Dlaczego w Rosji są szersze tory? Proste wyjaśnienie zagadki

1 rok temu

Każdy z nas słyszał pewnie o tym, iż rozstawy torów w Europie i w Rosji różnią się od siebie. Od XIX wieku zdecydowana większość sieci kolejowych w Europie przyjęła szerokość torów kolejowych zaprojektowaną przez Brytyjczyków. Jednak dlaczego w Rosji są szersze tory? Z czego wynika ta różnica?

Dlaczego w Rosji są szersze tory?

W Rosji standardowa szerokość torów kolejowych wynosi 1520 milimetrów i jest większa niż w wielu innych krajach, co ma swoje korzenie w historii i geografii państwa. Rosja jest jednym z największych państw na świecie pod względem powierzchni. Ma ponad 17 milionów kilometrów kwadratowych, co stanowi ponad 11% całej powierzchni lądowej na Ziemi. W tak dużym kraju komunikacja kolejowa odgrywa istotną rolę w przemieszczaniu się ludzi i towarów. Jednak dlaczego w Rosji są szersze tory?

Jedna z teorii mówi, iż celem budowy szerszych torów było utrudnianie transportu wrogowi podczas wojny. Innym razem przytaczany tej wulgarny żart o wizycie architekta u rosyjskiego cara, który to dowcip łatwo można odnaleźć w sieci. W rzeczywistości jednak rosyjskie tory kolejowe są szersze ze względu na rodzaje pociągów, które po nich jeżdżą.

W Rosji korzysta się z tak zwanych pociągów szerokotorowych, które są specjalnie zaprojektowane do przewożenia ciężkich ładunków przez trudno dostępne tereny. Takie pociągi są szerokie i mogą mieć kilka wagonów, dlatego potrzebują szerszych torów, aby mogły bezpiecznie się po nich poruszać, szczególnie podczas srogich rosyjskich zim.

Problemy z różną szerokością torów

Rosyjski rozstaw torów jest szczególnie popularny w krajach, w których kolej szerokotorowa była budowana w XIX i XX wieku jako sposób na przeprowadzenie ciężkich towarów, takich jak węgiel czy stal, z górniczych regionów do przemysłowych ośrodków. W Rosji kolej szerokotorowa jest przez cały czas bardzo ważna, ponieważ wiele linii kolejowych jest wciąż wykorzystywanych do transportu towarów, a także pasażerów.

Niestety, kolej szerokotorowa ma również wady. Jest droższa w budowie i utrzymaniu niż kolej normalnotorowa czy też wąskotorowa, ponieważ wymaga budowy szerszych nasypów i mostów. Co jednak najważniejsze, pociągi na kolei szerokotorowej nie mogą korzystać z torów wąskotorowych i odwrotnie. Jest to poważne ograniczenie w przypadku przewozów do państw korzystających z innego rozstawu torów. Co prawda rozstaw rosyjski najbardziej rozpowszechniony jest w krajach byłego Związku Radzieckiego, Mongolii oraz w Finlandii (wersja 1524-milimetrowa), ale zdecydowana większość kolei w Europie przyjęła szerokość torów kolejowych 1435 mm, zaprojektowaną przez Brytyjczyków.

W Polsce koleje o rozstawie rosyjskim są zlokalizowane głównie w rejonach graniczących z państwami byłego ZSRR. Jedynym wyjątkiem jest linia Hutniczo-Szerokotorowa, która została otwarta w 1979 roku i ciągnie się aż do miasta Sławków w województwie śląskim. Jej celem jest obsługa importu i eksportu towarów z Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego na Wschód.