Okazuje się, iż od nowego roku rolnicy (w tym sadownicy) będą kontrolowani także przez Państwową Inspekcję Pracy. Karą za nieprzestrzeganie prawa pracy będzie zabranie dopłat bezpośrednich. Za co można stracić dopłaty?

Sadownik musi przestrzegać prawa pracy, aby zatrzymać dopłaty

Jak słusznie zauważa Kamila Szałaj z Tygodnika Poradnika Rolniczego, miało być mniej obciążeń administracyjnych i kontroli dla rolników, ale nie będzie. Resort rolnictwa wprowadza właśnie kolejne. Od 1 stycznia 2025 roku rolnik, żeby otrzymać dopłaty bezpośrednie będzie musiał spełnić wymogi warunkowości społecznej. W skrócie: będzie musiał przestrzegać przepisów z zakresu prawa pracy, czyli m.in. poprawności zatrudnienia pracowników w gospodarstwie czy warunków BHP. jeżeli tego nie zrobi, nie otrzyma dopłat i poniesie karę. Kontrole u rolnika w tym zakresie będzie wykonywała Państwowa Inspekcja Pracy.

– PIP będzie wykonywała typowanie podmiotów do kontroli na podstawie historii kontroli tych podmiotów, wpływających skarg oraz przyjętych priorytetów kontrolnych PIP na dany rok – czytamy w uchwale Komitetu Monitorującego PS WPR.

Kontrole będzie prowadziła Państwowa Inspekcja Pracy

W zakresie typowania do kontroli i samej kontroli PIP będzie współdziałać z ARiMR. W czasie kontroli inspektor PIP poczyni ustalenia, co do przestrzegania przez rolnika przepisów dotyczących prawa pracy oraz zasad BHP.

Jeżeli w wyniku kontroli wykonywanej przez PIP stwierdzone zostanie naruszenie przepisów (niezgodność), to rolnik otrzyma karę administracyjną – ARiMR zmniejszy mu dopłaty.

W jaki sposób będą naliczane kary?

Opracowana zostanie matryca służąca skwantyfikowaniu stwierdzonych niezgodności (np. przez przypisanie odpowiedniej punktacji), z uwzględnieniem oceny i gradacji: dotkliwości, zasięgu, trwałości lub powtarzalności i umyślności danej niezgodności, w celu ustalenia wysokości zmniejszenia płatności.

Tworząc matrycę kar, Polska oprze się o doświadczenie posiadane przez inspektorów pracy PIP. Na podstawie matrycy ARiMR będzie zmniejszać procentowo dopłaty. o ile kara będzie mniejsza niż 100 euro, wówczas rolnik nie będzie jej ponosił, ale zostanie powiadomiony o stwierdzeniu niezgodności i o obowiązku podjęcia działań naprawczych.

Zmniejszenie co do zasady wynosi 3 proc. całkowitej kwoty płatności. W przypadku poważnych naruszeń zmniejszenie jest wyższe niż 3 proc. W przypadku powtarzającej się niezgodności zmniejszenie wynosi 10 proc., zaś w przypadku celowej niezgodności (umyślność) – co najmniej 15 proc. W przypadkach umyślnego i drastycznego nieprzestrzegania przepisów możliwe będzie całkowite wyłączenie z płatności.

Jakie dopłaty można stracić?

Mechanizmem warunkowości społecznej objęci zostaną rolnicy, którzy wnioskują o przyznanie:

• płatności bezpośrednich, w tym: podstawowego wsparcia dochodów, płatności redystrybucyjnej, płatności dla młodych rolników, płatności związanych z produkcją oraz płatności w ramach ekoschematów (w tym dobrostanowej),
• płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych, płatności ekologicznych lub premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych,
• płatności ONW.

Przepisy w tym zakresie są już na etapie wdrażania i wynikają z ustawodawstwa UE. Zapowiedź nowelizacji ustawy ukazała się już w rządowym wykazie prac legislacyjnych.

Kamila Szałaj, Tygodnik Poradnik Rolniczy