Ślimaki nagie, czyli pozbawione muszli, potrafią w krótkim czasie zniszczyć liście, pąki i młode rośliny, zostawiając po sobie lepkie ślady i frustrację ogrodnika, czyniąc ogromne szkody w każdym ogrodzie. Na szczęście natura i wiedza ogrodnicza podsuwa nam wiele sposobów, by skutecznie je odstraszyć i dowiedzieć się, czego nie lubią ślimaki w ogrodzie – bez użycia agresywnej chemii.
Ślimaki w ogrodzie potrafią dać się we znaki. Oczywiście, niektóre gatunki objęte są ochroną i uważane są za pożyteczne, niemniej jednak, stanowią poważne zagrożenie dla wielu ogrodów, szczególnie w wilgotnych warunkach. Te małe mięczaki są jednymi z najbardziej nielubianych zwierząt ogrodowych, a występują przeważnie na działkach, na polach uprawnych, tunelach foliowych, szklarniach czy inspektach. Wyróżnia się dwa najczęstsze rodzaje: ślinik luzytański (Arion lusitanicus), znany z niszczenia upraw, oraz pomrów wielki (Limax maximus), który może powodować szkody w ogrodzie – to z tymi ślimakami mamy najczęściej do czynienia w Polsce.

Głównym przysmakiem ślimaków nagich-szkodników są warzywa uprawne, materia organiczna, grzyby, kwiaty oraz gnijące resztki roślin. manualne zbieranie szkodników bywa skuteczne, ale niezwykle pracochłonne. Dlatego też warto skorzystać z innych sposobów, których w ogrodzie nie lubią ślimaki.
Rośliny odstraszające ślimaki
Choć niektóre rabaty są dla ślimaków jak szwedzki stół (np. sałata, hosty czy nagietki), są też gatunki, które skutecznie je odstraszają – czy to zapachem, czy fakturą liści, czyli takie, których ślimaki nie znoszą. Rośliny, które skutecznie odstraszają te szkodniki, mają charakterystyczne cechy, które czynią je mniej atrakcyjnymi. Warto zwrócić uwagę na ich adekwatności i zapachy, które działają jako naturalne bariery.
Czego nie lubią ślimaki w ogrodzie? Ślimaki nie lubią niektórych ziół i różnych gatunków roślin ozdobnych. Oto te, które odstraszają ślimaki:
- lawenda – jej intensywny zapach działa odstraszająco,
- krwawnik – aromatyczne, szorstkie liście nie zachęcają do żerowania.
- szałwia lekarska,
- rozmaryn,
- tymianek,
- majeranek,
- płomyk wiechowaty,
- mydlnica lekarska – ma adekwatności odstraszające przez swój intensywny aromat,
- czosnek i cebula – nie tylko jako roślin, ale i dodatków w domowych opryskach,
- paproć – zwłaszcza orlica pospolita,
- begonia i pelargonia – nieatrakcyjne dla ślimaków rośliny ozdobne.
Warto sadzić je na obrzeżach grządek lub wokół tych roślin, które są najbardziej narażone, tworząc naturalną „barierę zapachową”.

Jak działa lawenda i krwawnik w walce ze ślimakami?
- Lawenda wąskolistna odstrasza ślimaki dzięki silnemu zapachowi olejków eterycznych. Najlepiej działa świeża roślina, ale można też rozkładać jej susz wokół roślin podatnych na ślimacze ataki.
- Krwawnik pospolity ma szorstkie liście i aromat nieatrakcyjny dla ślimaków. Działa też na nie podobnie jak niektóre rośliny lecznicze – drażni ich receptory czuciowe.
