3 godzin temu
Boże Narodzenie od wieków budzi pytania o swoje pochodzenie i znaczenie. Wielu zastanawia się, dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia? Czy ta data ma jedynie symboliczny charakter? Ks. Jakub Wiechnik wyjaśnia, skąd wzięła się ta data oraz jakie tradycje i zwyczaje z nią się wiążą.
Pytanie o to, dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia, powraca co roku. Szczególnie zastanawiamy się nad tym w okresie Adwentu i Wigilii. Odpowiedź nie sprowadza się do jednego zdania. Mianowicie łączy w sobie historię Kościoła, obserwacje astronomiczne oraz bogactwo dawnych tradycji. To właśnie one nadają świętom głębię, która wykracza poza samą datę w kalendarzu.
Dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia?
Gdy pytamy, dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia, warto spojrzeć na ten wybór nie tylko przez pryzmat kalendarza, ale także światła i nadziei. To moment, w którym dzień zaczyna zwyciężać nad nocą. Czyli w chrześcijańskiej symbolice doskonale oddaje sens narodzin Chrystusa jako światłości przychodzącej do świata.
Wbrew często powtarzanemu mitowi, Boże Narodzenie nie jest świętem pogańskim schrystianizowanym przez Kościół. Jest to święto pierwotnie chrześcijańskie. Konkretnie to już w 328 r. w Betlejem wzniesiono bazylikę nad grotą narodzenia Jezusa. W ten sposób uczczono realne miejsce Jego przyjścia na świat.
Data 25 grudnia ma również znaczenie astronomiczne. To moment, w którym dzień zaczyna się wydłużać, a noc skracać. Chrystus w Ewangelii jest nazywany światłością, która przychodzi w ciemność. W tym sensie wybór tej daty symbolicznie ukazuje Jezusa jako światło wkraczające w ludzkie życie.
Dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia – tradycyjna szopka bożonarodzeniowa przygotowywana w wielu w polskich domach przypomina o narodzinach Chrystusa i duchowym sensie świąt
fot. Katarzyna Kupczak
Dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia, a Wigilia 24 grudnia?
Choć Boże Narodzenie przypada na 25 grudnia, w polskiej tradycji niezwykle istotny moment świętowania wiąże się z Wigilią. Sama nazwa pochodzi od łacińskiego vigilare, czyli „czuwać”. Wigilia jest czasem oczekiwania i duchowego przygotowania na narodziny Jezusa.
Ten zwyczaj ma swoje korzenie w tradycji żydowskiej, gdzie nowy dzień liczono od zachodu słońca. Kościół katolicki przejął tę logikę, dlatego najważniejsze uroczystości rozpoczynają się już wieczorem dnia poprzedzającego Boże Narodzenie. Stąd również postny charakter Wigilii, który do dziś wyraża się w bezmięsnych, często rybnych potrawach.
Siano pod obrusem i dawny diduch
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów wigilijnego stołu jest sianko pod obrusem. Zwyczaj ten sięga jeszcze czasów przedchrześcijańskich i był związany z wróżbami dotyczącymi urodzaju oraz losu domowników. Z czasem tradycja ta została włączona w chrześcijańskie przeżywanie świąt.
Podobne znaczenie miał diduch, czyli snop zboża stawiany w izbie. Symbolizował on obfitość, ciągłość życia i nadzieję na dobry plon w kolejnym roku. W niektórych regionach Polski zwyczaj ten przetrwał do dziś jako element świątecznego wystroju.
Choinka i zapomniana podłaźniczka
Choinka, choć dziś wydaje się nieodłącznym symbolem Bożego Narodzenia, przywędrowała do Polski z państw niemieckich. Jedni interpretowali ją jako drzewo rajskie, drzewo poznania dobra i zła. Jeszcze inni — jako symbol Chrystusa, który przez krzyż staje się nowym drzewem życia.
Zanim jednak choinka na stałe zagościła w domach, w polskiej tradycji funkcjonowała podłaźniczka. Był to ścięty świerk wieszany do góry nogami nad stołem i ozdabiany jabłkami, orzechami oraz słodyczami. Choinka wyparła ten zwyczaj, jednak podłaźniczka pozostaje ważnym świadectwem rodzimej, słowiańskiej tradycji świątecznej.
Opłatek, zwierzęta i wigilijne przesądy
Dzielenie się opłatkiem to jeden z najbardziej symbolicznych momentów Wigilii. Wyraża pojednanie, przebaczenie i wspólnotę. W wielu rodzinach istniał także zwyczaj zanoszenia opłatka zwierzętom, co wiązało się z przekonaniem, iż w tę noc potrafią one przemówić ludzkim głosem.
Wigilijnemu wieczorowi towarzyszyły również liczne przesądy. Zwracano uwagę na to, kto jako pierwszy zapuka do drzwi (mężczyzna — świetnie, kobieta — fatalnie). Natomiast łuska karpia noszona w portfelu miała zapewnić pomyślność i dostatek przez cały rok. Choć dziś traktujemy je z dystansem, były one ważnym elementem dawnej kultury ludowej.
Błogosławieństwo na czas Bożego Narodzenia
Ks. Jakub Wiechnik kieruje do użytkowników naszego portalu — agroFakt.pl — słowa błogosławieństwa:
„Świętowanie narodzin Chrystusa, który jest światłem i źródłem pokoju, niech przyniesie ciepło do domów i serc.
Niech Boże błogosławieństwo towarzyszy rodzinom w codziennym życiu, umacnia w nadziei i prowadzi ku dobru.
Niech Was błogosławi Bóg Wszechmogący — Ojciec i Syn, i Duch Święty. Amen„.
Dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia — sens świąt
Rozważając, dlaczego Boże Narodzenie jest 25 grudnia, łatwiej zrozumieć sens świąt i ich zakorzenienie w historii, wierze oraz tradycji. Data ta nie jest przypadkowa, ale niesie ze sobą przesłanie światła, nadziei i odnowy, które od pokoleń towarzyszy rodzinom podczas wigilijnego spotkania.
