IKE, IKZE, a może OIPE

Wstęp

O IKE i IKZE pisałem już na blogu w wpisie 10 mitów o inwestowaniu w IKE i IKZE

W tym wpisie postanowiłem jednak odświeżyć temat z 3 powodów:

1. Zbliża się koniec roku, a więc niedługo część z nas bezpowrotnie straci limity przysługujące w 2023 roku
2. Do palety produktów emerytalnych doszedł OIPE, czyli Ogólnoeuropejski Inwestycyjny Produkt Emerytalny
3. Bank PKO BP uruchomił nowy produkt IKZE Obligacje, który umożliwia uzyskanie benefitów podatkowych przy inwestowaniu w detaliczne obligacje skarbu państwa

Według stanu na połowę 2023 roku z kont IKE w różnych instytucjach korzysta około 800 tysięcy Polek i Polaków. Średnie aktywa nie przekraczają jednak 20 tysięcy złotych. Z IKZE korzysta natomiast prawie 500 tysięcy osób, a średnie aktywa to około 16 tysięcy złotych. Nie są to oszałamiające wartości, szczególnie w porównaniu do ponad 15 milionów pracujących Polaków. Wciąż jest więc pole do pracy dla blogerów finansowych, którzy od lat zachęcają nas do założenia tych antypodatkowych tarcz inwestycyjnych i budowania swojej emerytury w ramach III filaru.

Zapraszam Cię do artykułu w którym przypomną komu i dlaczego opłaca się IKE i IKZE oraz podpowiem czy warto zainteresować się OIPE

IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne

IKE to skrót od Indywidualne Konto Emerytalne. Nie jest to konkretny produkt finansowy, tylko antypodatkowe opakowanie na różne produkty finansowe, na przykład:

• Rachunek inwestycyjny w biurze maklerskim
• Fundusz inwestycyjny
• Rachunek oszczędnościowy w banku
• Obligacje skarbu państwa
• Polisa na życie z UFK (ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy)

Czy wybierzesz więc inwestycje w akcje, obligacje, czy po prostu oprocentowane konto w banku, możesz to zrobić pod płaszczem IKE. Po co to robić? o ile będziesz oszczędzał na IKE do 60-go roku życia, nie zapłacisz podatku od zysków kapitałowych, który w długim terminie znacznie zmniejsza Twoje zyski.

Nie zapłacisz podatku od dochodów kapitałowych, jeśli:

• wypłacisz środki z IKE po ukończeniu 60. roku życia lub po nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55. roku życia oraz
• dokonywałeś/aś wpłat na IKE w co najmniej 5-ciu dowolnych latach kalendarzowych lub dokonałeś/aś wpłaty ponad połowy środków nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku

Czy te 19% podatku od zysku ma znaczenie? Załóżmy, iż masz 35 lat i zaczynasz odkładać 500 złotych miesięcznie do 60. roku życia, a stopa zwrotu z Twoich inwestycji wynosi 6%.

• Przez 25 lat wpłacisz 150 000 złotych
• Twój zysk wyniesie w tym czasie 196 497 złotych
• Gdy inwestujesz poprzez IKE, po 25 latach Twój kapitał to 346 497 złotych
• Gdybyś nie inwestował przez IKE musiałbyś od zysku zapłacić 19% podatku, czyli 196 497 złotych * 19% = 37 334 złotych (to właśnie tyle zaoszczędzisz inwestując poprzez IKE).

Oszczędność oczywiście może być dużo większa, bo w tej chwili wpłata 500 złotych miesięcznie to mniej niż jedna trzecia rocznego limitu, który w 2023 roku wynosił 20 805 złotych. Najczęściej też w rodzinie można skorzystać z dwóch limitów, żony i męża, czyli razem ponad 41 tysięcy złotych.

