W sierpniu ubiegłego roku rozpoczęliśmy FunduszowEFakty – cykl publikacji i informacji, w których w kolejnych miesiącach podsumowujemy najważniejsze wydarzenia i zapraszamy do funduszowych aktywności.
Tematy te poruszamy w ramach projektu „Fundusze europejskie na rozwój firm w perspektywie finansowej 2021-2027” finansowanego ze środków Programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027. Projekt realizuje Konfederacja Lewiatan oraz Związek Pracodawców Business Centre Club.
Polska największym beneficjentem nowego budżetu UE
W połowie lipca Komisja Europejska Komisja Europejska zaproponowała nowy budżet UE na lata 2028–2034 o wartości blisko 2 bilionów euro. Z tej kwoty przewiduje się przeznaczenie 451 mld euro na Fundusz Konkurencyjności oraz 218 mld euro na politykę spójności, czyli wsparcie regionów słabiej rozwiniętych. (regiony słabiej rozwinięte). Polska pozostanie największym beneficjentem środków unijnych. Szacuje się, iż w perspektywie finansowej 2028–2034 do Polski trafi ok. 123 mld euro.
Polityka spójności w nowym budżecie ma zostać zintegrowana w ramach Krajowych i Regionalnych Planów Partnerskich, które połączą cele spójności i rolnictwa. Utrzymany zostanie poziom minimalny finansowania regionów mniej rozwiniętych. Środki unijne mają być realizowane w bardziej elastycznym, reaktywnym modelu, umożliwiając adaptację do kryzysów i zmieniających się potrzeb. Finansowanie będzie powiązane z wynikami i realizacją reform – czyli widoczne jest ukierunkowanie na efektywność inwestowania unijnych pieniędzy.
Powstanie Europejski Fundusz Konkurencyjności
Fundusz Konkurencyjności będzie stanowił najważniejszy filar nowego budżetu. Ma za zadanie wsparcie inwestycji w badania, rozwój technologii strategicznych i sektor przemysłowy. Jego celem jest poprawa pozycji konkurencyjnej Europy w stosunku do innych liderów technologicznych. Zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej, do dyspozycji Europejskiego Funduszu Konkurencyjności oddanych zostanie 451 mld euro. Polska – podobnie jak inne państwa UE – będzie miała dostęp do tych funduszy, przy czym konieczne będzie spełnienie kryteriów dotyczących reform, innowacji i osiągania celów strategicznych.
Prostsze zasady i lepszy klimat dla biznesu
W Polsce trwa proces deregulacji, prowadzony przez stronę rządową we współpracy z biznesem i pracodawcami. Również w funduszach unijnych można dostrzec zmiany, które świadczą o lepszym rozumieniu potrzeb przedsiębiorców. Przykłady takich rozwiązań są widoczne w zasadach aplikowania o środki unijne np. w programie Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wprowadziły korzystne dla przedsiębiorców zmiany w organizacji konkursów w Ścieżce SMART. To flagowy instrument FENG, który cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem firm. Dzięki aktywności firm i organizacji, które je reprezentują, pojawiły się m.in. następujące zmiany: wydłużenie czasu trwania panelu, szybsza informacja zwrotna z uzasadnieniem oceny, skrócenie czasu podpisywania umów o dofinansowanie. To ważne aspekty, które pozytywnie wpływają na biznes i na prowadzenie innowacyjnych projektów. Korzystne zapisy branżowe pojawiły się z kolei w zasadach innego instrumentu FENG – inicjatywie STEP. W konkursach dla branży biotechnologicznej nareszcie dostrzeżono, iż badania kliniczne nad nowymi lekami są długotrwałe i dostosowano wymagany termin wdrożenia do realiów rynku.
