Ocena zaawansowania wdrożenia
Aby adekwatnie ocenić i opisać stan wdrożenia ERTMS, trzeba wziąć pod uwagę oba jego składniki, tzn. istnienie i dostępność systemu łączności radiowej GSM-R oraz European Train Control System (ETCS), przy czym wdrożenie GSM-R ma znacznie szerszy kontekst, ponieważ wpływa na organizację pracy kolei na niemal każdym szczeblu – bez względu na stopień zaawansowania prac nad ERTMS. Wynika to z faktu, iż koleje stosujące dotychczas systemy analogowe (np. w Polsce) muszą wymienić całą posiadaną infrastrukturę. W przeciwnym wypadku byłyby skazane na utrzymywanie dwóch równolegle eksploatowanych sieci łączności radiowej, co oczywiście byłoby kompletnie nieopłacalne.
Na polskim podwórku
W Polsce planowane jest wdrożenie ERTMS na torach o długości 1800 km. GSM-R ma zapewnić łączność na torach o długości 14 tys. km. Dla porównania: według statystyk opublikowanych w roku 2021 w Polsce istnieje ponad 12 tys. linii zelektryfikowanych.
Według statystyk opublikowanych przez Urząd Transportu Kolejowego2 w 2020 roku w system ETCS wyposażono w Polsce 924 km linii kolejowych, na 169 km wdrożenie było opóźnione, a długość linii, na których wdrożenie planowano, wynosiła 1460 km.
Stan wyposażenia pojazdów szynowych zaprezentowano w tabeli nr 1.
Do roku 2025 przewoźnicy pasażerscy planują zakup 138 pojazdów szynowych wyposażonych w ETCS oraz doposażenie 46 pojazdów. W tym samym czasie przewoźnicy towarowi planują zakupić 51 pojazdów z ETCS oraz doposażyć 18 pojazdów już eksploatowanych.
Na liniach należących do PKP PLK prace związane z budową sieci GSM-R rozpoczęto w roku 2008 – wtedy zajmowała się tym Telekomunikacja Kolejowa. Rok później całą odpowiedzialność przejęła spółka PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Przedsięwzięcie było realizowane pod nazwą „Budowa infrastruktury systemu ERTMS/GSM-R na liniach kolejowych PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w ramach NPW ERTMS”. Planowano pokrycie zasięgiem 14 tys. km linii kolejowych, a na wyobraźnię czytelników działały plany ułożenia 11 tys. km światłowodu i budowy ponad 1200 wież dla anten i stacji bazowych.
W 2023 roku opóźnienie realizacji projektu przekroczyło symboliczną granicę 1000 dni. Według raportu NIK z 1270 masztów wybudowano mniej więcej połowę, ale zasilanie doprowadzono jedynie do około 100. Jesteśmy zatem na początku drogi prowadzącej do realizacji założonych celów.
Andrzej Domka
Autor specjalizuje się w tematyce naukowo-technicznej
