Członkostwo w NATO wspiera fińskie start-upy z branży technologii cywilnych i wojskowych

W gwałtownie rozwijającym się fińskim sektorze obronnym obserwuje się gwałtowny wzrost liczby start-upów technologicznych poszukujących nowych możliwości biznesowych po przystąpieniu tego kraju do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) w kwietniu 2023 r.

Tzw Dywidenda NATO powoduje, iż sektor obronny kraju odnotowuje przyspieszony wzrost, w miarę jak coraz więcej firm wykorzystuje członkostwo do wprowadzania innowacji, zwiększania sprzedaży i poszukiwania nowych możliwości.

Dzięki członkostwu w NATO fińskie start-upy technologiczne oferujące usługi cywilne i wojskowe generują stosunkowo wyższe stopy wzrostu i większą atrakcyjność dla inwestorów niż bardziej tradycyjne firmy z branży obronnej, stwierdził Keitha Bonniciego, dyrektor inwestycyjny w Suomen Teollisuussijoitus (Tesi), państwowej agencji zajmującej pozycje finansowe powiązane z akcjami w start-upach technologicznych i firmach rozwijających się.

„Wzrost zapotrzebowania na kapitał rozwojowy wśród startupów ma związek z boomem sprzedażowym w tym sektorze, a także gwałtownym wzrostem liczby licencji eksportowych” – powiedział. „W rezultacie produkcja musi nadążać za większym popytem. Finlandia pozostaje konkurencyjna w dziedzinie przemysłu obronnego. Klienci naszych rodzimych graczy to jedni z największych na świecie wykonawców z branży obronnej Siły obronne członków NATO.”

Badanie Tesi opublikowane we wrześniu 2024 r. określiło 144 z 368 firm działających w tej chwili w fińskim sektorze obronnym jako „szybko rozwijające się start-upy i rozwijające się firmy”.

„Szacujemy, iż roczna stopa wzrostu przychodów firm technologicznych oferujących produkty cywilne i wojskowe sięga choćby 30–40%” – powiedział Bonnici. „To wyraźnie przewyższa tempo wzrostu osiągane przez tradycyjne firmy obronne. Poziom wzrostu, jaki obserwujemy, wyjaśnia, dlaczego inwestorzy private equity i venture capital faworyzują te przedsiębiorstwa podwójnego zastosowania. Ponad jedna trzecia objętych badaniem firm wykorzystujących produkty podwójnego zastosowania należy do inwestorów private equity i venture capital.

Badanie Tesi wykazało, iż finansowanie kapitałem wysokiego ryzyka było największym indywidualnym źródłem inwestycji kapitałowych dla firm oferujących produkty obronne podwójnego zastosowania w pierwszych trzech kwartałach 2024 r. Co więcej, w badaniu wskazano, iż państwo fińskie jest znaczącym graczem w sektorze, przy czym państwa -spółki stowarzyszone, które od 2014 r. zainwestowały w ponad 40 firm z branży obronnej.

Rekordowa prognoza sprzedaży

Podbudowany „dywidendą NATO” i zwiększonym zaufaniem start-upów technologicznych oferujących dwa produkty fiński sektor obronny jest na dobrej drodze do zapewnienia rekordowego wzrostu sprzedaży eksportowej do 2030 r., stwierdził Bonnici.

„Całkowity eksport Finlandii związany z obronnością wyniósł 2,6 miliarda euro w 2023 roku” – dodał. „Na podstawie najnowszych danych i trendów można z całą pewnością sądzić, iż do 2030 r. całkowity roczny eksport może osiągnąć kamień milowy w wysokości 10 miliardów euro”.

Firma Varjo Technologies z siedzibą w Helsinkach rozszerzyła rozwój produktów podwójnych, aby odzwierciedlić zwiększone zapotrzebowanie na produkty do szkolenia pilotów w wirtualnej rzeczywistości (VR).

Nowy status Finlandii w NATO znacznie poprawił jej zdolność do osiągnięcia silniejszego wzrostu międzynarodowego, powiedział dyrektor naczelny Timo Toikkanen. „Członkostwo w NATO stworzyło nowe możliwości zwiększenia sprzedaży naszych produktów do szkolenia lotniczego w rzeczywistości wirtualnej” – powiedział. „Ułatwia budowanie obecności w cywilnym i obronnym sektorze lotniczym i kosmicznym”.

Czynnik NATO pojawił się w przypadku Varjo w sierpniu 2024 r., kiedy Federalna Administracja Lotnictwa USA (FAA) zatwierdziła wykorzystanie jego zestawów słuchawkowych VR do wspierania szkolenia pilotów śmigłowców. Technologia VR jest poddawana szerzej zakrojonym testom przez siły powietrzne sprzymierzone z NATO, które postrzegają ją jako opłacalną opcję uzupełniającą lub zastępującą tradycyjne szkolenie pilotów w samolotach i w dużych salach symulacyjnych.

Przed certyfikacją wydaną przez FAA, zestawy słuchawkowe VR firmy Varjo zostały wcześniej dopuszczone do użytku w podwójnej obronności i do użytku cywilnego przez Europejski Urząd Bezpieczeństwa Lotniczego w związku z urządzeniem do szkolenia pilotów helikopterów szwajcarskiej grupy Loft Dynamics.

