Cyfrowa własność a technologia blockchain – Co musisz o niej wiedzieć?

Cyfrowa własność, jako nowa forma posiadania i zarządzania zasobami w przestrzeni cyfrowej, jest kluczowym aspektem nowoczesnej gospodarki opartej na technologii. Współczesny rozwój technologii cyfrowych, szczególnie w obszarze kryptowalut i blockchain, przyniósł ze sobą fundamentalne zmiany w pojęciu cyfrowej własności. Ta redefinicja jej znaczenia, rozpoczęła w 2009 roku jedną z największych internetowych zmian w dziejach, a kryptowalutowa rewolucja, choć często nierozumiana, trwa do dziś. Co więcej, posiada ona perspektywiczną przyszłość.

W niniejszym artykule przyjrzymy się, czym jest cyfrowa własność, jaką rolę odgrywa technologia blockchain w jej ustanawianiu, jak kryptowaluty i tokeny NFT (Non-Fungible Tokens) tworzą nową, cyfrową ekonomię oraz dlaczego ludzie inwestują w rozwój rynku kryptowalut.

Czym jest cyfrowa własność?

Cyfrowa własność to koncepcja odnosząca się do posiadania i kontroli nad zasobami cyfrowymi, takimi jak pliki, obrazy, filmy, muzyka, oprogramowanie, dane, a choćby wirtualne przedmioty w grach. W skrócie, cyfrowa własność dotyczy praw i uprawnień do korzystania, zarządzania, sprzedawania, udostępniania i przekazywania aktywów istniejących w formie cyfrowej.

W odróżnieniu od fizycznych przedmiotów, cyfrowe zasoby mogą być łatwo kopiowane, przesyłane i przechowywane w formie elektronicznej. Kluczowym wyzwaniem w odniesieniu do cyfrowej własności jest zapewnienie, iż prawa do tych zasobów są jasno określone i nie mogą być łatwo podważane lub nadużywane.

Cyfrowa własność definiowana przez prawo

Tradycyjnie, prawo własności obejmowało fizyczne dobra, takie jak nieruchomości czy rzeczy ruchome. W kontekście cyfrowym, prawo własności staje się bardziej skomplikowane, gdyż cyfrowe zasoby mogą być łatwo kopiowane i dystrybuowane niemalże bez ograniczeń. W miarę jak technologia cyfrowa rozwijała się, prawo zaczęło dostosowywać się do nowych realiów, aby chronić prawa własności intelektualnej i zapewnić, iż właściciele cyfrowych zasobów mają kontrolę nad ich wykorzystaniem. Dlatego powstały prawa autorskie, patenty, oraz różne formy licencji, które regulują, jak cyfrowe dobra mogą być używane, kopiowane i dystrybuowane.

Cyfrowa własność umożliwiona przez technologię blockchain

Cyfrowa własność umożliwiona przez technologię blockchain to koncepcja odnosząca się do posiadania, zarządzania i transferowania zasobów cyfrowych przy wykorzystaniu zdecentralizowanej bazy danych, czyli blockchaina.

Jak to działa? Najprościej będzie nam to pokazać na działającym przykładzie, jakim jest sieć Bitcoina. W uproszczeniu można przyjąć, iż sieć blockchain Bitcoina to po prostu globalna, nieustannie aktualizowana baza danych, przechowywana przez sieć połączonych ze sobą komputerów, w której znajdują się informacje na temat rozliczeń/transakcji z użyciem kryptowaluty BTC. Za każdym razem, gdy użytkownicy sieci Bitcoina robią transakcję z użyciem tej kryptowaluty, dane na jej temat są zapisywane właśnie w blockchainie. Sieć Bitcoina umożliwia użytkownikom posiadanie i transferowanie jednostek waluty cyfrowej bez potrzeby pośredników. Właściciele Bitcoinów kontrolują swoje środki przy pomocy prywatnych kluczy kryptograficznych (służących do autoryzacji transakcji z użyciem kryptowalut), co zapewnia bezpośrednią własność i możliwość zarządzania swoimi zasobami.

Skąd wiadomo kto w danym momencie posiada jaką ilość Bitcoinów? I dlaczego nie można ich kopiować w nieskończoność?