Naturalni wrogowie ślimaków oraz ich wpływ na ogród
Ślimaki, szczególnie te nagie, potrafią być prawdziwą zmorą dla ogrodników. Żerując nocą lub podczas wilgotnych dni, potrafią zniszczyć młode rośliny i uprawy w mgnieniu oka. Zanim jednak sięgniemy po chemiczne środki ochrony roślin, warto przyjrzeć się, kto w naturalny sposób wspiera nas w walce z tymi mięczakami. Ślimaki mają bowiem całkiem pokaźną grupę naturalnych wrogów. Ich obecność w ogrodzie może skutecznie ograniczyć populację szkodników bez szkody dla środowiska.
Naturalni wrogowie ślimaków – warto zadbać, by zawitały do ogrodu
Jednymi z najbardziej skutecznych drapieżników ślimaków są płazy, a zwłaszcza ropuchy i żaby. Polują one na ślimaki nocą oraz w czasie wilgotnej pogody. Żeby zachęcić je do zamieszkania w ogrodzie, warto stworzyć przyjazne warunki – oczko wodne, wilgotne zakamarki z kamieniami czy gęstą roślinnością.

Równie skuteczni są ptasi mieszkańcy ogrodu – kosy, drozdy, bażanty czy szpaki. Te ptaki chętnie wyjadają ślimaki, a niektóre z nich (jak kosy) potrafią choćby rozbijać ich skorupki o kamienie. Wspierając ptaki poprzez karmniki, poidełka czy sadzenie żywopłotów, zyskujemy sprzymierzeńców w walce ze szkodnikami.
Nie można zapominać o jeżach, które żywią się nie tylko owadami i larwami, ale również ślimakami nagimi. Ich obecność w ogrodzie to duży atut – wystarczy umożliwić im swobodne przemieszczanie się, np. przez niewielkie otwory w ogrodzeniu, oraz pozostawić fragment ogrodu w stanie półdzikim. Można też zbudować dla nich specjalne domki w ogrodzie
Wśród mniejszych sprzymierzeńców warto wymienić chrząszcze biegaczowate – zarówno dorosłe osobniki, jak i larwy zjadają ślimaki i ich jaja. Preferują one środowiska naturalne – kamienie, liście, kora – dlatego warto zostawić część ogrodu w bardziej dzikiej formie.
Ciekawostką jest również obecność drapieżnych innych ślimaków, takich jak ślimak wilczy (Testacella haliotidea), który zjada inne ślimaki oraz jaja ślimaków. Choć w Polsce spotykany jest rzadko, w innych rejonach Europy odgrywa istotną rolę w równowadze ekologicznej.
Fosforan żelaza – skuteczna i bezpieczna broń, jeżeli chodzi o zwalczanie ślimaków
To jeden z najbardziej polecanych sposobów walki z nagimi ślimakami:
- Nie szkodzi pszczołom, zwierzętom domowym ani ludziom, ochroni za to rośliny, które jedzą ślimaki.
- Działa po zjedzeniu – ślimaki przestają żerować i chowają się w kryjówkach, gdzie umierają, nie pozostawiając śladów śluzu.
- Dostępny w formie granulatu, który rozsypuje się go wokół roślin.
Rośliny najbardziej narażone na ataki ślimaków, czy co jedzą ślimaki w ogrodzie
Nie wszystkie rośliny ogrodowe są równie narażone na ataki ślimaków nagich. Najbardziej podatne są te o miękkich, soczystych liściach. Na szczycie listy roślin, które jedzą ślimaki znajdują się warzywa liściaste, takie jak sałata, rukola, szpinak czy jarmuż. Równie chętnie ślimaki atakują rośliny kapustne (kapusta głowiasta), zwłaszcza młode siewki i sadzonki, które nie mają jeszcze wykształconych barier ochronnych.
Wśród roślin ozdobnych, które chętnie jedzą ślimaki wymienić możemy: hosty, dalie, nagietki i aksamitki. Również truskawki i poziomki są często przez nie niszczone – zarówno ze względu na liście, jak i soczyste owoce.
