3 godzin temu
Sprawdzonym sposobem zwalczania chwastów w rzepaku ozimym w okresie jesiennym jest zastosowanie odpowiednio dobranych s.cz. herbicydów, stosowanych pojedynczo lub w mieszaninie (gotowej lub zbiornikowej). W artykule tym skupimy się na herbicydach zawierajacych tylko jedną s.cz., które polecane są do ochrony plantacji rzepaku ozimego po wschodach czyli w fazie listnienia.
Kerb 50 WP oraz Barclay Propyz SC, Kasader 400 SC, Kaskader Plus, Kerb 400 SC, Ortis 400 SC, PPZ-400 SC, Prince Duo 400 SC, Propystar 400 SC, Propyzaflash SC, TurboPropyz SC (scz. propyzamid – związek z grupy benzamidów, HRAC 3).
Herbicydy te zaleca się stosować po osiągnieciu przez rzepak ozimy fazy 4-6 liści adekwatnych (BBCH 14-16). Natomiast chwasty najskuteczniej zwalczane są w fazie wschodów i liścieni oraz w fazie 2 liści adekwatnych.
Działanie propyzamidu polega na zaburzaniu powstawania i funkcjonowania mikrotubuli w komórkach roślinnych, co prowadzi do zahamowania podziałów komórkowych. Objawia się to tym iż następuje zahamowaniew kiełkowania, wzrostu korzeni oraz pędów chwastów wrażliwych (brak wschodów lub skarłowacenie).
Pierwszy herbicyd zawierający 500 g s.cz./kg preparatu, stosuje się w dawce 1,0-1,5 kg/ha. Natomiast pozostałe dziesięć środków, które zawierają 400 g s.cz./l, zaleca się stosować w dawce 1,875-2,1 l/ha. Jest to bardzo interesująca s.cz., gdyż jej zakres temperaturowy w którym skutecznie działa w odniesieniu do samosiewów zbóż i niektórych gatunków chwastów, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny, życica wielokwiatowa, przytulia czepna, gwiazdnica pospolita, przetacznik bluszczykowy, rdest powojowy czy jasnota purpurowa, zawiera się w przedziale 0-10oC.
Uwaga: Herbicydy na bazie propyzamidu, wykorzystywane są głównie w momencie, kiedy rzepak ozimy nie przekroczył jeszcze fazy 6 liści adekwatnych a temperatura powietrza znacząco się obniżyła i przez kilka lub kilkanaście kolejnych dni wynosiła pomiędzy 0-3oC. Oczywiście im temperatura jest wyższa, tym skuteczność działania tej substancji, jest efektywniejsza, jednak nie zaleca się jej stosować w momencie kiedy temperatura przy powierzchni gleby przekracza 15oC, ze względu na możliwość szybkiej degradacji i ulatniania się, gdyż propyzamid aplikowany na zbyt ciepłą glebę działa krócej i mniej skutecznie.
Cloe 300 SL, Major 300 SL, ProSto 300 SL (s.cz. chlopyralid – związek z grupy pochodnych kwasów pirydynokarboksylowych, HRAC 4). Herbicydy na bazie tej substancji, stosuje się głównie wiosną jednak te trzy, które zostały wymienione powyżej, można zastosować bardzo późną jesienią (najczęściej jest to możliwe na przełomie ciepłego listopada i początku grudnia) czyli w momencie wytworzenia przez rosliny rzepaku ozimego pierwszego pędu bocznego (BBCH 20-21).
Działanie chlopyralidu polega na zaburzaniu równowagi hormonalnej chwastów wrażliwych, działając podobnie do auksyn, naturalnych regulatorów wzrostu roślin (hormonów roślinnych). Wpływa przez to na zakłócanie wielu procesów zachodzących w roślinie, w tym procesu podziału komórek, syntezy białek i kwasów nukleinowych oraz oddychania na poziomie komórkowym.
U gatunków wrażliwych powoduje deformacje, a następnie chlorozy i nekrozy, co z czasem prowadzi do śmierci rośliny wrażliwej. Substancja ta najskuteczniej niszczy młode, intensywnie rosnące chwasty, od fazy 2-3 liści do fazy rozety. Maksymalna zalecana dawka powinna wynosić 0,2 l/ha. W celu podniesienia efektywności w zwalczaniu chwastów, zaleca się dodanie adiuwanta
Asystent + w dawce 0,1 l/ha. Mieszanina taka jest skuteczna w zwalczaniu głównie chabra bławatka, a w stopniu średnim niektórych chwastów rumianowatych, tj. maruna bezwonna, rumianek pospolity i rumian polny oraz ostrożenia polnego ale jesiennego, kiełkującego z nasion, który nie wytworzył więcej jak 3-4 liście adekwatne.
Fox 480 SC (s.cz. bifenoks – związek z grupy pochodnych eteru binitrofenylowego, HRAC 14). Substancja ta zaliczana jest do inhibitorów oksydazy protoporfirynogenu (PPO). Pobierana jest przez liście, kiełki oraz korzenie chwastów.
Jej działanie prowadzi do zahamowania powstawania chlorofilu oraz zniszczenia membran komórkowych. Do prawidłowego działania bifenoksu, niezbędne jest światło (tzw. herbicyd fotoaktywny) czyli najlepiej jest go stosować podczas słonecznej pogody. Pierwszymi objawami działania są ciemnozielone plamy na liściach (następstwo zniszczenia membran komórkowych i wycieku cytoplazmy z komórek).