Te kwestie zaadresowane są przy użyciu poszczególnych cech technologii blockchain, a są nimi:

• Niezmienność – niezmienność zapewnia, iż historia transakcji i wynikającej z niej własności jest trwała i odporna na manipulacje. Dzięki temu, właściciele cyfrowych aktywów, w naszym przykładzie kryptowalut, mogą mieć pewność, iż nikt nie podważy prawa własności nad posiadanymi przez nich kryptowalutami, a także, iż informacje o ich zasobach są dokładne i prawdziwe (ilość, miejsce przechowywania, pochodzenie).
• Decentralizacja – decentralizacja eliminuje potrzebę zaufania do centralnych pośredników (jednostek kontrolujących) w wymianie informacji, co zwiększa bezpieczeństwo i transparentność. Właściciele aktywów mogą zarządzać nimi bez obaw o utratę danych lub nadużycia ze strony centralnych organów;
• Przejrzystość – przejrzystość umożliwia śledzenie historii własności i transakcji, co pozwala na audytowalność i weryfikację autentyczności aktywów cyfrowych. To zwiększa zaufanie w systemie i umożliwia transparentne zarządzanie zasobami;
• Zabezpieczenie kryptograficzne – kryptograficzne zabezpieczenia chronią dane przed nieautoryzowanym dostępem i zapewniają integralność transakcji. Ochrona kluczy prywatnych zapewnia, iż tylko uprawnieni właściciele mogą zarządzać swoimi aktywami;
• Konsensus – mechanizmy konsensusu zapewniają, iż przy spełnieniu określonych warunków, wszyscy uczestnicy sieci Bitcoina zgadzają się co do schematy transakcji realizowanych i zapisywanych na jego blockchainie. To zapewnia integralność rejestru i wiarygodność danych o własności.

Dzięki tym mechanizmom, Bitcoin dał początek nowej formie cyfrowej własności, która jest zarówno transparentna, jak i odporna na oszustwa i manipulacje.

Tokeny NFT

W rzeczywistości jednak, własność nie ogranicza się jedynie do posiadania pieniędzy. Tak jak w świecie fizycznym posiadamy najróżniejsze fizyczne aktywa, tak w świecie cyfrowym również możemy posiadać najróżniejsze cyfrowe obiekty, nie tylko cyfrowe pieniądze w postaci kryptowalut. W świecie cyfrowym, mogą one występować w formie tokenów NFT.

NFT (Non-Fungible Tokens) to unikalne tokeny, które reprezentują własność określonych cyfrowych zasobów. Mogą to być na przykład pliki audio, pliki video, zdjęcia, dokumenty, dostępy do baz danych czy postaci i przedmioty z gier komputerowych. Podobnie jak w przypadku Bitcoina, własność NFT wynika z zapisów w blockchainie. Jednakże NFT nie jest walutą, ale raczej cyfrowym certyfikatem własności konkretnego zasobu. Każdy NFT jest niewymienialny, co oznacza, iż jest unikalny i nie można go bezpośrednio zastąpić innym NFT. To odróżnia NFT od kryptowalut, takich jak Bitcoin, które są wymienialne (fungible) – jeden Bitcoin ma zawsze taką samą wartość jak inny jeden Bitcoin.

Każdy NFT natomiast posiada swój unikalny identyfikator zapisany w blockchainie, który jednoznacznie określa jego tożsamość. choćby jeżeli dwie osoby utworzą NFT reprezentujące ten sam plik (np. obraz), to każde z tych NFT będzie miało inny identyfikator na blockchainie i będzie uznawane za oddzielny token.

Co ważne, to, iż tokenów NFT nie da się kopiować, nie oznacza, iż nie można skopiować samego pliku, który NFT reprezentuje (np. obrazu, muzyki czy video). Oznacza to jedynie, iż nie można skopiować samego tokena NFT jako unikalnego zasobu cyfrowego w blockchainie. W praktyce każdy może pobrać lub skopiować plik, który jest reprezentowany przez NFT, ale nie będzie to oryginalne NFT – kopia pliku nie będzie zawierała dowodu własności czy autentyczności zapisanego w blockchainie. Można w praktyce uznać, iż osoba, która skopiuje taki plik, będzie właścicielem jego “podróbki”.

Choć na pierwszy rzut oka może się to zdawać mało intuicyjne, tak jednak jest to głęboko przemyślane rozwiązanie, które znajduje zastosowanie w praktyce. Jakie?

• Internetowe galerie sztuki i cyfrowe obrazy – twórcy cyfrowych obrazów występujących w formie tokenów NFT posiadają prawo do tantiem generowanych ze sprzedaży tych obrazów na internetowym rynku wtórnym. Gdyby ich obrazy nie występowały w formie tokenów NFT, można byłoby kopiować je do woli. W takiej sytuacji niemożliwe byłoby ustalenie komu należne jest prawo do tantiem.

• Przedmioty i postaci z gier komputerowych mogą być dowolnie sprzedawane na rynku wtórnym, za tradycyjne pieniądze. Twórcy gier natomiast mogą otrzymywać prowizję za każdą taką sprzedaż.

