Jak duża jest szara strefa w polskiej gospodarce? Setki miliardów zł ukryte przed państwem

1 tydzień temu
Zdjęcie: Polsat News


Udział szarej strefy w polskim PKB wyniesie w 2025 roku 18,1 proc. i będzie nieco niższy niż w roku ubiegłym, kiedy wyniósł 18,5 proc. - wynika z szacunków Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych (IPAG) zaprezentowanych na konferencji prasowej. W tym roku symboliczny dzień wyjścia z szarej strefy przypadł 8 marca - to po tej dacie polska gospodarka przestała, zdaniem ekspertów, odczuwać skutki ukrywanych działań gospodarczych.


Eksperci IPAG przypomnieli, iż szara strefa to prowadzenie działalności gospodarczej poza oficjalnym obiegiem podlegającym rejestracji i kontroli państwa. - Szara strefa jest nieprawdopodobnie rozproszona po całej gospodarce, my tylko widzimy jej fragmenty i czubki gór lodowych - mówił Bohdan Wyżnikiewicz, prezes zarządu IPAG.


Eksperci: Skokowy wzrost płacy minimalnej wpędza mikrofirmy w szarą strefę


Przyczyny rozwoju szarej strefy są różnorakie. IPAG w prezentacji wskazał na wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej, w tym obciążenia podatkowe i opłaty administracyjne, a także koszty zatrudnienia - zarówno pozapłacowe, jak i te związane z minimalnym wynagrodzeniem, które mocno rosło. - To, co się w Polsce działo przez ostatnie kilka lat z wysokością minimalnego wynagrodzenia, doprowadziło mikrofirmy do wchodzenia w szarą strefę - stwierdził prezes IPAG.Reklama


W ciągu ostatniego dziesięciolecia płaca minimalna rosła w Polsce wręcz skokowo. W 2015 r. wynosiła 1 750 zł brutto, w 2025 r. to już 4 666 zł brutto. Oznacza to wzrost o prawie 167 proc.


Wiceprezes IPAG Krzysztof Łapiński zauważył, iż wzrost płacy minimalnej przyczynił się do swoistego "modelu hybrydowego" w kwestii wynagrodzeń w firmach - część wynagrodzenia płacone jest pracownikowi na umowę o pracę, a część "pod stołem".
Wśród przyczyn rozwoju szarej strefy IPAG wymienia też m.in. aspekty regulacyjne (w tym obciążenia administracyjno-sprawozdawcze i nadmiar kontroli) czy złą koniunkturę gospodarczą, która zmusza firmy do poszukiwania oszczędności.
Z analizy przedstawionej przez IPAG wynika, iż PKB Polski w 2025 r. wyniesie bez szarej strefy 3 549 mld zł (wykorzystano tutaj dane GUS). Wartość gospodarki nieobserwowanej wyniesie tymczasem 351 mld zł, a doszacowania IPAG wskazują na 433 mld zł.


Jaki udział szarej strefy w polskiej gospodarce? Jest szacunek za 2025 rok


W 2025 r. udział szarej strefy w polskiej gospodarce ma zmaleć i jest to dobra wiadomość - do 18,1 proc. w porównaniu z 18,5 proc. w 2024 r. W 2023 r. udział szarej strefy w PKB wyniósł 18,9 proc.; w tym też roku zapoczątkowana została obecna tendencja spadkowa.


Symboliczny dzień wyjścia z szarej strefy w 2025 r. przypadł 8 marca - podobnie jak rok temu. To graniczna data, po której państwo przestaje odczuwać straty budżetowe płynące z szarej strefy. Obrazowo można też powiedzieć, iż skumulowana działalność w szarej strefie w danym roku odbywałaby się właśnie do tego dnia.
- W tym roku dobra koniunktura i szybkie tempo wzrostu gospodarczego sprawią, iż szara strefa będzie maleć. Poza tym będą sprzyjać temu korzystne zmiany w otoczeniu regulacyjnym, jak choćby kasowy PIT dla jednoosobowych działalności gospodarczych czy przegłosowane ostatnio zmiany w składce zdrowotnej - zauważył Krzysztof Łapiński. - To będzie drugi rok z rzędu spadku szarej strefy - podkreślił.
Idź do oryginalnego materiału