2 tygodni temu
Dziedziczenie długów w polskim prawie
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, spadkobiercy wraz z mieszkaniem, samochodem czy oszczędnościami, dziedziczą również wszystkie długi zmarłego. Prawo przewiduje jednak kilka sposobów, które skutecznie chronią spadkobierców przed ruiną finansową.
Pierwszym i najważniejszym z nich jest prawo do odrzucenia spadku. Spadkobierca ma sześć miesięcy od dowiedzenia się o spadku na podjęcie decyzji o jego przyjęciu lub odrzuceniu. jeżeli długi przewyższają wartość majątku, rozsądną decyzją jest odrzucenie całego spadku.
Drugim mechanizmem jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W tym przypadku spadkobierca odpowiada za długi tylko do wysokości wartości odziedziczonego majątku. Mówiąc prościej, nie może stracić więcej, niż zyskał na spadku.
Kiedy długi "przeskakują" przez pokolenia?
Najbardziej przykre mogą być sytuacje, gdy długi zostają "odkryte" po latach, a choćby dekadach. Dzieje się tak najczęściej w przypadku, gdy spadkobiercy nie wiedzieli o istnieniu zobowiązań lub gdy wierzyciele przez długi czas nie podejmowali działań windykacyjnych.Reklama
Może się tak stać nie tylko z długami prywatnymi, ale też długami podatkowymi, składkami ZUS czy zobowiązaniami wobec spółdzielni mieszkaniowych. Te instytucje często działają powoli, ale konsekwentnie, a ich roszczenia mogą być egzekwowane choćby po wielu latach.
Jak uchronić dzieci przed długami w spadku
Rodzice, którzy chcą zabezpieczyć swoje dzieci przed niespodziankami finansowymi ze strony przodków, powinni sprawdzić kilka rzeczy. Najważniejsze jest dokładne prześwietlenie prawnej i finansowej sytuacji osoby zmarłej jeszcze przed przyjęciem jakiegokolwiek spadku.
W tym celu warto np. zamówić odpis z Krajowego Rejestru Długów, sprawdzić w urzędzie skarbowym stan zobowiązań podatkowych oraz skontaktować się z bankami, w których zmarły mógł posiadać rachunki lub kredyty. Należy również sprawdzić, czy nieruchomość nie jest obciążona hipoteką lub innymi prawami rzeczowymi.
Równie ważne jest prowadzenie przejrzystej dokumentacji finansowej we własnej rodzinie. Rodzice powinni informować dzieci o swoich zobowiązaniach, prowadzić dokładną ewidencję długów i regularnie ją aktualizować. To pozwoli przyszłym spadkobiercom podjąć świadomą decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Rola przedawnienia w ograniczaniu roszczeń
Polskie prawo przewiduje instytucję przedawnienia, która może być skuteczną obroną przed starymi długami. Większość zobowiązań cywilnoprawnych przedawnia się po trzech latach, niektóre po dziesięciu. Jednak przedawnienie nie następuje automatycznie — musi zostać podniesione jako zarzut przez dłużnika.
Przedawnienie może zostać przerwane przez różne czynności wierzyciela, takie jak wezwanie do zapłaty, pozew sądowy czy uznanie długu przez dłużnika. Każde takie działanie powoduje, iż bieg przedawnienia rozpoczyna się od nowa.
W przypadku długów podatkowych i składek ZUS sytuacja jest bardziej skomplikowana, ponieważ te zobowiązania mogą być egzekwowane przez długie lata. Procedury ich przedawnienia są różne od zwykłych długów cywilnych.
Szczególne przypadki: długi komornicze i egzekucje
Jednym z najbardziej dotkliwych problemów są sytuacje, gdy po przodkach pozostają długi już objęte egzekucją komorniczą. Komornik może prowadzić egzekucję z majątku spadkowego, a więc choćby jeżeli spadkobiercy nie wiedzieli o długu, ich majątek może zostać zajęty.
W takich przypadkach szczególnie ważne jest szybkie działanie i skorzystanie z pomocy prawnej. Spadkobiercy mogą zgłosić zarzuty do egzekucji, powołując się na przedawnienie, nieprawdziwość roszczenia lub inne okoliczności wyłączające odpowiedzialność.
Warto również pamiętać, iż komornik może egzekwować tylko z majątku spadkowego, nie z prywatnego majątku spadkobierców. Warunkiem jednak jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Podsumowując, najlepszą ochroną przed długami po przodkach jest świadomość i proaktywne działanie. Warto regularnie sprawdzać stan swoich zobowiązań, aby swoim dzieciom czy wnukom nie pozostawić przykrej niespodzianki. Z drugiej strony, jeżeli nie mamy pewności co do stanu finansów spadkodawcy, najbezpieczniej jest przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
KO
