Zdecentralizowane giełdy (DEX) zyskują na popularności wśród użytkowników kryptowalut. W ostatnim roku DEX-y stworzyły znaczącą konkurencję dla scentralizowanych giełd (CEX), które w tej chwili kontrolują handel.
W rozmowie z BeInCrypto, eksperci z CoinGecko, Gate.io i PancakeSwap powiedzieli, iż spodziewają się wzrostu DEX-ów w 2025 roku, ale zasugerowali również, iż CEX-y przez cały czas będą głównymi konkurentami dla nowicjuszy.
Sukces CEX-ów i DEX-ów
Od początku handlu kryptowalutami, CEX-y takie jak Coinbase i Binance dominują na rynku kryptowalut. Te giełdy w tej chwili gromadzą ponad 300 mln użytkowników łącznie, oferując wysoką płynność i służąc jako łatwe w obsłudze platformy dla początkujących traderów.
W ostatnim roku DEX-y również zyskały na znaczeniu, oferując użytkownikom zdecentralizowaną alternatywę dla handlu. Dzięki wyższemu poziomowi bezpieczeństwa, aby zapobiec oszustwom, i mniejszej ekspozycji na nadmierne regulacje, DEX-y rzucają wyzwanie kontroli CEX-ów nad rynkiem kryptowalut.
Jednak pomimo rosnącej adopcji zdecentralizowanych giełd, CEX-y nie znikają z rynku. Chef Kids, główny szef kuchni w PancakeSwap powiedział:
„Chociaż DEX-y będą przez cały czas rosnąć i ewoluować w 2025 roku, CEX-y przez cały czas będą odgrywać kluczową rolę w ekosystemie, szczególnie w przyciąganiu nowych użytkowników. Oba rodzaje giełd mają komplementarne role i razem przyczynią się do ogólnego wzrostu i adopcji kryptowalut w nadchodzących latach.”
Wykorzystując te zalety, CEX-y przez cały czas będą dominować w sektorze.
Początkowy chwyt za CEX-y
Scentralizowane giełdy kryptowalut to platformy, które przechowują cyfrowe aktywa w imieniu klientów i umożliwiają im handel, depozyty i wypłaty kryptowalut.
Centralny podmiot kontroluje te giełdy i działa jako pośrednik między kupującymi a sprzedającymi. Ten podmiot jest również odpowiedzialny za zapewnienie bezpieczeństwa funduszy użytkowników.
CEX-y są główną drogą do handlu kryptowalutami, ponieważ są łatwo dostępne dla początkujących inwestorów kryptowalutowych. Binance, Coinbase i Kraken to najczęściej używane scentralizowane giełdy.
Według Shauna Lee, analityka badawczego w CoinGecko, 2024 rok był bardzo udany dla CEX-ów. Przekazał:
„Ogólnie rzecz biorąc, CEX-y radziły sobie niezwykle dobrze, z top 10 pokazującymi wolumeny przekraczające 2 bln USD przez wiele miesięcy w roku. W 2023 roku, top 10 CEX-ów zdołało przekroczyć próg 1 bln USD tylko raz, w grudniu.”
CEX-y przyciągają również niektórych inwestorów, ponieważ podlegają rygorystycznym nadzorom regulacyjnym. To może działać jako zabezpieczenie dla traderów, którzy chcą zrobić pierwszy krok poza tradycyjne sektory finansowe.
Wzrost DEX-ów
DEX-y działają jako rynek peer-to-peer i nie polegają na pośrednikach w handlu kryptowalutami ani w przechowywaniu funduszy. W przeciwieństwie do CEX-ów, które są regulowane przez centralny podmiot i wymagają od użytkowników przejścia przez procesy Know Your Customer (KYC), DEX-y oferują użytkownikom możliwość anonimowego handlu.
Ich popularność ostatnio wzrosła, oferując traderom i inwestorom zdecentralizowaną alternatywę dla scentralizowanych giełd. Zbudowane na technologii blockchain, DEX-y eliminują potrzebę pośredników. Tymczasem niezmienne inteligentne kontrakty ułatwiają handel.
Te cechy stają się coraz bardziej atrakcyjne dla traderów, którzy chcą priorytetowo traktować bezpieczeństwo i autonomię podczas wymiany aktywów.
Platformy DeFi stały się konkurencyjnymi rywalami dla CEX-ów. Hyperliquid, na przykład, to blockchain warstwy pierwszej do zdecentralizowanego handlu, który umożliwia wysokowydajny, szybki handel z obniżonymi opłatami. Giełda zyskała szeroką akceptację w ostatnim roku. Chef Kids powiedział:
„Obecnie zdecentralizowane giełdy (DEX) zdobywają około 40% udziału w rynku i stopniowo zyskują przewagę nad scentralizowanymi giełdami (CEX). Patrząc w przyszłość do 2025 roku, DEX będą miały jeszcze więcej możliwości rozwoju. W miarę dojrzewania DeFi i wzrostu adopcji, zdecentralizowane giełdy będą odgrywać coraz bardziej centralną rolę w szerszym ekosystemie finansowym.”
