Ile kur można utrzymywać na m²? Przepisy i regulacje w praktyce hodowlanej

Zdjęcie: Ile kur można utrzymywać na m²? Przepisy i regulacje w praktyce hodowlanej

Pytanie o to, ile kur można utrzymywać na jednym metrze kwadratowym, powraca regularnie zarówno wśród początkujących hodowców, jak i właścicieli ferm. Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ zależy od systemu chowu, wieku zwierząt oraz obowiązujących regulacji prawnych. W chowie przydomowym przyjmuje się, iż optymalnie na 1 m² kurnika przypada od 4 do 6 dorosłych kur niosek. Pozwala to na zapewnienie im swobody ruchu, dostępu do grzęd oraz gniazd. W intensywnych systemach produkcyjnych normy są bardziej szczegółowo określone i regulowane przepisami unijnymi oraz krajowymi.

Regulacje Unii Europejskiej dotyczące dobrostanu drobiu

Podstawowe akty prawne UE, które odnoszą się do gęstości obsady kur, to dyrektywa 1999/74/WE dotycząca kur niosek oraz dyrektywa 2007/43/WE regulująca chów brojlerów. Zgodnie z nimi:

• w systemie ściółkowym maksymalna obsada brojlerów wynosi 33 kg żywej wagi na m², co oznacza średnio 15–17 sztuk w zależności od masy ciała,
  
• przy spełnieniu dodatkowych warunków dotyczących wentylacji, oświetlenia i kontroli jakości powietrza dopuszcza się zwiększenie obsady do 39 kg/m²,
  
• dla kur niosek przepisy określają minimalną powierzchnię użytkową – co najmniej 750 cm² na jedną nioskę w systemie ściółkowym oraz 1111 cm² przy chowie wolnowybiegowym.
  

Warto podkreślić, iż przepisy unijne stanowią punkt wyjścia, a państwa członkowskie mogą wprowadzać bardziej restrykcyjne normy.

Polskie przepisy i wymagania weterynaryjne

Na gruncie prawa krajowego regulacje dotyczące utrzymywania kur wynikają z ustawy o ochronie zwierząt oraz rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Polska wdrożyła przepisy unijne, dlatego w praktyce obowiązują normy obsady zgodne z powyższymi dyrektywami. Dodatkowo inspekcja weterynaryjna prowadzi regularne kontrole ferm, weryfikując parametry środowiskowe i przestrzeganie wymagań powierzchniowych. W gospodarstwach ekologicznych normy są bardziej restrykcyjne – maksymalnie 6 kur niosek na 1 m² budynku i obowiązek zapewnienia dostępu do wybiegu na świeżym powietrzu o powierzchni minimum 4 m² na sztukę.

Czynniki wpływające na dopuszczalną obsadę kur

Choć przepisy określają minimalne wymagania, praktyka pokazuje, iż optymalna liczba kur na metr kwadratowy zależy również od:

• systemu wentylacji – przy dobrej wymianie powietrza można utrzymać większą obsadę bez ryzyka wzrostu amoniaku,
  
• rodzaju ściółki – jej jakość i regularna wymiana ogranicza rozwój bakterii i pasożytów,
  
• dostępu do światła naturalnego lub sztucznego – niewystarczające oświetlenie zwiększa stres i agresję,
  
• dostępności karmideł i poideł – ich zbyt mała liczba w stosunku do obsady prowadzi do walk o paszę,
  
• genetyki i przeznaczenia stada – brojlery mięsne mają inne wymagania przestrzenne niż kury nieśne.
  

W praktyce każdy hodowca powinien obserwować zachowanie stada. Nadmierne upierzenie, kanibalizm czy zbyt częste infekcje dróg oddechowych to sygnały, iż obsada została przekroczona.

Różnice pomiędzy chowem intensywnym, a ekstensywnym

W intensywnych fermach towarowych stosuje się maksymalne dopuszczalne normy obsady, aby zoptymalizować wydajność produkcji. Hodowcy muszą jednak spełniać rygorystyczne wymogi dotyczące systemów klimatyzacji, automatycznego karmienia i usuwania odchodów. W chowie ekstensywnym, przydomowym lub ekologicznym, liczba kur na m² jest znacznie mniejsza. Dzięki temu ptaki mają większą swobodę, co poprawia ich zdrowie i jakość jaj. W gospodarstwach nastawionych na produkcję ekologiczną nacisk kładzie się nie na maksymalizację obsady, ale na naturalne zachowania ptaków i dobrostan.

Konsekwencje przekroczenia dopuszczalnej obsady kur

Przekroczenie limitów określonych przepisami może skutkować poważnymi konsekwencjami. Hodowca naraża się na kary administracyjne, a w skrajnych przypadkach na cofnięcie pozwolenia na prowadzenie działalności. Równie istotne są skutki zdrowotne dla zwierząt: większe ryzyko chorób zakaźnych, szybsze zużycie ściółki, podwyższony poziom stresu i obniżona produkcyjność. W przypadku brojlerów zbyt duża obsada prowadzi także do problemów ortopedycznych i kulawizn spowodowanych szybkim przyrostem masy ciała przy ograniczonej przestrzeni.

Praktyczne wskazówki dla hodowców

Dla osób utrzymujących kury w małej skali dobrym punktem odniesienia jest zasada mniej znaczy więcej. choćby jeżeli przepisy dopuszczają 6–7 sztuk na m², warto ograniczyć liczbę ptaków do 4–5, aby poprawić ich komfort i ułatwić utrzymanie higieny. Warto też pamiętać o:

• odpowiednim zaplanowaniu układu kurnika,
  
• zapewnieniu dostępu do wybiegów,
  
• regularnym monitorowaniu mikroklimatu,
  
• dostosowaniu obsady do wieku i wielkości ptaków,
  
• prowadzeniu dokumentacji obsady, co ułatwia ewentualne kontrole weterynaryjne.
  

Dobrostan zwierząt staje się coraz ważniejszym kryterium zarówno w ocenie jakości produkcji rolnej, jak i w oczach konsumentów, dlatego warto planować obsadę nie tylko w oparciu o przepisy, ale też o realne potrzeby stada.