Co zaliczamy do majątku osobistego? Czym jest majątek osobisty?

Podczas zawierania związku małżeńskiego często małżonkowie decydują się na utworzenie wspólnoty majątkowej. Jest to możliwe również w trakcie trwania związku małżeńskiego, zwykle potrzebujemy do tego aktu notarialnego. choćby pomimo utworzenia wspólnoty, część majątku wciąż należy do każdej z osób. To tak zwany majątek osobisty. Sprawdźmy więc, co warto o nim wiedzieć i – przede wszystkim – jakie składniki tworzą majątek osobisty każdego z małżonków.

Wspólnota majątkowa

Podział majątku na majątek wspólny małżonków i majątek osobisty ściśle wiąże się z kwestią wspólnoty lub rozdzielności majątkowej. W przypadku ślubu i decyzji o rozdzielności majątkowej sprawa jest dość prosta: każdy małżonek ma swój majątek. Wtedy mogą oczywiście zdecydować się na wspólny kredyt (gotówkowy, czy hipoteczny). Można też zostać współwłaścicielami nieruchomości, samochodu, czy adekwatnie dowolnej rzeczy.

Warto wiedzieć o tym, iż mimo ustanowienia wspólnoty majątkowej część majątku pozostaje w dyspozycji każdego z małżonków. Zajmiemy się nim w dalszej części dzisiejszego tekstu.

Ślub a zdolność kredytowa - co warto wiedzieć?

Przeczytaj

Jest wiele powodów, dla których warto utworzyć wspólnotę majątkową. Dla wielu osób wspólne pieniądze i dobra to część życia razem. Warto natomiast pamiętać, iż rozdzielność majątkowa może być sposobem na ochronę współmałżonka przed długami. Pamiętajmy, iż wspólny może być majątek, ale także długi i zobowiązania.

Czy komornik może zająć konto bankowe za długi małżonka?

Przeczytaj

Rozdzielność majątkowa, intercyza (to nie to samo)

Wiele osób stosuje te pojęcia zamiennie. To błąd. Intercyza oznacza zmianę w zakresie wspólnego majątku – na przykład rozdzielenie go (utworzenie rozdzielności majątkowej). Możliwe jest jednak również dodanie pewnych składników do wspólnego majątku. Intercyzą może być więc równie dobrze rozszerzenie wspólnoty majątkowej o coś, co należało wcześniej wyłącznie do jednego z małżonków.

W przypadku posiadania rozdzielności majątkowej każda ze stron ma po prostu swoją część majątku do dyspozycji.

Intercyza a rozdzielność majątkowa - podobieństwa i różnice

Przeczytaj

Majątek wspólny, majątek osobisty małżonków

Po ustanowieniu wspólnoty majątkowej całość majątku możemy podzielić na:

• wspólny majątek obu małżonków
• majątek osobisty męża
• majątek osobisty żony

Do części wspólnej zaliczamy wszystko to, co małżonkowie (wspólnie lub jeden z nich) zostanie nabyte w trakcie trwania małżeństwa. Dotyczy to adekwatnie wszystkiego, poza rzeczami pozostającymi w majątkach osobistych (wyłączone z majątku wspólnego).

Składniki majątku wspólnego:

• przedmioty, nieruchomości, inne dobra nabyte wspólnie w trakcie trwania związku małżeńskiego
• przedmioty będące wyposażeniem domu do wspólnego użytku
• pensje obu małżonków, dochody z działalności zarobkowej
• zyski z wspólnie prowadzonej działalności gospodarczej
• dobra nabyte z pieniędzy z majątku wspólnego
• dochody otrzymywane z majątku osobistego jednego z małżonków, dochody z majątku wspólnego (np. pieniądze z wynajmu mieszkania)
• środki zgromadzone na wspólnych kontach bankowych
• pieniądze zgromadzone na pracowniczym lub otwartym rachunku funduszu emerytalnego każdej z osób, pieniądze na subkoncie ZUS

Do listy możemy dołączyć składniki majątku osobistego, które na drodze intercyzy powiększyły wspólny majątek.

Co z kredytem po rozwodzie małżonków?

Przeczytaj

Składniki majątku osobistego małżonka

Wszystkie elementy majątku, które nie wchodzą do wspólnoty majątkowej, tworzą majątek osobisty jednego z małżonków. Ich listę znajdziemy w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (Art. 33).