Podczas gdy CEX i DEX działają w różnych ramach, obie platformy wykazują oznaki rosnącej adopcji użytkowników i sukcesu w tej dziedzinie.
Obawy dotyczące bezpieczeństwa i nadmiernej regulacji w CEX-ach
CEX są często poddawane kontroli pod kątem bezpieczeństwa. Ponieważ platforma sama przechowuje klucze prywatne do portfeli swoich klientów, jest w pełni odpowiedzialna za przechowywanie aktywów użytkowników. Użytkownicy stają się podatni na potencjalną utratę środków w przypadku ataków hakerskich lub nagłego zamknięcia giełdy.
Kevin Lee, dyrektor ds. biznesowych w Gate.io, wyjaśnił, iż ze względu na swoją scentralizowaną naturę, CEX muszą przez cały czas rozwijać mechanizmy zwiększające bezpieczeństwo i unikać potencjalnych naruszeń bezpieczeństwa:
„Scentralizowane giełdy (CEX) muszą priorytetowo traktować bezpieczeństwo, stosując kompleksowe środki chroniące zarówno użytkowników, jak i ich aktywa. Obejmuje to wykorzystanie zaawansowanych technologii, takich jak portfele multi-signature, rozwiązania cold storage dla większości środków oraz solidne szyfrowanie w celu zapobiegania naruszeniom. Dodatkowo, regularne audyty systemów bezpieczeństwa i smart kontraktów przez strony trzecie są najważniejsze dla proaktywnego identyfikowania luk. Giełdy powinny także integrować narzędzia monitorowania w czasie rzeczywistym zasilane przez AI, aby natychmiast wykrywać i reagować na potencjalne zagrożenia.”
Większość scentralizowanych giełd stosuje procedury KYC, aby spełniać wymogi regulacyjne mające na celu zapobieganie nielegalnym działaniom, takim jak pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu. Użytkownicy muszą dostarczyć informacje tożsamościowe, złożyć dokumenty potwierdzające i czekać na weryfikację, aby zasilić swoje konta i rozpocząć handel na platformie.
W rezultacie te platformy podlegają szerokiemu nadzorowi. Może to obejmować rygorystyczne wymagania licencyjne i regulacje zgodności narzucone przez władze, co może potencjalnie ograniczać zdolność CEX do obsługi niektórych tokenów lub obsługi użytkowników w określonych jurysdykcjach.
Upadek FTX
Z powodu swojej scentralizowanej natury, kilka znanych CEX, w tym FTX, Mt. Gox i WazirX, doświadczyło znaczących naruszeń bezpieczeństwa, co skutkowało znacznymi stratami finansowymi dla ich użytkowników.
Jednym z najbardziej znanych przypadków jest FTX, znana giełda kryptowalut, która zajmowała trzecie miejsce na świecie pod względem wolumenu obrotu w 2022 roku. FTX zbankrutowała w listopadzie tego roku w związku z zarzutami, iż jej właściciele sprzeniewierzyli i niewłaściwie wykorzystali środki klientów.
W tym czasie pojawiły się doniesienia, iż Alameda Research, powiązana firma handlowa, czerpała znaczną część swojej wartości z spekulacyjnych inwestycji w kryptowaluty. To wywołało obawy wśród klientów FTX, którzy później masowo wycofali swoje środki z giełdy, co doprowadziło FTX do bankructwa.
Opowieść ku przestrodze
Kolejny upadek FTX miał znaczący wpływ na rynek kryptowalut i skutkował 25-letnim wyrokiem więzienia dla ówczesnego CEO Sama Bankmana-Frieda. Lee z Gate.io powiedział:
„Te przypadki przypominają o znaczeniu proaktywnej zgodności regulacyjnej i solidnego zarządzania ryzykiem. Giełdy muszą zapewnić, iż ich kierownictwo przestrzega etycznych praktyk, z solidnymi kontrolami wewnętrznymi, aby zapobiec systemowym awariom.”
Nagłe rozwiązanie FTX również wzbudziło obawy dotyczące stabilności i odporności szerszego ekosystemu kryptowalut, zachwiewając zaufaniem inwestorów. Lee dodał, iż centralne giełdy powinny używać FTX jako punktu odniesienia dla środków zapobiegających stratom finansowym użytkowników.
„Incydenty na platformach takich jak FTX i WazirX nauczyły branżę, iż przejrzystość i silne zarządzanie są niezbędne dla przetrwania scentralizowanych giełd. Te wydarzenia podkreśliły znaczenie utrzymania ścisłego rozdziału między funduszami użytkowników a funduszami operacyjnymi, aby zapobiec nadużyciom i złemu zarządzaniu. Wskazały również na krytyczną potrzebę regularnych audytów proof-of-reserves i publicznych ujawnień, aby budować zaufanie użytkowników i odpowiedzialność.”
Takie sytuacje rodzą pytania o scentralizowany charakter operacji giełdy. Doświadczeni traderzy często wybierają zdecentralizowane giełdy, aby mieć pełną kontrolę nad kluczami do swoich portfeli kryptowalutowych.
