Eksport drewna czy ochrona przyrody? Polska na rozdrożu

W obliczu postępujących zmian klimatycznych i rosnącej presji na zasoby naturalne, rządowy projekt zakładający objęcie 20% powierzchni lasów pełną ochroną wywołał gorącą debatę. Zwolennicy widzą w nim krok ku zrównoważonemu rozwojowi, przeciwnicy ostrzegają przed gospodarczymi konsekwencjami.

Eksport drewna czy ochrona przyrody? Polska na rozdrożu

Gospodarka drzewna pod presją

Ograniczenie pozyskiwania drewna o 16,5% może skutkować utratą pracy przez około 70 tysięcy osób i zagrozić funkcjonowaniu ponad 170 tysięcy firm. Szacowane straty dla budżetu państwa to 4,5 miliarda złotych rocznie.

Dodatkowo, znaczna część drewna trafia do energetyki, zamiast do przetwórstwa, co pogłębia niedobór surowca. Technologie stosowane w branży meblarskiej generują nawet 60% odpadów w porównaniu do drewna okrągłego.

Eksport drewna kontra lokalne potrzeby

W ciągu dwóch dekad pozyskiwanie drewna wzrosło ponad dwukrotnie — z 23 mln mł w 1996 roku do ponad 52 mln mł w 2018. Głównym motorem tego wzrostu był eksport do Chin, Niemiec i USA, a nie krajowy popyt.

Miliony metrów sześciennych drewna okrągłego opuszczały Polskę bez przetworzenia, co rodzi pytania o priorytety w zarządzaniu zasobami.

Argumenty za ochroną: jakość ponad ilość

Zwolennicy projektu podkreślają, iż ochrona najcenniejszych drzewostanów to kontynuacja wieloletniej praktyki leśników. W Polsce istnieją lasy sosnowe liczące ponad 240 lat, z czego połowa znajduje się poza rezerwatami — to efekt świadomego zarządzania.

Wiele fragmentów lasów już teraz jest nieformalnie wyłączanych z użytkowania, np. wokół jezior, strumieni czy bagien. Planowane rozszerzenie ochrony nie oznacza nagłego zamknięcia co piątego hektara, ale systematyczne wzmocnienie istniejących praktyk.

Koalicja ostrzega: ryzyko degradacji

Koalicja na rzecz Polskiego Drewna ostrzega, iż dalsze ograniczenia mogą prowadzić do degradacji lasów. Brak aktywnego zarządzania może zwiększyć podatność drzewostanów na choroby, szkodniki i ekstremalne zjawiska pogodowe.

Dodatkowo, wzrost importu drewna z państw o mniej zrównoważonych praktykach może paradoksalnie zwiększyć emisje CO₂.

Alternatywy i przyszłość sektora

Ograniczenie dostępności drewna nie musi oznaczać kryzysu. Inne kraje UE już wprowadziły ograniczenia eksportowe, a zasady przetargowe można dostosować do potrzeb rynku krajowego.

Kluczowe może być ograniczenie spalania pełnowartościowego drewna oraz inwestycje w efektywne technologie przetwórcze.

Wnioski: balans między ochroną a rozwojem

Debata wokół ochrony lasów pokazuje, jak trudne jest znalezienie równowagi między ekologią a gospodarką. Ochrona 20% powierzchni leśnej może być krokiem w stronę trwałego rozwoju — pod warunkiem, iż towarzyszyć jej będą mądre decyzje gospodarcze i technologiczne.