Czym są pożyczki społecznościowe i gdzie ich szukać?

Zdjęcie: pożyczka społecznościowa

Konsumenci coraz częściej szukają alternatyw dla zwykłych gotówkowych kredytów. Rosnącą popularnością cieszą się pozabankowe rozwiązania, w tym również pożyczki społecznościowe. Dzięki platformom internetowym osoby prywatne mogą pożyczać pieniądze bezpośrednio od innych użytkowników, omijając pośrednictwo instytucji finansowych. Jak to dokładnie działa i gdzie szukać takiej pożyczki? Sprawdźmy.

Pożyczka społecznościowa – co to jest? Wyjaśnienie

Pożyczka społecznościowa to forma finansowania, w której osoby prywatne pożyczają sobie pieniądze bez udziału banku czy firmy pożyczkowej. Transakcja odbywa się za pośrednictwem platform internetowych, które łączą pożyczkobiorców z inwestorami. Dzięki temu proces jest prostszy i często znacznie szybszy niż w przypadku tradycyjnych kredytów.

Rosnącej popularności tego rozwiązania można doszukiwać się w jego przystępności. Dostęp do finansowania mogą uzyskać również osoby, których dochody i zdolność kredytowa nie zawsze pozwalają na bankowy kredyt gotówkowy.

Warto jednak wiedzieć, iż w Polsce rynek pożyczek społecznościowych jest stosunkowo niewielki – jego wartość szacuje się na około 100 milionów złotych, podczas gdy cały rynek pozabankowych pożyczek online wynosi około 3 miliardy złotych. Polscy inwestorzy częściej korzystają z europejskich platform P2P niż z rodzimych rozwiązań.

Jak działają pożyczki społecznościowe?

Mechanizm działania pożyczki społecznościowej jest prosty, choćby mimo udziału pośrednika w całym procesie. Pożyczkobiorca składa wniosek na internetowej platformie, a inwestorzy decydują, czy chcą sfinansować daną pożyczkę. Podobnie jak przy tradycyjnych produktach finansowych, główny zysk z takiej pożyczki stanowią odsetki, naliczane według ustalonego oprocentowania.

Oprocentowanie kredytu i pożyczki – czym jest? Jak je obliczyć?

Przeczytaj

Internetowa platforma jako pośrednik pomaga inwestorom poprzez analizę ryzyka, ocenę zdolności kredytowej, a także obsługę kwestii technicznych i formalnych, takich jak harmonogramy spłat i ewentualne działania windykacyjne. Jest to korzyść obustronna – inwestorzy nie muszą obawiać się o wspomniane kwestie, a pożyczkobiorcy mogą liczyć na łatwiejszy dostęp do środków.

Pożyczki społecznościowe dla zadłużonych – czy to możliwe?

Osoby zadłużone często napotykają trudności w uzyskaniu kredytu bankowego z powodu negatywnych wpisów w BIK i niskiej zdolności kredytowej. W takich sytuacjach pożyczki społecznościowe są atrakcyjnym rozwiązaniem, ponieważ proces decyzyjny jest bardziej elastyczny. Nie oznacza to jednak, iż uzyskanie finansowania jest gwarantowane.

O przyznaniu pożyczki społecznościowej decydują inwestorzy, więc nie każdy złożony wniosek musi spotkać się z zainteresowaniem. Zadłużeni pożyczkobiorcy, którzy mieli szczęście, aby znaleźć ofertę, muszą być przygotowani na większe koszty i bardziej ograniczone warunki spłaty. Restrykcje te mają na celu ograniczenie ryzyka kredytowego, na jakie narażony byłby wierzyciel.

Pożyczki społecznościowe i prywatne – czym się różnią?

Pożyczki społecznościowe i prywatne bywają są ze sobą mylone, ze względu na to, iż w obu przypadkach umowa zawierana jest bez udziału instytucji finansowych. W rzeczywistości obie te opcje różnią się mechanizmem działania oraz poziomem bezpieczeństwa transakcji, dlatego warto przyjrzeć się każdej z nich z osobna.

Pożyczka społecznościowa odbywa się poprzez internetową platformę, która łączy inwestorów z pożyczkobiorcami. Z kolei pożyczka prywatna to umowa zawierana bezpośrednio między dwoma osobami fizycznymi. Umowa może być zawarte między znajomymi, członkami rodziny lub całkowicie obcymi osobami. Strony samodzielnie ustalają warunki pożyczki, w tym oprocentowanie i harmonogram spłaty.

Główna różnica polega więc na stopniu formalizacji i zabezpieczeń, które wynika z udziału pośrednictwa w całym procesie. Pożyczki społecznościowe są pod tym względem lepiej zorganizowane.

Główne zalety pożyczek społecznościowych

• Łatwe finansowanie – po społecznościową pożyczkę mogą sięgnąć również te osoby, które nie mogą pozwolić sobie na kredyt w banku.
• Wygoda – wniosek o taką pożyczkę składa się przez internet, a wszelkie procedury formalne ograniczone są do minimum.
• Oszczędność czasu – ze względu na to, iż wniosek o pożyczkę może być widoczny dla wielu inwestorów, decyzja często zapada w bardzo krótkim czasie.
• Potencjalny zysk – o ile zdecydujemy się na udzielenie pożyczki w takiej formie, to możemy liczyć na wyższy zwrot kapitału niż przy zwykłych lokatach lub obligacjach.
• Dywersyfikacja środków – pożyczkodawcy korzystając z internetowych platform mogą udzielić wielu mniejszych zobowiązań zamiast jednego większego, tym samym minimalizując ryzysko strat.
• Bezpieczeństwo – dzięki pośrednictwu większych platform i zastosowanym mechanizmom oceny ryzyka, zarówno inwestorzy, jak i klienci nie muszą obawiać się o to, iż całość będzie próbą oszustwa lub wyłudzenia.

