Czy Uniper trafi w czeskie ręce?

W niemieckich mediach zadrżało na wiadomości, iż czeski miliarder Daniel Křetínský jest brany pod uwagę jako potencjalny nabywcą koncernu energetycznego Uniper, który jest największym dostawcą gazu w Niemczech. Obywatel Czech dysponuje majątkiem w wysokości 9,7 miliarda dolarów (Forbes 2022) i spółka akcyjna Energetický a průmyslový holding (EPH), której jest właścicielem w 94 procent.

Křetínský jest większości Niemców dobrze znanym biznesmenem, bo działa od lat w niemieckiej energetyce i przemyśle. Jako szef holdingu EPH jest aktywny w kilku kluczowych sektorach w Niemczech. Działalność EPH koncentruje się na energetyce, handlu, stali i mediach. Strategicznie Křetínský’ kupuje najczęściej niedowartościowane spółki w sektorach strategicznych, które następnie restrukturyzuje.

Czech posiada n.p. 20 procent udziałów w największym przedsiębiorstwie hutniczym, którym jest Thyssenkrupp Steel i planuje zwiększyć swoje udziały do 50 procent. W ostatnich dniach miało dojść do kontaktu z niemieckim Ministerstwem Finansów w sprawie sprzedaży Unipera. Spółka Uniper dostarcza gaz do ponad tysiąca przedsiębiorstw komunalnych i przemysłowych i jest dodatkowo największym operatorem magazynów gazu ziemnego w Niemczech. Do niemieckiej spółki należą także magazyny gazu w Austrii i Wielkiej Brytanii. Uniper jest także znaczącym producentem energii w Europie. Uniper posiada ponad 20 GW mocy nominalnej, w tym ponad 17,5 GW (paliwa kopalne) i 3,6 GW (energetyka wodna). Firma wytwarza energię elektryczną z gazu, węgla, energii wodnej, energii jądrowej w Szwecji i z ropy naftowej.

Uniper należał wcześniej do fińskiego Fortum Oyj, który kupował Unipera stopniowo, nabywając większościowy pakiet udziałów w latach 2017/2018. Do 2018 roku Fortum posiadało około 49,99 procent akcji, a następnie zwiększyło swój udział do ponad 75 procent, dając Fortum kontrolę nad Uniperem. Jeszcze pod rządami Fortum Uniper stał się jednym z współfinansujących budowę gazociągu Nord Stream 2.

Przejęto dopiero po wojnie w 2022 roku

Przejęcie przez niemieckie państwo miało miejsce dopiero po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku. Wtedy w związku z kryzysem energetycznym wywołanym wstrzymaniem dostaw rosyjskiego gazu, Uniper, który był bardzo silnie zaangażowany w import gazu z Rosji, znalazł się w zupełnym kryzysie. Straty sięgały choćby 100 milionów euro dziennie. Sytuacja skłoniła państwo niemieckie do interwencji, która polegała na nacjonalizacji Unipera w grudniu 2022 roku. Niemcy kupiły Uniper za 13,5 miliardów euro i przejęły 99,12 procent udziałów tej firmy.

Nacjonalizacja z 2022 roku została zatwierdzona przez Komisję Europejską jako pomoc publiczna, ale pod pewnymi warunkami. Kluczowym warunkiem było ograniczenie udziałów państwa do 2028 roku. Dyrektor generalny Unipera, Michael Lewis, przewiduje obecnie, iż rząd federalny będzie w stanie sprzedać akcje Unipera z zyskiem do 2028 roku, ponieważ grupa jest dobrze przygotowana. Szacunkowo Uniper jest już teraz wart ponad 10 miliardów euro, co w przypadku sprzedaży w następnych latach mogłoby przynieść państwu znaczne wpływy.

Po rekordowej stracie w wysokości 19 miliardów euro w 2022 roku Uniper wypracował w 2023 roku zysk w wysokości 6,3 miliarda euro. W 2024 roku spodziewany jest zysk w wysokości 1,1–1,5 miliarda euro. Uniper rozpoczął już spłacać pomocy publiczna, którą dostał w 2022 roku. Na koniec września 2024 r. spłacono 530 milionów euro, a kolejne płatności zaplanowano na 2025 rok.

Z perspektywy strategicznej przejęcie Unipera jest dla koncernu EPH, który już teraz jest mocno zaangażowany w sektorze energetycznym Niemiec m.in. poprzez LEAG i Mibrag w węgiel brunatny, oznacza dostęp do rynku gazu, co wzmocniłoby jego pozycję rynkową w Europie. EPH jest silnie skoncentrowany na paliwach kopalnych (węgiel, gaz). Uniper wniósłby do portfela czeskiego koncernu nie tylko gaz, ale także energię wodną (3,6 GW), mocy jądrowe (Szwecja) oraz pierwsze kroki w kierunku wodoru, który dywersyfikuje portfel i zmniejsza zależność od węgla.

Dla EPH istotną rolę odgrywa także ewentualna ekspansja geograficzna, bo Uniper działa w ponad 40 krajach, w tym w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Holandii. EPH, który jest skoncentrowany na rynkach Europy Środkowo Wschodniej i rynku niemieckim, mógłby wejść po raz pierwszy na rynki Europy Zachodniej.