• Plik audio-video reprezentujący teledysk muzyczny, występujący w formie NFT, może zostać sprzedany na rynku. Jego nabywca z kolei, to w takim ujęciu osoba, która upoważniona jest do otrzymywania korzyści majątkowych wynikających ze stworzenia tego pliku (swego rodzaju forma sekurytyzacji).

Tokeny NFT znajdują również potencjalnie bardzo szerokie zastosowanie poprzez tak zwaną tokenizację. W dużym skrócie, tokenizacja to proces przekształcania praw własności do fizycznych lub niematerialnych aktywów w cyfrowe tokeny, które mogą być zarządzane, przechowywane i wymieniane na blockchainie. Dzięki tokenizacji można między innymi handlować w internecie aktywami, do których w innym wypadku zwykły inwestor indywidualny, inwestujący na publicznych rynkach, nigdy nie miałby dostępu. Można demokratyzować dostęp do inwestycji, które ze względu na swoją naturę zarezerwowane są jedynie dla bardzo zamożnych inwestorów. Można także weryfikować autentyczność dóbr luksusowych, takich jak ubrania i akcesoria, alkohol czy biżuteria. Zastosowań tokenizacji jest mnóstwo, ale z pewnością jest to temat zasługujący na osobny wpis.

Kryptowaluty i NFT jako podstawy ekonomii opartej o cyfrową własność

Połączenie kryptowalut i NFT tworzy fundamenty dla nowoczesnej cyfrowej ekonomii. Kryptowaluty, takie jak Bitcoin, stanowią formę cyfrowego pieniądza, który może być używany do transakcji i przechowywania wartości. NFT natomiast wprowadzają koncepcję unikalnych cyfrowych aktywów, które można kupować, sprzedawać i z których posiadania można czerpać korzyści majątkowe.

Ta nowa forma cyfrowej własności już dziś umożliwia tworzenie innowacyjnych modeli biznesowych, takich jak handel dziełami sztuki w formie NFT, mikrotransakcje w grach video, czy nowe formy licencjonowania i dystrybucji treści. Ekonomia oparta na technologii blockchain przynosi ze sobą więcej przejrzystości, efektywności i bezpieczeństwa, co może prowadzić do dalszego rozwoju rynków cyfrowych i nowych możliwości tak dla jej twórców, jak i inwestorów.

Przyszłość ekonomii opartej o cyfrową własność

Patrząc w przyszłość, z pewnością możemy spodziewać się dalszego rozwoju rozwiązań stricte cyfrowych, jak i integracji technologii blockchain w różnych aspektach fizycznej gospodarki.

Cyfrowa własność, umożliwiona przez kryptowaluty i NFT, ma potencjał, aby zrewolucjonizować różne sektory, od finansów i sztuki, po handel i rozrywkę. Warto jednak pamiętać, iż jest to relatywnie młoda technologia, której zastosowanie jest w tej chwili ograniczone. Nie oznacza to jednak, iż zawsze będzie to tak wyglądało. Podobnie jak w roku 2000 istniał internet, ale nie było Ubera, Netflixa czy Amazona (w ogóle lub niedziałających w takim wymiarze, jaki znamy dziś), tak dziś jest technologia blockchain, kryptowaluty i NFT, ale z dużym prawdopodobieństwem nie ma jeszcze dla nich aż tak rozbudowanych zastosowań. Jest duża szansa na to, iż zaobserwujemy rozwój innowacyjnych aplikacji blockchainowych, które będą wprowadzać nowe formy cyfrowych aktywów i modeli biznesowych. Jednym z kluczowych wyzwań będzie zatem nadążenie regulacji prawnych za postępem technologicznym.

Wzrost świadomości i adopcji technologii stojącej za rynkiem kryptowalut również będzie najważniejszy dla dalszego rozwoju cyfrowej ekonomii. Dzięki postępującej adopcji technologii, cyfrowa własność będzie w coraz większym stopniu stawać się integralną częścią naszego codziennego życia i gospodarki.

Podsumowując, cyfrowa własność w kontekście kryptowalut i NFT redefiniuje sposób w jaki zarządzamy i w jaki chronimy zasoby w przestrzeni cyfrowej. To dynamiczne i rozwijające się pole oferuje obiecujące możliwości dla przyszłości ekonomii, opartej na innowacyjnych technologiach i przejrzystych zasadach własności. W połączeniu z rosnącym znaczeniem internetu w codziennym życiu ludzi, z pewnością jest to powód, dla którego rynek kryptowalut cieszy się tak dużym zainteresowaniem inwestorów z całego świata.