Co jest dozwolone w trakcie zwolnienia lekarskiego?

Pracownicy mogą korzystać z L4, na przykład w przypadku choroby. Zwolnienie lekarskie ma na celu umożliwienie nam “dojścia do siebie” – regenerację, odpoczynek, czy po prostu uporanie się z chorobą. Niektórzy zastanawiają się jednak, co powinni w tym czasie robić. Czy i kiedy można wyjść z domu? Czy możliwe są kontrole z ZUS i jakie mogą być ich efekty? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania w dzisiejszym artykule. A więc – co jest dozwolone w trakcie zwolnienia lekarskiego?

Zwolnienie lekarskie

Do zwolnienia lekarskiego prawo mają wszystkie osoby ubezpieczone, będące pracownikiem. Zwolnienie, w największym uproszczeniu, oznacza po prostu przerwę od pracy. Najczęściej otrzymujemy od lekarza wskutek złego stanu zdrowia, gdy jesteśmy czasowo niezdolni do wykonywania swoich normalnych obowiązków w miejscu pracy.

Możliwość skorzystania z L4, czyli przerwy w pracy, potwierdza otrzymanie specjalnego zaświadczenia od lekarza. Wystawiają je uprawnieni lekarze po przeprowadzeniu badania (niekiedy – po konsultacji telefonicznej). Zwolnienie lekarskie może oznaczać, iż w tym czasie otrzymamy część swojej pensji (80%, jeżeli pracujemy w oparciu o umowę o pracę). W związkuu z L4 mamy więc prawo nie iść do pracy, pojawiają się jednak również pewne obowiązki.

Przede wszystkim pracownik na zwolnieniu powinien przestrzegać zaleceń lekarza. Wskazują na to, w jaki sposób będziemy dążyć do odzyskania pełnej sprawności i zdrowia, aby wrócić do pracy. Pracownik, który otrzyma zaświadczenie lekarskie, ma także pewne obowiązki względem swojego pracodawcy.

Co jeszcze warto wiedzieć o zwolnieniach lekarskich?

Możliwość otrzymania zwolnienia lekarskiego pojawia się, o ile uprawniony do tego lekarz stwierdził niezdolność do pracy. W tym celu analizuje dokumentację medyczną ubezpieczonego, przeprowadza z nim krótki wywiad, a także – w razie potrzeby – przeprowadza badanie. Na koniec pracownik otrzymuje zaświadczenie lekarskie. Znajdziemy tam informacje o przyczynie wystawienia L4, a także okres, przez który pracownik nie powinien wykonywać pracy (ze względu na stan zdrowia, możliwość zarażenia innych pracowników, konieczność rekonwalescencji, itp.).

Choroba lub niezdolność do pracy to nie jedyne powody do wystawienia zwolnienia lekarskiego. Niekiedy to inna osoba (np. dziecko, osoba starsza) potrzebuje naszej pomocy. Również wtedy możemy liczyć na przerwę w wykonywaniu obowiązków zawodowych.

Niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie zwolnienia lekarskiego

Możliwość skorzystania z płatnej przerwy od pracy jest dla niektórych pracowników niemałą pokusą. Część osób próbuje wykorzystać zaświadczenie lekarskie L4 niezgodnie z przeznaczeniem. Co to adekwatnie oznacza? Jednymi z najczęstszych przyczyn stwierdzenia niezgodności są nieobecność pracownika w domu podczas przebywania na zwolnieniu lub próba wykonywania innej działalności zarobkowej. Innymi słowy – działania niezgodne z celem zwolnienia, mogące pogorszyć stan zdrowia lub przedłużyć nieobecność w pracy. Zachowanie będące uznane za niezgodne z przeznaczeniem zwolnienia lekarskiego wskazał zresztą Sąd Najwyższy (w wyroku z 3 maja 2010 roku, sygnatura akt III UK 71/09), wskazując na art. 17.1 Ustawy zasiłkowej:

• wykorzystanie zwolnienia w sposób niezgodny z celem wystawienia
• praca zarobkowa w czasie stwierdzonej niezdolności do pracy