Historycznie rzecz biorąc, start-upy oferujące dwa produkty napotykały szereg przeszkód, próbując wzbudzić znaczne zainteresowanie inwestorów ze strony nieśmiałych w obronie funduszy private equity i firm venture capital, powiedział Toikkanen. „Bycie firmą technologiczną oferującą dwa produkty i dostawcą dla przemysłu obronnego jest w tej chwili postrzegane nie tylko jako akceptowalne, ale choćby dobre z punktu widzenia inwestorów” – dodał.

Inwestycje VR

Toikkanen przypisał stratę operacyjną Varjo w wysokości 34 mln euro w 2023 r. konieczności dokonania przez firmę dużych inwestycji początkowych w celu opracowania zestawu słuchawkowego VR czwartej generacji. Varjo ma nadzieję pozyskać w latach 2024–2025 finansowanie kolejnego etapu w wysokości 8 mln euro.

Możliwości biznesowe związane z podwójnymi produktami wynikające z członkostwa w NATO zwiększają także zaufanie do sprzedaży w firmie Saab, największej skandynawskiej grupie zajmującej się technologią obronną.

Saab zreorganizował kilka głównych jednostek pod nowym kierownictwem po ratyfikacji członkostwa Szwecji w NATO w marcu 2024 r. Przystąpienie Szwecji do NATO wzmocniło wiarę firmy w zrównoważony rozwój poprzez projekty oparte na technologii i inwestycje kapitałowe, powiedział Micael Johansson, dyrektor generalny Saaba. „Dążymy do ustanowienia obecności produkcyjnej na Ukrainie we współpracy z tamtejszymi firmami z branży obronnej i technologicznej. Może minąć rok lub dłużej, zanim ten plan nabierze kształtu” – powiedział.

Saab ma nadzieję znaleźć na Ukrainie partnerów technologicznych, którzy mogliby opracować i wyprodukować szeroką gamę produktów z zakresu obronności i bezpieczeństwa, w tym czujniki nowej generacji, które pozwolą wykorzystać istniejące możliwości Ukrainy w zakresie dronów.

Ukraina bada możliwość nawiązania współpracy z Saabem w celu wyprodukowania szeregu wysokiej jakości sprzętu wojskowego, w tym systemów dowodzenia, kontroli, łączności, komputerów i wywiadu (C4I) oraz systemów zarządzania walką AI/GPS, a także zaawansowanych technologii fuzji danych.

Oferta produktów Saaba nowej generacji w zakresie sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego (ML) spotkała się z zainteresowaniem we wszystkich krajach członkowskich NATO. We wrześniu ubiegłego roku zabezpieczyła kontrakt na dostawę modeli AI/ML w czasie zbliżonym do rzeczywistego (NRT) dla amerykańskiej grupy zajmującej się cyberbezpieczeństwem i chmurą ECS Federal.

ECS wdraża technologię NRT AI/ML firmy Saab w ramach swojego wkładu w program Maven Departamentu Obrony USA (DoD), który ma na celu przetwarzanie obrazów i pełnoekranowego wideo z dronów oraz automatyczne wykrywanie potencjalnych celów.

Wspólna obrona

Ścieżka wzrostu w zakresie kontraktów NATO dla firm zajmujących się podwójnymi produktami w Finlandii i Szwecji uległa znacznej poprawie we wrześniu 2024 r., kiedy rządy nordyckie uruchomiły Regionalną Koncepcję Wspólnej Obrony.

Porozumienie, którym zarządza Nordycka kooperacja Obronna (Nordefco), zsynchronizuje najważniejsze obszary współpracy wojskowej, w tym budowanie potencjału, powiązane operacje wojskowe, rozwój technologii obronnych i wspólne programy zamówień na produkty, na poziomie regionalnym.

Założone w 2009 roku Nordefco pełni funkcję agencji koordynującej transgraniczną współpracę obronną pomiędzy pięcioma państwami nordyckimi.

Na szczeblu regionalnym przyszły potencjał wzrostu start-upów zajmujących się podwójnymi produktami i technologiami obronnymi w krajach nordyckich jest dodatkowo wspierany przez status Finlandii i Szwecji jako komandytariusza w Funduszu Innowacji NATO (NIF). NIF jest finansowany przez 24 z 32 państw członkowskich NATO.

Z kapitałem wynoszącym 1 miliard euro NIF inwestuje przede wszystkim w spółki z branży zaawansowanych technologii w zakresie obronności i bezpieczeństwa we wszystkich państwach sojuszu, szczególnie interesując się inwestycjami w firmy rozwijające sztuczną inteligencję, uczenie maszynowe i technologie kosmiczne.

„Fundusz Innowacyjny NATO to niezwykle wpływowe narzędzie stymulujące innowacje technologiczne i rozwój w całym szwedzkim przemyśle obronnym i bezpieczeństwa” – powiedział Pål Jonson, szwedzki minister obrony. „Dla Szwecji to dodatkowa korzyść z bycia częścią NATO”.