Ponieważ zawsze może się zdarzyć, iż będziesz potrzebował pieniędzy przed 60-tym rokiem życia, pojawia się bardzo ważne pytanie – A co, jeżeli będę musiał wypłacić pieniądze wcześniej? Nic strasznego – po prostu od zysku będziesz musiał zapłacić 19% podatku – dokładnie tyle samo, ile zapłaciłbyś nie inwestując przez IKE, tylko zapłacisz ten podatek później. Co więcej, gdy na konto IKE podczas tych 25 lat trafiają do Ciebie dywidendy, nie płacisz od nich na bieżąco podatku i całą kwotę dywidendy możesz reinwestować, żeby dalej pracowała na Ciebie. Podatek zapłacisz dopiero na samym końcu, w momencie wyciągnięcia pieniędzy z konta IKE (jeżeli to zrobisz przed 60-tym rokiem życia).

Podsumowując. Nie widzę, żadnej sytuacji w której inwestowanie poza IKE byłoby korzystniejsze dla inwestora, niż inwestowanie w ramach IKE.

IKZE, czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

Przejdźmy teraz do IKZE, czyli Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego. Jest to inne opakowanie na Twoje inwestycje, z mniejszym limitem, ale dające benefity podatkowe znacznie wcześniej. Zacznijmy od tego, iż w IKZE również możesz opakować większość instrumentów finansowych np. rachunek maklerski (w tym ETF-y), rachunek oszczędnościowy w banku, fundusz inwestycyjny, polisę na życie z UFK. Limity IKZE w 2023 roku dla osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej (np. pracowników) to 8 322 złotych. Osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą mogą skorzystać z limitu 12 483 złotych.

Co daje podatkowo IKZE? Wpłaty na IKZE odliczasz od dochodu do opodatkowania w rozliczeniu rocznym i w konsekwencji płacisz niższy podatek dochodowy (PIT), a jeżeli:

• Środki z IKZE wypłacisz dopiero po ukończeniu 65-go roku życia ORAZ
• Dokonasz wpłat na IKZE co najmniej w 5-ciu dowolnych latach kalendarzowych

Twoja wypłata z IKZE będzie objęta zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10% (czyli od całości zgromadzonego kapitału i wpłat i zysków). jeżeli nie spełnisz warunków i wypłacisz pieniądze z IKZE przed ukończeniem 65-go roku życia to zwrócona kwota powiększy Twój dochód do opodatkowania i będziesz musiał od niej zapłacić normalny podatek np. 32% (II próg podatkowy w 2022 roku).

Czy to się opłaca? O ile w przypadku IKE sprawa była oczywista, tutaj wszystko zależy od Twojej stawki podatkowej, szczególnie po zmianach w 2022 roku. Rozpatrzmy kilka przypadków:

• Twoja stawka podatkowa PIT wynosi 32% (II próg podatkowy) – możesz odliczyć 8 322 * 32% czyli 2 663 złotych – Porównując do 10% ryczałtu na koniec okresu oszczędzania, IKZE zdecydowanie się opłaca.
• Twoja stawka podatkowa PIT wynosi 19% (podatek liniowy) – możesz odliczyć 8 322 * 19% czyli 1 581 złotych – Porównując do 10% ryczałtu na koniec okresu oszczędzania IKZE opłaca się.
• Twoja stawka podatkowa wynosi 12% (I próg podatkowy) – możesz odliczyć 8 322 * 12% czyli 999 złotych – Porównując do 10% ryczałtu na koniec okresu oszczędzania IKZE minimalnie się opłaca.
• Twoja stawka podatkowa wynosi 0% (kwota wolna lub ulga dla młodych) – IKZE się nie opłaca (nie możesz nic odliczyć, a zapłacisz w przyszłości 10% zryczałtowanego podatku).

