Miniony rok dla rynku maszyn budowlanych był czasem intensywnego rozwoju technologii, większej automatyzacji i dalszego inwestowania w zrównoważony rozwój. Wzrost zapotrzebowania na maszyny wiązał się z inwestycjami infrastrukturalnymi oraz potrzebą modernizacji. Czynniki te sprawiły, iż branża budowlana, mimo trudności związanych z globalnymi problemami dostaw i kosztami, pozostaje w fazie rozwoju i transformacji.
Finansowanie stanowi najważniejszy aspekt działalności firm budowlanych, które potrzebują nowoczesnego sprzętu do realizacji swoich projektów. Istnieje kilka opcji finansowania zakupu maszyn budowlanych. Najpopularniejsze metody to: gotówka, pożyczka leasingowa, najem oraz leasing. jeżeli chodzi o gotówkę, jest to najprostsza forma zakupu, w której firma płaci całą kwotę za maszynę z własnych pieniędzy. Jednak nie wszystkie firmy posiadają wolną gotówkę. Dlatego to pozostałe formy finansowania cieszą się coraz większą popularnością. Z pożyczki leasingowej korzystają głównie klienci, którzy chcą skorzystać także z programów dotacyjnych przeznaczonych na wsparcie inwestycji w sektorze budowlanym. Dynamicznie rozwija się w Polsce również najem. Wynajem maszyn to opcja dla firm, które potrzebują specjalistycznego sprzętu, maszyn na krótki okres lub do realizacji konkretnego projektu. Najpopularniejszym sposobem nabycia i sfinansowania maszyn od dawna pozostaje jednak leasing.
Leasing
Dla klientów leasing oznacza możliwość długoterminowego użytkowania bez angażowania pełnej kwoty w budowę parku maszyn. To także korzyści podatkowe związane z zaliczeniem rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodu, a dodatkowo – w przypadku leasingu operacyjnego – rozłożenie VAT na raty oraz opcja wykupu maszyny na wcześniej ustalonych warunkach, jej dalsze użytkowanie lub odsprzedaż.
Znaczne korzyści dla klientów wynikają także z faktu, iż większość firm leasingowych posiada umowy o współpracy z dostawcami zarówno maszyn nowych, jak i używanych.
– Taka kooperacja daje klientowi korzystniejsze warunki finansowania. Dodatkowo wynikiem współpracy jest też szybszy i prostszy proces decyzyjny dla przedsiębiorcy. Z kolei dla dostawcy najważniejszym oczekiwaniem i korzyścią jest pośredni nadzór nad transakcją, aby to finalnie klient był zadowolony z obsługi i zakupu. Coraz częściej czołowi producenci i importerzy maszyn budowlanych kładą duży nacisk na obszar customer experience, dlatego wspólnie z partnerem finansującym na bieżąco korygują i uatrakcyjniają ofertę, dostosowując ją do potrzeb klienta – mówi Tomasz Jasionka, Dyrektor ds. Maszyn i Urządzeń w Pekao Leasing.
Duże wzrosty
Miniony rok okazał się wyjątkowo dobry dla rynku maszyn budowlanych. W ubiegłym roku (dane za trzy kwartały 2024 r.) wartość udzielonego finansowania na zakup sprzętu budowlanego, zarówno w formie leasingu, jak i pożyczek, wyniosła 3,9 mld zł. W skali roku oznacza to wzrost wartości finansowania aż o 27 proc. Był to najwyższy wzrost zanotowany we wszystkich segmentach rynku maszyn i urządzeń. Dla porównania cały rynek maszyn i urządzeń urósł rok do roku o 6,3 proc. Tak duży wzrost w finansowaniu sprzętu budowlanego został wygenerowany w warunkach spowolnienia w sektorze budowlanym. Dobre wyniki polskiego rynku finansowania maszyn i urządzeń budowlanych wyróżniają nasz rynek na tle innych rynków europejskich, które odnotowywały spadki.
– Dużą siłą napędową rozwoju polskiego rynku było wsparcie dotacyjne z programów UE, takich jak np. program melioracyjny. W tego typu programach dominowały pożyczki leasingowe, które są głównym instrumentem wspierającym programy UE – mówi Mateusz Kruszek, Dyrektor Departamentu Transportu, Maszyn i Urządzeń w mLeasing.