Potrzebę uproszczeń i większej precyzji dostrzega także Komisja Europejska. Jest to jedna z przyczyn planowanych zmian w rozporządzeniu unijnym, które reguluje zasady udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom (tzw. rozporządzenie GBER). W połowie lipca Komisja rozpoczęła zbieranie propozycji zmian w tych przepisach. Jasno wskazuje, iż celem inicjatywy jest uproszczenie przepisów poprzez zniesienie nadmiernie skomplikowanych warunków oraz dopuszczenie dodatkowych form pomocy, które są dostosowane do realnych potrzeb wynikających z sytuacji gospodarczej i geopolitycznej.
Gdzie firmy teraz mogą szukać pieniędzy?
Choć realizowane są rozmowy na temat nowego budżetu unijnego, przedsiębiorcy przez cały czas mogą korzystać ze środków dostępnych w perspektywie finansowej 2021 – 2027. W naszym TOP5 polecamy:
- Ścieżka SMART dla konsorcjów. 1 lipca rozpoczął się nabór wniosków prowadzony przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Aplikacje można składać do końca września. Projekty powinny dotyczyć aspektów badawczych i wdrażania innowacji. Wnioskować mogą konsorcja przedsiębiorstw oraz firm z jednostkami naukowymi i organizacjami pozarządowymi.
- Platformy startowe w Polsce Wschodniej. Nowe firmy powstałe we wschodniej części kraju w wyniku inkubacji, mogą starać się o dofinansowanie na rozwój swojej działalności. To kolejny etap pomocy dla innowacyjnych pomysłów, które powstały w jednej z platform startowych. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości będzie przyjmować wnioski od 5 sierpnia do końca września.
- Granty na eurogranty. 12 sierpnia Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości uruchamia kolejną edycję konkursu, który oferuje przedsiębiorcom oraz organizacjom fundusze na zwiększenie ich udziału we współpracy międzynarodowej i realizacji przedsięwzięć na rynku europejskim. Dofinansowanie można przeznaczyć na poszukiwaniem partnerów Eurograntu, przygotowaniem wniosku/aplikacji, prezentację w ramach oceny w Programie UE.
- Startupy medyczne (MedTech) i finansowe (FinTech) na rynki zagraniczne. Program „Startups Are Us” skierowany jest do młodych firm technologicznych, które posiadają innowacyjne pomysły z obszaru opieki zdrowotnej lub usług finansowych. Celem dofinansowania jest rozwój działalności na rynkach zagranicznych. Wnioski przyjmuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości do 20 sierpnia.
- Transformacja cyfrowa. Bank Gospodarstwa Krajowego uruchomił 9 lipca przyjmowanie wniosków o pożyczkę na cyfryzację. To nowy instrument oferowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy. To środki na cyfryzację dla przedsiębiorców, samorządów i szkół wyższych. Minimalna kwota pożyczki to 5 mln zł, okres kredytowania jest długi, a oprocentowanie bardzo niskie.
Na Portalu Funduszy Europejskich pojawiło się w lipcu 100 ogłoszeń o nowych konkursach z FE skierowanych do różnych podmiotów.
Kilka liczb na podsumowanie lipca
Zmiany w swoich harmonogramach naborów wniosków ogłosiły instytucje odpowiadające za 7 programów regionalnych i 1 program krajowy (FEPW). Aktualne harmonogramy można znaleźć na Portalu Funduszy Europejskich.
Zmiany w opisach priorytetów programów (które określają m.in. kto i na co może otrzymać dofinansowanie) pojawiły się w 9 programach regionalnych i 1 programie krajowym (FEPW). Zbiór aktualnych „szopów” (czyli szczegółowych opisów priorytetów) znajduje się na Portalu Funduszy Europejskich.
Od początku realizacji perspektywy unijnej 2021-2027:
- instytucje ogłosiły 3 339 naborów wniosków
- wnioskodawcy złożyli 60 332 wniosków o dofinansowanie
- 18 308 spośród nich podpisało z instytucjami umowy o dofinansowanie
- wykorzystaliśmy (w zawartych umowach) 46,8% dostępnych środków
(Dane wg stanu na 3.08.2025 roku).