Zwolnienie lekarskie wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem

Przykładów naruszenia powyższych zasad może być kilka – aktywność sportowa mogąca przedłużyć chorobę, praca w gospodarstwie rolnym, inne prace zarobkowe, praca na własnej działce, czy przeprowadzanie remontu mieszkania w trakcie L4. jeżeli natomiast udasz się na krótki spacer lub odpoczywasz na działce lub w parku – prawdopodobnie nie będzie to podstawą do zakwestionowania zasiłku chorobowego i L4. Inaczej może być natomiast, jeżeli w ramach zaświadczenia lekarz wyraźnie podkreśla, iż musisz pozostać w domu.

Jeśli kontrola ZUS lub przeprowadzona przez płatnika składek (czyli zwykle pracodawcę) stwierdzi, iż wykorzystaliśmy zwolnienie lekarskie niezgodnie z przeznaczeniem, możemy stracić prawo do zasiłku chorobowego. jeżeli część pieniędzy już odebraliśmy (np. podczas dłuższego przebywania na zwolnieniu) – musimy oddać pieniądze.

Oczywiście, praktyka pokazuje, iż niektóre sytuacje nie są jednoznaczne. Pracownik może w końcu opuścić miejsce zamieszkania w celu odbycia wizyty u lekarza, czy odwiedzenia apteki w celu zakupu niezbędnych do leczenia leków. W takich sytuacjach oczywiście Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie powinien odbierać prawa do zasiłku. Może jednak oczekiwać, iż udokumentujesz faktyczną podstawę swojej nieobecności. Może w tym pomóc potwierdzenie wizyty u lekarza, czy paragon z apteki lub pobliskiego sklepu.

Czy w trakcie zwolnienia lekarskiego można pojechać na wczasy?

Uczestnictwo w targach, wyjście do kina lub wyjazd rekreacyjny mogą zostać uznane za podstawę do podważenia prawa pracownika do zasiłku chorobowego. Inaczej będzie natomiast w sytuacji, kiedy lekarz zaleci spędzanie czasu w określony sposób – na przykład wyjazd do uzdrowiska, czy spędzanie czasu w świeżym powietrzu. W przypadku niektórych chorób choćby “typowe wakacje” mogą przysłużyć się pracownikowi – na przykład jeżeli podstawą do wystawienia zwolnienia lekarskiego jest zły stan zdrowia psychicznego. W podobnych sytuacjach lekarz powinien natomiast wyraźnie zaznaczyć to w ramach zaświadczenia lekarskiego.

Czy podczas zwolnienia lekarskiego można pracować?

Praca zarobkowa podczas zwolnienia lekarskiego nie jest dozwolona. Nawet, jeżeli lekarz wyraźnie zaznaczy w treści zaświadczenia, iż niezdolny do pracy pracownik może chodzić (nie musi leżeć), czy iż może wychodzić z domu, nie ma możliwości pracy – ani dla obecnego pracodawcy, ani dla innych firm, czy choćby “pracy w ogródku”.

Podczas korzystania ze zwolnienia lekarskiego niedozwolona jest praca zarobkowa w żaden sposób – czy to w oparciu o umowę o pracę, czy w oparciu o umowy cywilnoprawne, czy na własnej działalności gospodarczej.

Niektórzy próbowali dowodzić, iż jest inaczej, a praca zarobkowa jest czynnością uzasadnioną potrzebą (jak np. wizyta w aptece, czy w sklepie spożywczym). Wiele orzeczeń polskich sądów podważyło jednak taki sposób dowodzenia swojej racji przez pracowników.

Co warto wiedzieć na temat kontroli abonamentu RTV?

Jakie są konsekwencje niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystywania zwolnienia lekarskiego?