Najważniejsze składniki majątku osobistego:

• dobra nabyte jeszcze przed wejściem w związek małżeński
• przedmioty i nieruchomości otrzymane w ramach darowizny, dziedziczenia lub zapisu (chyba, iż spadkobierca lub darczyńca zaznaczył inaczej)
• majątek uzyskany z tytułu odszkodowania za uszkodzenia ciała lub w związku z rozstrojem zdrowia, czy z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę (ale nie jest to renta z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy)
• udziały w spółce cywilnej
• niezbywalne prawa przysługujące jednej osobie
• składniki majątku, które służą wyłącznie zaspokajaniu potrzeb osobistych jednego z małżonków
• wierzytelności spowodowane wynagrodzeniem za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków
• majątek uzyskany w związku z otrzymaną nagrodą za osobiste osiągnięcia
• prawa autorskie i pokrewne, inne prawa twórcy (np. prawa własności przemysłowej)

Do składniku majątku osobistego zaliczamy również inne przedmioty i dobra nabyte ze środków z majątku osobistego jednego z małżonków.

Kredyt hipoteczny po podzielne majątku małżonków - co dalej?

Przeczytaj

A co z majątkiem nabytym przed wejściem w związek małżeński?

Przedmioty, nieruchomości, samochód, elektronika i inne dobra nabyte przed ślubem (a dokładniej ujmując: przed utworzeniem wspólnoty majątkowej) tworzą majątek osobisty każdej z osób.

To samo dotyczy zresztą majątku otrzymanego w ramach spadku, czy darowizny. Inaczej będzie jedynie w sytuacji, kiedy darczyńca (lub spadkobierca) wyraźnie zaznaczy, iż beneficjentami mają być oboje małżonków.

Przedmioty do użytku osobistego a majątek osobisty

Rzeczy przeznaczone do osobistego użytkowania przez jedną osobę wchodzą w skład jej majątku osobistego. Będą to choćby kosmetyki, odzież, książki, czy inne rzeczy codziennego użytku.

Nie ma tu znaczenia, czy zostały zakupione z własnych pieniędzy, czy z majątku wspólnego. Do majątku osobistego będziemy również zaliczać wszelki sprzęt medyczny lub rehabilitacyjny, jeżeli jeden z małżonków używa go. Za przedmioty służące do zaspokajania potrzeb możemy więc uznać wszelkie rzeczy, które są wykorzystywane tylko przez jedną osobę.

Czy w takim razie do majątku osobistego może należeć samochód, jeżeli używa go jedna z osób (np. każdy z małżonków ma swoje auto)? Nie. Będzie tak tylko w kilku przypadkach:

• samochód został nabyty jeszcze przed ustanowieniem wspólnoty majątkowej
• otrzymano go w ramach darowizny, spadku, zapisu
• kupiono go za środki z majątku osobistego jednego z małżonków
• małżonkowie umówili się, iż pojazd należy do jednego z nich (dodatkowy zapis w ramach intercyzy)

Podsumowanie artykułu

Gdy małżonkowie decydują się na ustanowienie majątku wspólnego, nie wszystko go zasila. Przedmioty nabyte przed ustanowieniem wspólnoty (czyli najczęściej: przed ślubem) pozostają w majątkach osobistych małżonków. Dotyczy to również rzeczy odziedziczonych lub otrzymanych w ramach darowizny. Małżonkowie mogą się również umówić co do tego, jakie dobra trafią do majątku osobistego jednego z nich. Można to zrobić w ramach intercyzy, dodając do niej odpowiednie zapisy.

Warto pamiętać, iż poza własnością ruchomości lub nieruchomości, wspólnota lub rozdzielność majątkowa może mieć związek także z długami i zobowiązaniami.

Najczęściej zadawane pytania

Źródło:

1. https://arslege.pl/skladniki-majatku-osobistego/k2/a439/
2. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-rodzinny-i-opiekunczy-16785962/art-33
3. https://adwokatmdp.pl/czym-jest-majatek-osobisty/
4. https://www.money.pl/pieniadze/co-obejmuje-wspolnota-majatkowa-6747511058938496a.html