6 miesięcy temu
Istotny wpływ na kształtowanie tendencji cenowych na krajowym rynku nawozów mineralnych mają ceny nawozów na świecie. Ściślej mówiąc, także sytuacja podażowa i popytowa na światowym rynku nawozów oraz surowców. Dowiedz się, jak ona wygląda na dzisiaj.
Jak ceny nawozów na świecie i substratów oddziałują na krajowy rynek nawozów mineralnych?
Rynek nawozów w Polsce
Polska jest w Europie dużym importerem oraz eksporterem nawozów. Wolumen polskiego importu już od wielu lat przekracza 3 mln ton rocznie. Z drugiej strony krajowa produkcja nawozów oparta jest głównie na surowcach pochodzących z importu. Krajowe ceny nawozów podążają więc ze tendencjami obserwowanymi na rynku światowym.
Rosnące w szybkim tempie ceny gazu ziemnego, wzrost globalnego popytu na nawozy, zakłócenia w produkcji oraz ograniczenia w handlu międzynarodowym to tylko niektóre z czynników wywierające od początku 2021 r. wyraźny wpływ na wzrost cen nawozów w handlu światowym. Podwyżki cen spotęgowała dodatkowo rosyjska inwazja na Ukrainę. Ściślej mówiąc, nasiliła obawy o dostateczną podaż nawozów w obrocie międzynarodowym. Ponadto wymusiła poszukiwanie alternatywnych kierunków importu zwłaszcza przez kraje silnie uzależnione od importu z Rosji.
Rekordowe poziomy ceny nawozów w handlu światowym
Indeks cen nawozów Banku Światowego wzrósł w kwietniu 2022 r. do rekordowego poziomu 294 punktów wobec 110 punktów rok wcześniej. Z danych BŚ wynika, iż ceny:
- mocznika wzrosły w tym czasie do poziomu 925 USD/tonę,
- fosforanu amonu do ponad 950 USD/tonę,
- chlorku potasu przekroczyły 1200 USD/tonę.
Czyli w ciągu 12 miesięcy ceny chlorku potasu wzrosły 3,5-krotnie, a mocznika — niemal 3-krotnie.
Taniejący gaz sprzyjał obniżeniu cen nawozów
Jak widać na wykresie, począwszy od kolejnego miesiąca światowe ceny nawozów zaczęły się jednak obniżać. Stosunkowo szybkie tempo spadku cen było obserwowane mniej więcej do połowy 2023 r. Temu trendowi sprzyjał przede wszystkim wyraźny spadek cen gazu ziemnego — podstawowego surowca do produkcji nawozów azotowych. Do obniżek cen nawozów przyczyniły się ponadto spadki cen zbóż i roślin oleistych w handlu światowym. Mianowicie osłabiły popyt w skali globalnej na stosunkowo drogie nawozy.
W III kwartale 2023 r. światowe ceny nawozów znów w górę
Od początku II półrocza 2023 r. ceny nawozów w handlu światowym znów zaczęły rosnąć. Jednak przebiegło to w tempie wolniejszym niż w 2021 r., czy też w pierwszych miesiącach 2022 r. Według danych BŚ od czerwca do października 2023 r. mocznik podrożał o ponad 40%. Podczas gdy wzrosty cen fosforanu amonu i superfosfatu potrójnego wyniosły około 20%. Wyższy koszt mocznika miał związek z cenami gazu. Mianowicie od początku czerwca do połowy października znów zaczęły one rosnąć. Do podwyżek cen nawozów fosforowych przyczyniły się z kolei ceny fosforytów, które w III kwartale 2023 r. wzrosły do rekordowego w ostatnich latach poziomu niemal 350 USD/tonę. Zwiększyły się ponadto stawki frachtu morskiego, co podniosło koszty transportu nawozów.
Jak w tej chwili kształtuje się rynek nawozów?
Od kilku miesięcy kierunki zmian cen nawozów w handlu światowym nie są jednakowe. Wprawdzie w lutym br. w odniesieniu do października 2023 r. ceny mocznika i chlorku potasu zmalały o około 15%. Ściślej mówiąc wyniosły odpowiednio 351 USD/tonę i 289 USD/tonę. Jednak o kolejne 9% wzrosły ceny fosforanu amonu — do 584 USD/tonę.
Ceny wyższe w porównaniu z poziomem sprzed podwyżek
Pomimo iż ceny nawozów w handlu światowym zauważalnie zmalały, w porównaniu z rekordowymi poziomami z 2022 r., to są przez cały czas wyższe od tych w 2020 r. Przypomnijmy, wtedy były na stosunkowo stabilnym i niskim poziomie. W porównaniu ze średnimi cenami z 2020 r, ceny fosforanu amonu były w lutym br. wyższe o 86,8%, mocznika — o 53,3%, a chlorku potasu — o 20%.
Dla porównania w tym samym czasie indeks cen żywności FAO zwiększył się o 17,3%, w tym cen zbóż — o 10,4%. Natomiast indeks cen gazu ziemnego notowany przez Bank Światowy wzrósł o 52,2%. Zatem był proporcjonalny do wzrostu cen mocznika.
Prognozy światowych cen nawozów na rok 2024
Obecnie sytuacja podażowo-popytowa jest mniej napięta, a ceny, chociaż przez cały czas stosunkowo wysokie, wyraźnie zmalały w porównaniu z rekordowymi poziomami z 2022 r. Przy obecnych cenach na rynku zbóż zauważalny wzrostu popytu na nawozy w skali globalnej jest raczej mało prawdopodobny.
Należy mieć jednak na uwadze, iż z powodu stosunkowo wysokiego poziomu koncentracji produkcji oraz dużego udziału międzynarodowych obrotów handlowych globalny rynek nawozowy jest podatny na zakłócenia dostaw. Na te z kolei w dalszym ciągu istotny wpływ będą miały:2
- polityka handlowa największych eksporterów, w tym Chin i Rosji,
- sytuacja na rynku gazu,
- ograniczenia w handlu międzynarodowym,
- przebieg konfliktu zbrojnego na Ukrainie.
Z prognoz Banku Światowego wynika, iż indeks cen nawozów w 2024 r. zmaleje w porównaniu z rokiem poprzednim o 15,4%. Czyli do około 132 punktów, a więc do poziomu niższego niż w 2021 r. Średnioroczne ceny mocznika będą w 2024 r. niższe o 12,5% r./r., fosforanu amonu — o 16,7%, a chlorku potasu — o 22,1%.