Jeżeli więc chodzi o IKZE, sprawa opłacalności nie jest już taka prosta. Dla osób wpadających w II próg podatkowy sprawa jest oczywista – IKZE znacznie pomniejsza ich podatki (10% vs 32%). W przypadku osób płacących podatki według stawki 19% lub 12%, IKZE teoretycznie wciąż się opłaca, ale benefit jest dość niski. Dodatkowo dochodzi ryzyko, iż dokonując wcześniejszej wypłaty dana osoba może być akurat w II progu podatkowym i zapłacić 32%

Podsumowując oba produkty:

• Dla osób w II progu podatkowym opłacalne są oba produkty IKE i IKZE
• Dla osób na podatku liniowym 19% opłacalne są oba produkty IKE i IKZE, z tym, iż korzyść z IKZE nie jest duża
• Dla osób w I progu podatkowym opłacalne jest IKE, a IKZE, ze względu na zbyt mały benefit, można uznać za dość ryzykowne biorąc pod uwagę możliwy podatek przy wcześniejszej wypłacie
• Dla osób z 0% stawką podatkową opłacalne jest tylko IKE

OIPE, czyli Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny

OIPE jest produktem bardzo podobnym do IKE:

• Ma taki sam limit wpłat równy 3-krotności średniego miesięcznego wynagrodzenia (W 2023 roku jest między nimi różnica, bo limit wpłat na IKE wynosił 20 805 zł, a limit wpłat na OIPE wynosi więcej, bo 21 312 zł. W kolejnych latach limity powinny być identyczne)
• Ma takie same korzyści podatkowe – zwolnienie z podatku Belki (takie same warunki)
• Takie same warunki wypłaty (Jednorazowo lub ratalnie)

To wygląda całkiem nieźle, ale o ile IKE jako antypodatkowe opakowanie na różne klasy aktywów polecałem każdemu, to z OIPE mam już pewien problem. Dlaczego? Ponieważ jest to na razie produkt bardzo ograniczony:

• OIPE mogą go oferować tylko instytucje oferujące zarządzanie portfelem i to takie prowadzące działalność tylko w 2 krajach na teranie UE.
• W Polsce na moment pisania tego artykułu oferuje je tylko słowacki FINAX. Konkurencja nie jest więc zbyt duża…
• Z IKE możesz wypłacić środki przed emeryturą całkowicie lub częściowo. W OIPE może być ty tylko wypłata całkowita

Zakładając konto IKE w FINAX inwestor ma do wyboru 2 strategie

1. 100% środków w ETF-y na akcje globalnych spółek
2. 80% środków w ETF-y na akcje globalnych spółek, a 20% w ETF-y obligacyjne

Ich portfel możesz zobaczyć poniżej:

Roczny koszt inwestowania w OIPE w Finax wynosi 0,72% wartości aktywów rocznie (0,6% pobiera Finax, do tego dochodzi słowacki VAT). Jest to mniej od ustalonego na unijnym poziomie górnego limitu w postaci 1%, ale wciąż dosyć dużo. Oczywiście oprócz tych kosztów są jeszcze koszty samych ETF-ów, których używa FINAX. Tu jednak opłaty są bardzo niskie. Razem jest to jednak koszt na poziomie około 0,9%. Czy to dużo, czy mało? Ciężko powiedzieć. Z jednej strony niektóre europejskie ETF-y możesz kupić w ramach konta IKE i IKZE w polskich biurach maklerskich z kosztem rocznym poniżej 0,2%. Z drugiej strony w ostatnim czasie dwie firmy, które oferowały tańszego Robodoradcę niż FINAX (Wealthseed i Aion) zamknęły tę działalność. Nie chce więc pod tym kątem jednostronnie oceniać FINAX. Mam jednak nadzieje, iż rynek OIPE stanie się bardziej konkurencyjny, a wtedy sam FINAX, którego doceniam za dobrą platformę do inwestowani oraz wkład w edukacje finansową Polaków, również obniży koszty.

Czy sam zainwestuje w OIPE?

Mimo, iż w tym roku kalendarzowym wyczerpałem już limity na IKE i IKZE nie zdecyduję się na otwarcie OIPE. Głównym powodem są zbyt wysokie opłaty oraz to, iż sam lubię zarządzać swoim portfelem (w OIPE nie mam takiej możliwości). Nie wykluczam jednak tego produktu i może dodam go do portfela w kolejnych latach gdy pojawią się nowi dostawcy i któryś z nich lub sam FINAX zaoferuje ten produkt z kosztami nie przekraczającymi 0,3-0,4% w skali roku.

Co wybrać IKE, IKZE, czy OIPE?