Jakie wady ma pożyczka społecznościowa?

Pożyczki społecznościowe nie są pozbawione wad. Sporym ryzykiem jest brak gwarancji zwrotu – jeżeli pożyczkobiorca nie spłaca długu, inwestor musi prowadzić działania windykacyjne na własną rękę. Innym zagrożeniem jest to, iż polega się na zewnętrznym podmiocie. o ile internetowa platforma upadnie lub będzie mieć problemy finansowe, to mogą pojawić się trudności z dostępem do środków.

Dla pożyczkobiorców wadą mogą okazać się koszty. Mimo iż będą one mniejsze niż w przypadku pozabankowych chwilówek, to przez cały czas będą wyższe niż przy zwykłym bankowym kredycie. Zdarzają się sytuacje, w których platforma zwiększa oprocentowanie, aby zrekompensować ryzyko inwestorom – np. jeżeli osoba wnioskująca ma bardzo słabą historię kredytową.

Dodatkowo, od 2022 roku platformy crowdfundingowe, w tym te oferujące pożyczki społecznościowe, podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Oznacza to większą regulację, ale też wyższe wymagania dla platform, co może wpłynąć na dostępność usług.

Gdzie szukać pożyczek społecznościowych?

Należy wiedzieć, iż pożyczki społecznościowe mogą być oferowane pod różnymi nazwami, takimi jak pożyczki P2P (peer-to-peer) lub social lending. Przekazy kierowane do inwestorów czasem posługują się terminem inwestowania społecznościowego. Nazewnictwo różni się od platformy, ale mechanizm działania pozostaje ten sam.

Polskie platformy

W Polsce działają głównie dwie platformy pożyczek społecznościowych:

• Finansowo.pl – największa polska platforma P2P
• Aureus – mniejsza polska platforma

Europejskie platformy dostępne dla Polaków

Większość polskich inwestorów korzysta jednak z europejskich platform, które oferują znacznie więcej możliwości inwestycyjnych:

• Mintos – największa platforma P2P w Europie, oferująca pożyczki z wielu krajów
• PeerBerry – łotewska platforma z gwarancją wykupu
• GetIncome – platforma z dodatkowymi zabezpieczeniami dla inwestorów
• Viainvest – platforma oferująca stabilne zwroty
• Lendermarket – europejska platforma z zabezpieczeniem ABS

Dobrym sposobem na znalezienie odpowiedniej oferty jest porównanie dostępnych serwisów pod kątem poziomu bezpieczeństwa transakcji, a także ocen i opinii użytkowników. Warto też sprawdzić, czy platforma posiada odpowiednie licencje i podlega nadzorowi regulacyjnemu.

Regulacje prawne – co warto wiedzieć?

Od 2022 roku w Polsce obowiązuje ustawa o finansowaniu społecznościowym, która implementuje unijne rozporządzenie o europejskich dostawcach usług finansowania społecznościowego. Platformy oferujące pożyczki społecznościowe muszą uzyskać licencję KNF i spełniać określone wymogi kapitałowe oraz organizacyjne.

Oznacza to większe bezpieczeństwo dla użytkowników, ale też wyższe bariery wejścia dla nowych platform. Wszystkie licencjonowane platformy są wpisywane do publicznego rejestru prowadzonego przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA).

Czy od pożyczki społecznościowej płaci się podatek?

Podatek PCC (od pożyczkobiorcy)

W Polsce poszczególne pożyczki między osobami prywatnymi podlegają podatkowi PCC w wysokości 0,5% kwoty finansowania – podatek ten uiszcza pożyczkobiorca. o ile jednak pożyczka została udzielona za pośrednictwem dedykowanej platformy i pożyczkodawcą jest więcej niż jedna osoba (co często ma miejsce), to obowiązek podatkowy nie powstaje.

Ważne zwolnienia z podatku PCC:

• Pożyczki rodzinne do 36 120 zł (między małżonkami, rodzicami, dziećmi, rodzeństwem) – zwolnione bez składania deklaracji
• Pożyczki do 1000 zł od znajomych – również zwolnione z PCC
• Pożyczki nielimitowane w najblższej rodzinie – pod warunkiem złożenia deklaracji PCC-3 i udokumentowania przekazu na rachunek bankowy

Podatek od zysków kapitałowych (od inwestora)

Osoba udzielająca pożyczki musi zapłacić podatek od zysków kapitałowych w wysokości 19% od otrzymanych odsetek. Internetowe platformy zwykle nie pobierają podatku automatycznie, więc inwestor musi samodzielnie rozliczyć się z urzędem skarbowym, wykazując przychody w zeznaniu rocznym.

Problematyka rozliczenia może być skomplikowana – w zależności od sytuacji inwestora, zyski można rozliczać w formularzu PIT-36 lub PIT-38. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub wystąpić o interpretację indywidualną do urzędu skarbowego.

Najczęściej zadawane pytania