Ekspertka: Ograniczenia wobec płatności Gazpromu wymuszone sankcjami

Władimir Putin ogłosił w czwartek (5.12.2024 rok), iż Gazprombank nie będzie dokonywał przewalutowania na ruble. Jest to pokłosie obłożenia amerykańskimi sankcjami wspomnianej instytucji. Przyczyny i skutki tej decyzji komentuje Iwona Wiśniewska, główna specjalistka zespołu rosyjskiego w Ośrodku Studiów Wschodnich, w rozmowie z Biznes Alert.

– Decyzja Putina to tak naprawdę stwierdzenie faktu. Gazprombank nie jest w stanie dokonywać transakcji w zachodnich walutach od nałożenia sankcji przez Stany Zjednoczone. Został odcięty od dolara oraz euro – mówi Iwona Wiśniewska.

Ekspertka wskazuje, iż w Europie ciągle są odbiorcy rosyjskiego gazu. Są to głównie Węgry i Słowacja, ale paliwo dociera również np. do Austrii, Słowenii czy Serbii. W 2023 roku Gazprom dostarczył do Unii Europejskiej ok. 28 miliardów metrów sześciennych surowca.

– Do tej pory, zgodnie z podpisanym przez Putina w 2022 roku dekretem, jedynie Gazprombank jest autoryzowany do transakcji między Gazpromem, a odbiorcami zagranicznymi. Chciał tym samym zabezpieczyć Gazprombank przed sankcjami. W większości przypadków zapłaty z Europy przychodziła w euro, i w banku dochodziło do przewalutowania. Dopiero po tym transakcja była uznana za zrealizowaną – tłumaczy analityczka.

Iwona Wiśniewska przypomina, iż w czerwcu bieżacego roku USA obłożyły moskiewską giełdę sankcjami. Uniemożliwiło to wymianę dolarów i euro na giełdzie. Kontynuacją tego były najświeższe sankcje wymierzone w Gazprombank.

– Od czerwca wymiana walut realizowana była na rynku miedzybankowym. Tym samym kurs był inny, mniej atrakcyjny niż w przypadku giełdy moskiewskiej. Obecnie odcięto Gazprombank od realizacji takich transakcji – podkreśla Wiśniewska.

Rozmówczyni Biznes Alert powiedziała, iż jej zdaniem odbiorcy rosyjskiego gazu stoją przed kłopotem i ciągle nie mają pewnego rozwiązania, tego jak zapłacić za rosyjski gaz.

– Ciągle Gazprombank powinien otrzymywać ruble za paliwo. Teraz europejscy odbiorcy, najpewniej przy współpracy z Gazpromem, muszą znaleźć sposób jak przekonwertować euro na rosyjską walutę. Uważam, iż posłużą temu pośrednicy. Być może banki rosyjskie, lub europejskie, które ciągle działają w Rosji – mówi ekspertka.

– W podpisanym w czwartek przez Putina dekrecie pojawia się jeszcze jedna opcja. Wzajemne kompensowanie płatności między nabywcami, usługodawcami (np. firmami przesyłowymi) a Gazpromem, czyli sytuacja gdy strony rozliczają swoje zobowiązania, w tym zadłużenie. W tej sytuacji np. odbiorcy rosyjskiego gazu zamiast płacić pełną sumę Gazpromowi część tych należności przekażą firmie przesyłowej, z usług których korzysta Gazprom– dodaje.

Ekspertka przypomina, iż Węgry w reakcji na sankcje USA wniosły o derogację, możliwość wyłączenia ich z sankcji USA. Również Turcja chce móc dalej płacić za gaz w euro Gazprombankowi.

– Mało prawdopodobne, aby Waszyngton ustąpił. Sankcje zostały wprowadzone między innymi przeciwko europejskim odbiorcom. To metoda wymuszenia na nich odejścia od rosyjskiego gazu.

Iwona Wiśniewska wspomina, iż transakcje podmiotów chińskich i rosyjskich w znacznym stopniu opierają się na yuanach lub rublach. Tylko w niewielkim stopniu korzystają z euro lub dolara. Tym samym nie dotyczą ich omawiane ograniczenia.

– Stany Zjednoczone szukają niezgodności, czyli firm finansowych, które są zaangażowane w omijanie sankcji i np. współpracują przy handlu Rosji z Azją. Zagrożone sankcjami wtórnymi są także banki chińskie, więc selekcjonują partnerów z Rosji, z którymi utrzymują relacje, aby się nie narażać Waszyngtonowi – dodaje ekspertka.

– Sankcje działają. Pod warunkiem, iż Zachód je zacieśnia, zamykając nowe kanały dostaw czy możliwości płatności. Trzeba pamiętać, iż ograniczeń nie można nałożyć raz i czekać na efekt. Rosja się gwałtownie adaptuje, więc trzeba reagować na jej metody obchodzenia – mówi rozmówczyni Biznes Alert.

Rozmawiał Marcin Karwowski

Sankcje działają. Obrywa bank Gazpromu tracąc przywileje