DEX-y i problemy z płynnością
Jedną z istotnych wad DEX-ów w porównaniu do CEX-ów jest niższa płynność. Niższa płynność może prowadzić do znacznego poślizgu cenowego, co oznacza, iż rzeczywista cena, po której realizowane jest zlecenie, może znacznie odbiegać od oczekiwanej ceny rynkowej.
Ponieważ większość DEX-ów ma zwykle mniejszą bazę użytkowników i niższe wolumeny handlowe, czasami trudniej jest znaleźć natychmiastowych kontrahentów do transakcji. Chef Kids z PancakeSwap przekazał:
„Płynność jest kluczowa dla wszystkich DEX-a, dużego czy małego, ponieważ bezpośrednio wpływa na efektywność handlu, poślizg cenowy i ogólne doświadczenie użytkownika. Dla mniejszych DEX-ów brak płynności może być szczególnie wyzwaniem, ponieważ ogranicza aktywnych traderów i dostępne pary handlowe.”
Ponieważ CEX-y mają dostęp do większej puli kupujących i sprzedających, użytkownicy zwykle handlują na tych giełdach aby uniknąć problemów z płynnością. Chef Kids twierdzi, iż DEX-y muszą rozwiązać ten problem, aby stać się bardziej konkurencyjne:
„Dla każdego DEX-a większa płynność przynosi korzyści całemu ekosystemowi DeFi, umożliwiając lepsze ceny, przyciągając więcej użytkowników i ostatecznie tworząc bardziej dynamiczny i efektywny rynek. To z kolei wzmacnia przestrzeń DeFi jako całość, napędzając innowacje i wzrost.”
Rozwiązywanie problemów z płynnością jest najważniejsze dla DEX-ów, aby zwiększyć swoją konkurencyjność i skutecznie przyczynić się do wzrostu i rozwoju zdecentralizowanych giełd.
Przeszkody w onboardingu dla DEX-ów
DEX-y często prezentują wyższy poziom złożoności technicznej niż CEX-y. Korzystanie z DEX-a zwykle wymaga pewnej znajomości technologii blockchain, ponieważ wiąże się z używaniem kompatybilnych portfeli i adekwatnym zarządzaniem kluczami prywatnymi.
Ten poziom wiedzy może stanowić barierę dla nowicjuszy w kryptowalutach, którzy handlują na giełdach po raz pierwszy. Chef Kids przekazał:
„Złożoność portfeli samodzielnych i mostkowania przez cały czas stanowi znaczącą barierę dla przeciętnego użytkownika, co utrudnia masową adopcję DEX-ów. Aby dotrzeć do szerszej publiczności, DEX-y muszą uprościć i uczynić doświadczenie użytkownika bardziej dostępnym.”
Ten czynnik sam w sobie sprawia, iż CEX-y są bardziej atrakcyjne dla początkujących traderów. Dodał:
„CEX-y pozostaną kluczową częścią ekosystemu kryptowalut, zwłaszcza w kontekście szerszej adopcji. Dla wielu nowicjuszy scentralizowane giełdy oferują najprostszy punkt wejścia, intuicyjne interfejsy, fiat on-ramps i łatwe procesy rejestracji.”
Tworząc wspierające zasoby edukacyjne i inicjatywy przyjazne dla adopcji, DEX-y mogą ułatwić adaptację użytkownikom zainteresowanym przejściem na zdecentralizowane giełdy.
Łączenie scentralizowanych i zdecentralizowanych opcji
Kevin Lee z Gate.io twierdzi, iż CEX-y mogą wykorzystać tę przewagę, aby odeprzeć konkurencję ze strony coraz popularniejszych DEX-ów, takich jak Hyperliquid, Uniswap i PancakeSwap. Wyjaśnił:
„CEX-y mogą przewodzić w edukacji użytkowników i wprowadzaniu ich do technologii blockchain, upraszczając dostęp do tych technologii i tworząc intuicyjne doświadczenia użytkowników. kooperacja z nowymi projektami i ekosystemami pomaga rozszerzać zakres innowacji na ich platformach.”
Scentralizowane giełdy powinny także integrować rozwiązania, które odpowiadają na potrzeby inwestorów preferujących zdecentralizowane podejścia do handlu.
„Poprzez integrację modeli hybrydowych, takich jak portfele niepowiernicze i zdecentralizowane opcje handlu, CEX-y mogą zapewnić użytkownikom pomost między wygodą scentralizowaną a autonomią zdecentralizowaną. Ponadto, oferowanie usług o wartości dodanej, takich jak fiat on-ramps, zaawansowane narzędzia handlowe, staking i produkty na poziomie instytucjonalnym, pozwala CEX-om zaspokoić szerszy zakres użytkowników.”
W miarę jak zarówno CEX-y, jak i DEX-y zyskują na popularności, prawdopodobnie będą się od siebie uczyć, aby pokonać swoje wyzwania. Rozwiązanie tych luk zapewni zrównoważony rozwój i długoterminowy sukces giełd kryptowalut.
Aby zapoznać się z najnowszą analizą rynku kryptowalut przez BeInCrypto, kliknij tutaj.
BeInCrypto Polska - Giełdy CEX i DEX w 2025 roku: Spostrzeżenia liderów