Czy komornik może zająć zasiłek pogrzebowy?

Zdjęcie: zająć zasiłek pogrzebowy

W trakcie prowadzenia postępowania egzekucyjnego komornik wykorzystuje różne środki, aby wyegzekwować należności od dłużnika na rzecz wierzyciela. Najczęściej stosowaną formą egzekucji jest zajęcie majątku dłużnika. Czy wobec tego komornik może zająć zasiłek pogrzebowy? Dokładnie przyjrzymy się tej kwestii w dalszej części wpisu.

Czy zasiłek pogrzebowy podlega zajęciu? Wyjaśnienie

Zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem wypłacanym w celu pokrycia kosztów pogrzebu osoby zmarłej i przysługuje osobom, które te koszty poniosły. w tej chwili wysokość zasiłku pogrzebowego wynosi 4000 zł, ale od 1. stycznia 2026 r. kwota ta zwiększy się do 7000 zł.

Ze względu na swoje przeznaczenie, otrzymane środki nie podlegają zajęciu komorniczemu – ani częściowo, ani w całości. Dotyczy to również dłużników alimentacyjnych.

Podstawa prawna

Opisany stan wynika z Art. 832. Kodeksu Postępowania Cywilnego, który mówi o ograniczeniu egzekucji z należności wypłaconych w związku ze śmiercią. Jego treść brzmi:

“Należności wypłacone w związku ze śmiercią tytułem zapomogi lub jednorazowego zaopatrzenia pod jakąkolwiek nazwą albo z tytułu ubezpieczenia na pokrycie kosztów pogrzebu podlegają egzekucji tylko na zaspokojenie tych kosztów.”

Oznacza to, iż środki te mogą zostać wyegzekwowane jedynie na zaspokojenie kosztów pogrzebu. Zajęcie tych środków w celu zaspokojenia roszczeń innych wierzycieli byłoby działaniem nieuzasadnionym prawnie.

Kiedy dochodzi do zajęcia zasiłku pogrzebowego?

Sytuacje, w których komornik może zająć zasiłek pogrzebowy na poczet spłaty długów, w teorii nie powinny mieć miejsca. Są jednak wyjątki – najczęściej do takiego działania dochodzi przypadkowo, w wyniku automatycznego zajęcia środków znajdujących się na rachunku bankowym dłużnika.

Jeśli zasiłek pogrzebowy trafi na konto bankowe objęte egzekucją komorniczą, bank może przekazać środki komornikowi (działając zgodnie z tytułem wykonawczym). Taka sytuacja jest niezgodna z prawem, ale niestety w praktyce się zdarza. Problem nie występuje, gdy zasiłek trafia bezpośrednio do zakładu pogrzebowego, bo wtedy pieniądze omijają konto dłużnika i nie są narażone na zajęcie.

Czy komornik wie o zasiłku pogrzebowym?

Wbrew powszechnym obawom, komornik zwykle nie ma bezpośredniego dostępu do informacji o tym, iż dłużnik otrzymał zasiłek pogrzebowy. Nie otrzymuje automatycznych powiadomień z ZUS, KRUS ani innych instytucji o przyznanych świadczeniach tego typu. Nie oznacza to jednak, iż nie może po takie informacje samemu sięgnąć.

Zasiłek pogrzebowy nie jest świadczeniem okresowym, a jednorazową wypłatą związaną z konkretnym zdarzeniem i jako taki nie trafia na listę świadczeń, o których komornik automatycznie się dowiaduje. Komornik może dowiedzieć się o pobieraniu zasiłku pogrzebowego składając stosowne zapytanie do ZUS lub KRUS.

Co zrobić, gdy komornik zajął zasiłek pogrzebowy?

Osoba zadłużona może podjąć odpowiednie kroki, aby odzyskać niesłusznie zajęte środki. Należy jednak reagować jak najszybciej, aby możliwe było wyjaśnienie nieprawidłowości i wyłączenie środków spod zajęcia. Poniżej przedstawiamy działania, jakie ma do dyspozycji pokrzywdzony dłużnik.

Co zrobić w przypadku niesłusznego zajęcia środków?

• złożenie wniosku do komornika – mowa tutaj o wniosku o zwolnienie spod egzekucji. W dokumencie należy wskazać, iż zajęte środki pochodzą z zasiłku pogrzebowego, który zgodnie z prawem nie podlega egzekucji. Do wniosku warto dołączyć kopię decyzji o przyznaniu zasiłku i potwierdzenie przelewu lub wyciąg z konta bankowego.
• złożenie reklamacji do banku – instytucja bankowa, która przekazuje środki komornikowi, ma obowiązek stosować się do przepisów wyłączających niektóre świadczenia spod egzekucji. Brak spełnienia tego obowiązku może być podstawą do zwrotu pieniędzy dłużnikowi.
• wniesienie skargi na czynności komornika – jeżeli komornik nie zwolni zajętego świadczenia, kolejnym krokiem jest złożenie skargi na czynności komornika do sądu rejonowego, przy którym działa. Skargę należy złożyć w terminie 7 dni od dnia, w którym miała miejsce nieprawidłowość.

W razie skutecznego wykazania, iż zajęcie było bezprawne, możliwe jest odzyskanie pieniędzy. Komornik, a w niektórych przypadkach bank, ma obowiązek zwrócić środki wraz z ewentualnymi odsetkami. W przypadku odmowy, sprawę można skierować na drogę sądową.

Jak chronić się przed zajęciem zasiłku pogrzebowego?

Wniosek o wypłatę zasiłku dla zakładu pogrzebowego

Najpewniejszym sposobem, aby uniknąć zajęcia, jest złożenie wniosku o wypłatę zasiłku pogrzebowego bezpośrednio na konto zakładu pogrzebowego, który wystawił fakturę za usługę. W takiej sytuacji świadczenie nie trafia na konto osoby zadłużonej i nie może zostać przypadkowo zajęte przez komornika.

Założenie osobnego rachunku bankowego

Jeśli zasiłek ma zostać wypłacony dłużnikowi, warto wskazać do jego wypłaty konto, z którego środków nie może zająć komornik. Może to być np. osobny rachunek bankowy, założony specjalnie do otrzymywania świadczeń lub konto innego członka rodziny, który pokrył koszty pogrzebu i ma prawo do zasiłku.

Zgłoszenie źródła środków do banku i komornika

Jeśli nie da się uniknąć wpływu zasiłku na rachunek podlegający zajęciu, warto wcześniej poinformować bank o tym, iż na konto wpłynie zasiłek pogrzebowy i iż powinien on być zwolniony z zajęcia. Należy poinformować również komornika, dołączając przy tym dowody na to, iż kwota świadczenia nie podlega zajęciu komorniczemu.

Jakich innych świadczeń nie może zająć komornik?

To, jakie elementy mienia są chronione przed zajęciem komorniczym, określa Dział V (ograniczenia egzekucji) Kodeksu Postępowania Cywilnego. Znajdziemy w nim informacje dotyczące ochrony nie tylko fizycznych przedmiotów i wynagrodzenia, ale także środków pieniężnych pochodzących ze świadczeń.

Jakie świadczenia są całkowicie wyłączone spod zajęcia?

• alimenty (oraz świadczenia pieniężne wypłacane gdy egzekucja alimentów jest bezskuteczna)
• 800+ na dziecko
• dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych
• świadczenia wychowawcze i integracyjne
• świadczenia z pomocy społecznej
• zasiłki dla opiekunów
• stypendia
• świadczenia rodzinne

Najczęściej zadawane pytania

Źródła:

• https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-postepowania-cywilnego-16786199/art-832
• https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-pogrzebowy