Później dochodzi do chlorozy (blokada syntezy chlorofilu), a w końcowym etapie obserwuje się obumieranie tkanki roślinnej i w efekcie końcowym następuje zasychanie chwastów wrażliwych. Herbicyd ten polecany jest do ochrony plantacji rzepaku ozimego znajdującego się w fazie 4-9 liści (BBCH 14-19).
Preparat zawierający w swoim składzie bifenoks, zaleca się stosować w dawce 0,6-1,0 l/ha, która skutecznie ogranicza, takie chwasty jak: fiołek polny, rumian polny, gwiazdnica pospolita, tasznik pospolity i komosa biała.
Stosując bifenoks (głownie dotyczy to późniejszej fazy rozwojowej rzepaku), należy zwrócić szczególną uwagę na poranne czy wieczorne przymrozki, które to mogą obniżyć skuteczność działanie tej substancji w odniesieniu do wymienionych gatunków chwastów. Pamiętajmy, iż substancja ta skuteczniej działa w temperaturze 4-8oC (oczywiście im temperatura powietrza wyższa tym skuteczność będzie większa).
Uwaga: Bardzo ważne jest aby liście rzepaku ozimego podczas oprysku, były pozbawione wilgoci (rosy), gdyż w przeciwnym razie może dojść do reakcji fitotoksycznej, objawiającej się miejscowym przebarwieniem, które może utrzymywać się przez okres kolejnych 4 tygodni (jednak bez negatywnego wpływu na przezimowanie i późniejsze plonowanie rzepaku). Ponadto rzepak ozimy jest bardzo wrażliwy na działanie bifenoksu (może dojśc do silnego uszkodzenia), o ile zastosowujemy go do fazy 4 liści adekwatnych (BBCH 10-14).
Pikas 300 SL, Raldico 300 SL, Zorro 300 SL (s.cz. pikloram – zwiazek z grupy pochodnych kwasów pirydynokarboksylowych, HRAC 4). Herbicydy te zawierają substancję, która zaliczana jest do tzw. syntetycznych auksyn, która hamuje działanie naturalnych hormonów roślinnych, odpowiedzialnych za wzrost i rozwój roślin.
Pikloram pobierany jest przez liście i korzenie chwastów, a następnie gwałtownie przemieszczany w całej roślinie powodując jej deformację i zahamowanie wzrostu, co w efekcie końcowym powoduje zamieranie całej rośliny. W warunkach optymalnych czyli podczas ciepłej i wilgotnej aury, efekt działania tej substancji jest szybszy (efekt chwastobójczy widoczny juz po kilku dniach).
Natomiast w niskiej temperaturze powietrza, całkowite zniszczenie chwastów następuje dopiero po upływie około 3-4 tygodni od momentu oprysku. Pikloram najskuteczniej niszczy chwasty w fazie 2-6 liści. Herbicydy na bazie pikloramu można stosować od fazy 3 liści do rozwoju pierwszego pędu bocznego rzepaku ozimego (BBCH 13-21).
Maksymalna zalecana dawka wynosi 0,078 l/ha, która to zwalcza skutecznie przytulię czepną (ale tylko do wysokości 8 cm), chwasty rumianowate (np. marunę bezwonną ale tylko do fazy rozety) oraz chabra bławatka, jasnotę purpurową i mlecz polny.
Uwaga: Pikloram nie należy stosować w temperaturze powietrza poniżej 8oC, w czasie przedłużajacej się suszy oraz po nocnych przymrozkach oraz przed spodziewanymi przymrozkami.
Ciekawostka: Pikloram odkryty został w roku 1960, a po raz pierwszy zarejestrowano go w 1963 roku w USA. Substancja ta była komponentem tzw. mieszanki białej (Agent White) razem z 2,4-D, którą wykorzystywano do niszczenia (defoliacji) dżungli, podczas wojny w Wietnamie w latach 1965-1971.
Runway (s.cz. aminopyralid – związek z grupy pochodnych kwasów pirydynokarboksylowych, HRAC 4). Herbicyd ten pobierany jest przez liście i korzenie kiełkujących chwastów, a następnie gwałtownie przemieszczany w roślinie do stref wzrostowych rośliny.
Aminopyralid powoduje blokadę auksyn, tj. hormonów roślinnych odpowiedzialnych za wzrost roślin. Ponadto, zakłóca proces oddychania na poziomie komórkowym. Pierwszym objawem działania jest zahamowanie wzrostu, następnie chwasty ulegają deformacji, powstają chlorozy prowadzące do nekroz i zamierania.
Herbicyd ten można stosować zaraz po siewie rzepaku (BBCH 00-09), jednak częście wykorzystuje się go do ochrony plantacji rzepaku po wschodach, tj. w momencie wykształcenia liścieni do fazy 8 liści adekwatnych (BBCH 10-18), a chwasty powinny znajdować się w fazie liścieni do 4 liści adekwatnych. Maksymalna zalecana dawka wynosi 0,267 l/ha, która skutecznie ograniczy występowanie takich chwastów dwulisciennych, jak: chaber bławatek, mak polny, maruna bezwonna i rumianek pospolity.
Uwaga: Środka nie należy stosować w temperaturze powietrza poniżej 8oC, w czasie przedłużajacej się suszy oraz po nocnych przymrozkach oraz przed spodziewanymi przymrozkami.
dr inż. Tomasz R. Sekutowski
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach
Zakład Herbologii we Wrocławiu
