpłatnie wykupić wybrane wyroby medyczne. Program ten znacząco odciąża starszych pacjentów, jednak problemem okazało się wykupywanie przez nich leków "na zapas" lub dla rodziny – pisze Rzeczpospolita.


Zjawisko "nadrefundacji". Pacjenci wykupują większą liczbę leków


Lista darmowych leków i wyrobów medycznych dla osób powyżej 65. roku życia, która zaczęła obowiązywać jesienią 2023 roku, obejmuje w tej chwili 3683 pozycje. To około 90 proc. wszystkich refundowanych preparatów dostępnych w aptekach. Seniorzy mogą otrzymać receptę na bezpłatne leki od każdego lekarza - niezależnie od jego specjalizacji, także podczas wizyt prywatnych. Choć program znacząco odciąża starszych pacjentów finansowo, stał się również powodem nadużyć - informuje Rzeczpospolita. Reklama
"W ostatnim czasie obserwujemy narastające zjawisko tzw. "nadrefundacji", czyli wykupywania przez pacjentów większej liczby leków refundowanych, niż wynika to z dawkowania określonego na recepcie" mówi Rzeczpospolitej Mateusz Oczkowski, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia.


Nielimitowany dostęp do w pełni refundowanych leków to duże obciążenie dla systemu. Coraz częściej dochodzi do nadużyć, pacjenci gromadzą leki "na zapas" lub realizują recepty dla bliskich.
W 2024 roku seniorzy odebrali 241,6 mln darmowych leków - tylko od stycznia do czerwca było to 124,7 mln, o 6,2 proc. więcej niż rok wcześniej. Z danych NFZ wynika, iż w pierwszej połowie 2024 roku z programu Leki 65+ skorzystało 6,6 mln seniorów. Średnio każdy z nich otrzymał w ubiegłym roku 35 opakowań darmowych leków.


Obecnie pacjent może otrzymać receptę na ten sam lek od kilku różnych lekarzy. Choć przepisy zobowiązują do weryfikacji rodzaju i liczby przepisanych bezpłatnych leków, w praktyce bywa to trudne. Sprawdzenie możliwe jest przez system P1, czyli centralną platformę e-zdrowia, o ile dany gabinet jest z nim zintegrowany, jednak wiele placówek wciąż nie wdrożyło systemu ze względu na dodatkowe koszty. “Rozwiązaniem może być wprowadzenie pełnej odpłatności po tym, jak pacjent zrealizuje receptę na pierwotnie przepisaną ilość bezpłatnego leku i chce otrzymać receptę na kolejną dawkę" - wskazuje Łukasz Jankowski z Naczelnej Izby Lekarskiej.


Bezpłatne leki dla seniorów. Wzrost wydatków o 117,5 mln zł miesięcznie


Nadrefundacja leków staje się problemem także w kontekście rosnących kosztów, z którymi mierzy się system ochrony zdrowia.
Od 1 września 2023 r. wiek uprawniający do darmowych leków obniżono z 75 do 65 lat, a lista bezpłatnych preparatów została poszerzona. W całym 2023 roku koszt programu wyniósł ok. 1,317 mld zł. Do sierpnia było to średnio 70,5 mln zł miesięcznie, natomiast po zmianach, od września do grudnia, ponad 188 mln zł miesięcznie. Oznacza to wzrost wydatków o ok. 117,5 mln zł każdego miesiąca.