Wartość udzielonych przez firmy leasingowe pożyczek wzrosła prawie 3-krotnie, z 275,6 mln zł na koniec września 2023 r. do 767,2 mln zł na koniec września 2024 r.
Barbara Hoffmann, Dyrektorka ds. Rozwoju Biznesu w PKO Leasing, podkreśla, iż kluczowym wyzwaniem dla firm leasingowych była umiejętność dostosowania procesów finansowania do konkretnych programów dotacyjnych, aby proces przekazania sprzętu do użytkowania był możliwie skrócony.
Jak podkreślają eksperci BNP Paribas Lease Group, programy dotacyjne stymulowały zakupy przede wszystkim minikoparek oraz koparkoładowarek. Dużym zainteresowaniem cieszyły się także ciężkie maszyny, takie jak koparki kołowe oraz gąsienicowe. Zainteresowanie tego typu sprzętem wynikało z coraz większej liczby projektów związanych z modernizacją dróg, budową nowych osiedli mieszkaniowych oraz rozwojem sektora energii odnawialnej (np. farmy wiatrowe i panele fotowoltaiczne). Dotyczyło to zarówno inwestycji publicznych, jak i prywatnych w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym oraz infrastruktury transportowej.
–W ubiegłym roku mogliśmyobserwować dalszy rozwój automatyzacji i technologii związanych z maszynami budowlanymi. Kolejne wdrażanie systemów telematycznych, autonomicznych i zdalnie sterowanych maszyn pozwoliło na poprawę efektywności oraz bezpieczeństwa pracy na placach budowy. Technologie takie jak sztuczna inteligencja i analiza danych stają się standardem, wspierając decyzje o konserwacji, zarządzaniu flotą maszyn i planowaniu pracy. W obliczu rosnącej presji na zrównoważony rozwój rynek maszyn budowlanych w 2024 r. kierował się w stronę maszyn bardziej przyjaznych środowisku. Producenci maszyn budowlanych coraz częściej wprowadzają do oferty pojazdy z napędem elektrycznym, hybrydowym, a także maszyny o niższym poziomie emisji spalin. Współczesne maszyny stają się bardziej energooszczędne i mniej uciążliwe dla środowiska, co jest odpowiedzią na rosnące regulacje dotyczące ochrony środowiska i zmian klimatycznych – komentuje Tomasz Jasionka z Pekao Leasing.
Optymistyczne perspektywy
Branża leasingowa jest przekonana, iż perspektywy dla rynku budowlanego na rok 2025 oraz kolejne lata wyglądają optymistycznie.
– Oczekujemy, iż przyspieszenie absorpcji funduszy unijnych przełoży się na intensyfikację inwestycji współfinansowanych z pieniędzy europejskich w latach 2025–2027. Kluczowymi obszarami wzrostu będzie sektor publiczny w ramach strategicznych programów infrastrukturalnych, jak budownictwo drogowe, kolejowe, inwestycje samorządowe, energetyka oraz budownictwo specjalistyczne – wskazuje ekspert z mLeasing.
Podobnie wypowiadają się przedstawiciele innych firm leasingowych. Eksperci z BNP Paribas Lease Group wskazują, iż choć z jednej strony widać zagrożenia w postaci zmniejszenia nowych inwestycji mieszkaniowych oraz ograniczenia w pozyskiwaniu dotacji, jakie występowały w 2024 r., to jednak z drugiej strony kolejno uruchamiane pieniądze z KPO powinny przez cały czas stymulować branżę budowlaną.
Trendy z zieloną transformacją
Na rynku sprzętu budowlanego rysują się także wyraźne trendy w ostatnich latach.
– Coraz wyraźniej zarysowuje się trend finansowania z dotacją – jesteśmy na to nie tylko otwarci, ale też dobrze przygotowani do obsługi klientów, którzy szukają dofinansowań. Dostosowujemy nasze procesy do wymagań programów dotacyjnych. Kolejny trend dotyczy finansowania sprzętu używanego, którego coraz częściej będą poszukiwali klienci. Tę potrzebę też zabezpieczamy. Na przykład finansujemy dźwigi, które na koniec finansowania mogą mieć choćby 15 lat od daty produkcji. Szykujemy się też do budowy rozwiązań najmowych – mówi Barbara Hoffmann z PKO Leasing.