Jeżeli zastanawiasz się, które antypodatkowe opakowanie na swoje inwestycje powinieneś wybrać w pierwszej kolejności, myślę, iż warto uzależnić to od tego w którym progu podatkowym jesteś. Poniżej moja subiektywna klasyfikacja.

Największą korzyść podatkową z IKZE będą miały osoby wpadające w II próg podatkowy. W przypadku podatku liniowego oraz I progu, korzyść nie jest już taka duża, ale wciąż IKZE się opłaca. IKE natomiast opłaca się każdemu, niezależnie od progu. OIPE, przez ograniczenia o których pisałem powyżej, ląduje w moim rankingu zawsze poniżej IKE.

IKZE obligacje w PKO BP

Do tej pory w detaliczne obligacje skarbu państwa o których pisałem w między innymi w wpisach:

Obligacje inflacyjne. Sekret premiera, czy inwestycja dla wszystkich?

Jak kupić obligacje inflacyjne. Krok po kroku

Inflacja spada. Czy obligacje to wciąż dobry pomysł?

można było nabywać tylko na zwykłym koncie (PEKAO SA i PKO BP) oraz na IKE Obligacje w PKO BP. Od listopada 2023 można to robić również w PKO BP na IKZE obligacje. Może to szczególnie ucieszyć osoby w II progu podatkowym, które inwestują lub chciałyby zainwestować w obligacje skarbowe. Niestety jak zawsze, nie jest to idealne rozwiązanie:(

W ramach IKZE obligacje będzie można inwestować w:

• Roczne oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (ROR)
• Dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (DOR)
• Trzyletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym (symbol TOS)
• Czteroletnie indeksowane oszczędnościowe obligacje skarbowe (COI)
• Dziesięcioletnie emerytalne oszczędnościowe obligacje skarbowe (EDO)

Nie ma wśród nich niestety obligacji rodzinnych ROD i ROS, dostępnych dla beneficjentów programu 500 plus.

Zawarcie Umowy o prowadzenie Konta IKZE-Obligacje możliwe jest wyłącznie w:

• w oddziałach PKO Banku Polskiego
• w Punktach Obsługi Klienta Biura Maklerskiego PKO Banku Polskiego

Nie ma więc możliwości otwarcia IKZE obligacje online

W ramach promocji za rok kalendarzowy, w którym została podpisana umowa o IKZE-Obligacje nie jest pobierana opłata za prowadzenie konta. Później będzie to stała opłata w wysokości 80 złotych rocznie. I dużo i mało. Zakładając pełne wykorzystanie limitu 8 322 PLN w 2023 roku, w 2gim roku opłata wyniesie mniej niż 0,5% (pierwszy rok jest za darmo), a potem procentowo będzie sukcesywnie spadać w miarę kolejnych wpłat. o ile jednak ktoś nie będzie regularnie wykorzystywał limitu i wpłaci na IKZE Obligacje na przykład jednorazowo 500 złotych i nie będzie kontynuował wpłat, stała opłata w wysokości 80 złotych gwałtownie „zje” jego oszczędności.

Patrząc jednak na całość myślę, iż to całkiem niezłe rozwiązanie dla osób w II progu podatkowym, którzy zamierzają regularnie oszczędzać w ramach IKZE

Podsumowanie

Zbliża się koniec roku, a wraz z nim kilkanaście milionów Polaków bezpowrotnie straci limity przysługujące im na IKE, IKZE i OIPE. Mam nadzieje, iż po przeczytaniu tego artykułu wiesz już jakie są główne zalety i wady każdego z tych rozwiązań i które może być dla Ciebie najkorzystniejsze. Mam wielką nadzieje, iż znajdą się osoby, które po przeczytaniu tego artykułu założą jeden z tych produktów. o ile jesteś jedną z nich pochwal się proszę w komentarzu .

Powiązane artykuły

Obligacje inflacyjne. Sekret premiera, czy inwestycja dla wszystkich?

Jak kupić obligacje inflacyjne. Krok po kroku

Inflacja spada. Czy obligacje to wciąż dobry pomysł?

10 mitów o inwestowaniu w IKE i IKZE