Aby przewozy w gospodarstwie przebiegały możliwie najefektywniej, najważniejsze jest adekwatne dopasowanie przyczepy do ciągnika – i odwrotnie. Przed zestawieniem obu maszyn trzeba nie tylko uwzględnić przeznaczenie przyczepy, ale także dokładnie przeanalizować możliwości techniczne ciągnika. Właśnie tym zagadnieniem zajmiemy się w poniższym tekście.
Dobór przyczepy do ciągnika jest prosty. Na pozór
Na pierwszy rzut oka sprawa odpowiedniego doboru zestawu przyczepa – ciągnik jest banalnie prosta i wystarczy zajrzeć do dowodów rejestracyjnych, aby sprawdzić maksymalne masy całkowite (F1), dopuszczalne masy całkowite pojazdu/zespołu pojazdów (F2/F3), masy własne (G), oraz maksymalną masę całkowitą przyczepy z hamulcem/bez hamulca (O1/O2). Zestaw zagregować tak, aby masy pasowały i koniec tematu. Owszem taką czynność koniecznie trzeba wykonać, aby nie narazić nikogo na niebezpieczeństwo, czy też inne nieprzyjemne finansowe reperkusje, ale to tylko część przygotowań przy doborze odpowiedniej przyczepy do ciągnika.
Masa i moc – podstawowe kryteria
Z technicznych kwestii w temacie skompletowania odpowiedniego zestawu przyczepa – ciągnik wydaje się, iż problem masy i ładowności jest chyba najbardziej istotny. adekwatnie należy na ten problem spojrzeć z dwóch stron, tj. masy ciągnika oraz mocy. Czasami można odpowiednio dociążyć ciągnik, aby poprawić przyczepność i jakość trakcji podczas jazdy np. z dwiema przyczepami, ale inaczej ma się sprawa w przypadku mocy ciągnika.
Odpowiednie dobranie ładowności przyczepy do mocy traktora to spraw kluczowa i czasami z pomocą mogą przyjść opracowania przygotowywane np. w wytycznych do PROW (tabela).
Zapotrzebowanie przyczep na moc ciągnika w [kW]
Ładowność przyczepy w tonach (od – do) |
Wymagana moc ciągnika w kilowatach |
[ton] | [kW] |
0 < 3 | 16 – 20 |
3 – 4 | 19 – 23 |
4 – 5 | 24 – 29 |
5 – 6 | 30 – 36 |
6 – 7 | 35 – 42 |
7 – 8 | 40 – 49 |
8 – 9 | 45 – 55 |
9 – 10 | 51 – 61 |
10 – 12 | 56 – 74 |
12 – 14 | 67 – 87 |
14 – 16 | 77 – 100 |
16 – 18 | 88 – 113 |
18 – 20 | 98 – 126 |
20 – 22 | 109 – 138 |
22 – 24 | 120 – 151 |
Zajrzyj do instrukcji
Rzecz jasna istotne są opinie użytkowników i specyfikacje techniczne sporządzane przez producentów zarówno ciągników jak i przyczep. Pozostając w obrębie efektywnego wykorzystania mocy ciągnika, ważnym czynnikiem jest także wybór odpowiedniego ogumienia do przyczepy. W tym przypadku, bardziej niż moc traktora ważne będzie określenie rodzaju terenu, w jakim zestaw najczęściej będzie pracował.
Innym, zagadnieniem jest odpowiednie zgranie sposobu sprzęgania oraz dostępności i rodzaju tzw. „mediów”. Zaczynając od frontu przyczepy, musimy dopasować rodzaj zaczepu na dyszlu z zaczepem, w który wyposażony jest nasz ciągnik.
O ile w nowszych traktorach najczęściej do dyspozycji mamy najróżniejsze opcje (górne, dolne, przesuwne), z kulowym włącznie to w starszych konstrukcjach zdarza się, iż mamy ograniczone pole manewru. Tutaj warto przypomnieć o średnicy oka zaczepu. Podobna sytuacja jest z podłączaniem hydrauliki, hamulców i świateł, warto upewnić się czy aby na pewno złącza w naszym zestawie będą kompatybilne ze sobą.
Ciągnik z dwiema przyczepami
Jeżeli chodzi o tył przyczepy, to jeśli już przebrnęliśmy przez problem mas i jest ku temu sposobność, aby wykorzystać do transportu ciągnik sprzęgnięty z dwiema przyczepami, to trzeba się upewnić czy którakolwiek wyposażona jest w zaczep z tyłu i wyjście mediów do drugiej przyczepy. Wracając na moment do frontu przyczepy, generalnie sprawa zaczepu jest niemal całkowicie związana z wyborem rodzaju przyczepy. W zależności czy wybieramy typ tandem, oś skrętną itd. kwestia sprzęgania i manewrowania będzie się znacząco różnić, i warto mieć ten problem na uwadze, gdyż nie chodzi wyłącznie o umiejętności traktorzysty, ale i po części o techniczne możliwości traktora.
Środek ciężkości
Chcąc w jeszcze bardziej skomplikowany sposób spojrzeć na idealne dopasowanie przyczepy do ciągnika, można np. zabrnąć w porównanie środków ciężkości obu pojazdów. W pewnym sensie zgranie tego parametru być może nie jakoś znaczące, ale w pewnym stopniu wpłynie na komfort prowadzenia zespołu pojazdów. Co prawda, o ile mówimy o znaczących różnicach gabarytów (np. stosowanie nieproporcjonalnie dużych, samorodnych nadstaw), temat wydaje się już dużo poważniejszy.
Kwestia dobrego dopasowania do ciągnika bardzo mocno wpływa na ekonomikę pracy oraz bezpieczeństwo. W zasadzie na koniec warto wspomnieć o kwestii estetyki. Być może nie jest to priorytet, ale zdarza się, iż gospodarze chcą, aby zespoły pojazdów były np. w pewnym stopniu dopasowane kolorystycznie.
Józef Woś