Powyżej wskazaliśmy na działania uznawane przez polskie prawodawstwo za wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z przeznaczeniem. Jeśli, w toku kontroli prowadzonej przez ZUS lub przez płatnika składek (pracodawcę), pracownik zostanie nakryty na takim działaniu, może stracić prawo do zasiłku chorobowego. Wystarczy spojrzeć na dane ZUS dotyczące III kwartału 2023 roku. Na ponad 26 tysięcy przeprowadzonych kontroli pracowników na zwolnieniu lekarskim, niemal dwa tysiące zakończyło się odebraniem prawa do zasiłku. W takiej sytuacji za czas przebywania na L4 pracownik nie otrzymuje więc po prostu żadnych pieniędzy.

Inne konsekwencje może od pracownika wyciągać pracodawca. Możliwe jest wykorzystanie niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania L4 jako podstawę do rozwiązania umowy o pracę. Możliwe jest wypowiedzenie umowy, a choćby rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia – w trybie natychmiastowym.

Co jest dozwolone w trakcie zwolnienia lekarskiego?

Wiemy już, czego nie można robić na zwolnieniu lekarskim. A co jest dozwolone w trakcie zwolnienia lekarskiego? Pracownik czasowo niezdolny do pracy może wykonywać zwykłe czynności codzienne. o ile na zaświadczeniu lekarskim nie ma zalecenia, aby osoba chora leżała w łóżku i pozostała w domu, możliwe jest więc także wyjście na spacer, czy drobne zakupy.

W trakcie zwolnienia lekarskiego możemy również wykonywać aktywności związane z leczeniem i rehabilitacją, czy odbywać wizyty lekarskie. Możemy również oczywiście zrealizować receptę w aptece.

Pozostałe aktywności w dużej mierze zależą od dodatkowej wzmianki, którą lekarz wpisuje na zaświadczeniu o czasowej niezdolności do pracy:

• chory musi leżeć
• chory może chodzić

W dużej mierze to od tego zależy choćby możliwość odebrania zasiłku chorobowego w wypadku kontroli ZUS i niezastania chorego w domu.

Czy podczas przebywania na L4 można chodzić do szkoły lub na studia?

Jeśli postanowienie lekarskie nie mówi inaczej, nie ma przeciwwskazań do kontynuowania nauki. Wydaje się więc, iż uczestnictwo w zajęciach edukacyjnych – jak szkoła, studia, kursy lub szkolenia – nie stanowi naruszenia. Będzie tak jednak w sytuacji, kiedy uczestnictwo w zajęciach nie stanowi żadnego ryzyka dla zdrowia pracownika. Wiele zależy więc od indywidualnej interpretacji. W razie wątpliwości warto po prostu zapytać o to lekarza wystawiającego zwolnienie.

Czy dostanę więcej pieniędzy biorąc L4 także na weekend?

Podsumowanie artykułu – co jest dozwolone w trakcie zwolnienia lekarskiego?

Wielu pracowników przebywających na L4 zastanawia się, co jest dozwolone w trakcie zwolnienia lekarskiego. Dopuszczalne są codzienne czynności, a także zabiegi lekarskie i rehabilitacyjne. Zdecydowanie zakazana jest natomiast praca zarobkowa – może być podstawą do odebrania świadczenia chorobowego, a choćby zwolnienia z pracy w trybie natychmiastowym. W niektórych przypadkach – jeżeli tak zaznaczy lekarz – pracownik nie powinien również opuszczać domu podczas korzystania z L4. Niestety, nie każdą sytuację można jednak jednoznacznie ocenić. Praktyka pokazuje jednak, iż tylko niecałe 10% kontroli ZUS kończy się odebraniem prawa do zasiłku chorobowego.

Najczęściej zadawane pytania – Co jest dozwolone w trakcie zwolnienia lekarskiego?

Źródło:

1. https://serwisy.gazetaprawna.pl/zdrowie/artykuly/9471697,zwolnienie-lekarskie-2024-czego-nie-wolno-robic-na-l4-za-to-mozesz-stracic-chorobowe-i-dostac-dyscyplinarke.html\
2. https://businessinsider.com.pl/praca/czego-nie-wolno-na-l4-mozesz-stracic-chorobowe/cm2kh0m
3. https://biznes.interia.pl/praca/news-czego-nie-mozna-robic-na-l4-te-aktywnosci-sa-absolutnie-zaka,nId,7417981