Także Mateusz Kruszek z mLeasing podkreśla wzrost popularności wynajmu krótkoterminowego, który w tej chwili oferowany jest wyłącznie przez dystrybutorów maszyn, nie zaś przez firmy leasingowe. Ponadto wymienia rozwój narzędzi i aplikacji do zarządzania parkiem maszynowym, w tym do szybkiego wynajmu maszyn, zwiększone zainteresowanie finansowaniem maszyn i urządzeń wspierających bezpośrednio zieloną transformację w budownictwie lub też dostosowanych do pracy z nowoczesnymi ekologicznymi materiałami, dalszy nacisk klientów na upraszczanie i digitalizację procedur leasingowych.
W ostatnich latach sektor maszyn budowlanych przechodzi znaczną transformację, której głównymi motorami są nowe technologie, zrównoważony rozwój oraz zmieniające się wymagania rynku. Jednym z głównych trendów jest rosnące zastosowanie maszyn autonomicznych, które mogą wykonywać prace budowlane bez udziału operatora. Za przykład mogą posłużyć autonomiczne koparki, spychacze czy choćby roboty budowlane do precyzyjnych zadań. Dzięki automatyzacji możliwe jest zwiększenie wydajności, a także poprawa bezpieczeństwa na placach budowy, gdyż zmniejsza się ryzyko błędów ludzkich. Maszyny budowlane są coraz częściej wyposażane w technologie IoT, które umożliwiają zbieranie i analizowanie danych o ich pracy w czasie rzeczywistym. Czujniki monitorują stan techniczny maszyn, co pozwala na przewidywanie awarii, a także optymalizację procesów. Dzięki analizie dużych zbiorów danych (big data) firmy budowlane mogą lepiej zarządzać flotą maszyn, poprawiając efektywność i obniżając koszty operacyjne. W odpowiedzi na rosnące wymagania środowiskowe producenci maszyn budowlanych wprowadzają innowacje, które zmniejszają emisję spalin i zużycie energii. Wzrost zainteresowania maszynami elektrycznymi oraz hybrydowymi jest jednym z kluczowych trendów. Maszyny te są bardziej ekologiczne, cichsze i tańsze w eksploatacji w porównaniu z tradycyjnymi maszynami spalinowymi. Wiele maszyn budowlanych wyposażonych jest w zaawansowane systemy GPS i telemetryczne, które umożliwiają dokładne śledzenie ich pozycji, a także precyzyjne zarządzanie pracami. Dzięki tym systemom operatorzy mogą zdalnie monitorować maszyny i zarządzać ich pracą w czasie rzeczywistym, co zwiększa efektywność oraz redukuje błędy. Współczesne maszyny budowlane coraz częściej oferują innowacyjne rozwiązania, które poprawiają komfort i bezpieczeństwo pracy operatorów. Przykłady to zaawansowane kabiny z systemami klimatyzacyjnymi, ergonomiczne fotele, systemy redukcji wibracji oraz interaktywne panele sterujące, które ułatwiają obsługę maszyn. Sztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w wielu kwestiach dotyczących maszyn budowlanych, takich jak predykcja awarii, optymalizacja pracy maszyn, a także w systemach wspomagania decyzji. Maszyny są w stanie uczyć się na podstawie danych, co pozwala na ich lepszą adaptację do zmieniających się warunków pracy.
– Te trendy pokazują, jak dynamicznie rozwija się segment maszyn budowlanych, zmieniając sposób pracy, wpływając na wydajność oraz przekształcając samą branżę budowlaną w kierunku bardziej zrównoważonym i zautomatyzowanym – wyjaśnia Tomasz Jasionka.
Wyzwania
Wśród wyzwań, jakie stoją przed firmami leasingowymi, branża wymienia budowę oferty dla rosnącego trendu wynajmu krótkoterminowego maszyn, a także dalsze prace nad digitalizacją oferty i tworzeniem narzędzi do zarządzania parkiem maszynowym będącym przedmiotem leasingu czy wynajmu.
– Rynek od lat porusza się sprintami, a nie stabilnymi trendami. Stwarza to wyzwania związane z dostosowaniem oferty finansowania do zmienności rynku. Coraz większy nacisk na ekologiczne rozwiązania w budownictwie wymusza na firmach leasingowych rozszerzenie oferty o finansowanie maszyn spełniających wyższe normy emisji spalin czy też tworzenie lepszych warunków dla firm podążających trendem zielonej transformacji – mówi Mateusz Kruszek.