Młode rośliny, które dopiero co zostały posadzone, są najbardziej narażone, ponieważ ich tkanki są jeszcze delikatne i łatwe do przegryzienia. Ślimaki nie tylko wygryzają dziury w liściach, ale potrafią całkowicie zniszczyć młode pędy, co skutkuje zahamowaniem wzrostu lub całkowitą utratą rośliny.
Zwierzęta zagrożone pośrednio, czyli ślimaki w ogrodzie
Nie tylko rośliny cierpią z powodu tego, iż mamy ślimaki w ogrodzie. Stosowanie niektórych środków chemicznych przeciwko nim, takich jak trutki zawierające metaldehyd, może mieć pośrednie skutki dla innych organizmów. Zwierzęta domowe, jak psy i koty, mogą przypadkowo połknąć toksyczne granulki lub zatrute ślimaki. Również ptaki i jeże, które żywią się ślimakami, mogą ulec zatruciu, jeżeli spożyją osobniki wcześniej podtrute przez środki chemiczne.
Innym problemem jest wpływ agresywnych środków ochrony na pożyteczne organizmy glebowe – dżdżownice, larwy owadów zapylających czy bakterie odpowiedzialne za żyzność gleby. Dlatego tak ważne jest stosowanie metod ekologicznych i selektywnych, które nie zaburzają równowagi biologicznej ogrodu.

Domowe sposoby na ślimaki w ogrodzie – naturalny sposób na pozbycie się szkodników
- Pułapki z piwa – polega na zakopaniu w ziemi płytkiego naczynia i wlania do niego piwa. Zapach przyciąga ślimaki, które żerują – wpadają wówczas do środka i toną.
- Bariera z popiołu, trocin, mączki bazaltowej lub fusów z kawy, ale też cynamon – ślimaki nie lubią przesuszonego, drażniącego podłoża.
- Skorupki jajek lub żwir – ostre krawędzie odstraszają miękkie ciała ślimaków.
- Oprysk z czosnku i wody – działa odstraszająco zapachem.
- Wieczorne zbieranie manualne – szczególnie po deszczu. Można je później wynieść daleko poza ogród.
- Zakładanie pułapek z mokrych desek lub odwróconych doniczek – ślimaki szukają pod nimi schronienia, można je rano zebrać.
- Taśma miedziana – stosowanie barier, takich jak taśma miedziana wokół podstawy roślin, mogą pomóc w zapobieganiu szkodom wyrządzanym przez ślimaki w ogrodzie.
Ręczne zbieranie ślimaków w połączeniu z opryskami
Opryski na ślimaki z wykorzystaniem olejków eterycznych, takich jak te z mięty lub cytryny, czy wspomnianego już czosnku, mogą dodatkowo zniechęcać ślimaki do spożywania roślin: jak kwiaty, owoce i warzywa. manualne zbieranie ślimaków stanowi uzupełnienie tych metod w praktyce ogrodowej, sprawiając, iż liczebność się zmiejsza.
Kilka dodatkowych wskazówek
- Unikaj nadmiernego podlewania wieczorem – wilgoć przyciąga ślimaki, a w dodatku ślimaki nagie bardzo często składają jaja w miejscach wilgotnych tuż pod powierzchnią ziemi, a także pod opadłymi liśćmi i ściółką.
- Usuwaj kryjówki – kamienie, deski, doniczki zalegające przy ziemi.
- Stosuj ściółki suche i nieprzyjazne ślimakom, np. z trocin iglastych.
Podsumowanie: sposoby, których ślimaki nie lubią
Ślimaki w ogrodzie nie lubią aromatycznych i szorstkich roślin, przesuszonego podłoża i naturalnych barier. W walce z nimi warto łączyć różne metody – od roślin, które odstraszają ślimaki, przez pułapki i opryski, po bezpieczne preparaty takie jak fosforan żelaza. Dzięki temu ogród może pozostać piękny, zdrowy i ekologiczny – bez nieproszonych, śluzowatych gości.