Jak zwalczyć perz w zbożach ozimych? Wiosną jest tylko jedno rozwiązanie

Perz z bardzo dużą łatwością zachwaszcza zboża ozime Wyjaśniamy, czy jest szansa na jego efektywne zwalczenie w okresie wiosennym.

Nadal tylko jeden herbicyd?

Perz jest bardzo przebiegłym przeciwnikiem, choćby o ile uda nam się mocno ograniczyć jego rozłogi oraz występowanie w okresie jesiennym, to pamiętajmy, iż w glebie znajdują się jeszcze jego nasiona, które wiosną bardzo gwałtownie kiełkują i ponownie zachwaszczają plantację pszenicy ozimej czy pszenżyta ozimego. Dlatego zabieg letni (na ściernisko) lub wczesnojesienny (przed późnym siewem ozimin), herbicydami zawierającymi w swoim składzie glifosat, powinien być traktowany jako bazowy, a zabieg wiosenny jako uzupełniający, dający nam możliwość praktycznie całkowitego wyeliminowania perzu z plantacji zbóż ozimych, głównie pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego.

Jeszcze do niedawna (do roku 2021) plantator miłą do dyspozycji bardzo skuteczną substancję a mianowicie sulfosulfuron (np. Apyros 75 WG), która bardzo efektywnie ograniczała perz w okresie wiosennym w uprawach zbożowych. Co interesujące w roku 2023 i 2024 herbicydy Apyros 75 WG i Athos 75 WG (s.cz. sulfosulfuron), uzyskały ponowną rejestrację w pszenicy ozimej, jednak w instrukcji stosowania tych herbicydów, nie zamieszczono informacji odnośnie możliwości zwalczania perzu adekwatnego. Czy to przeoczenie czy zamierzone działanie, trudno powiedzieć.

Dlatego w tej chwili jedynym rozwiązaniem tego problemu jest możliwość zastosowania herbicydu Attribut 70 SG, zawierającego w swoim składzie s.cz. propoksykarbazon sodu (związek z grupy sulfonyloaminokarbonylotriazolinonów), która skutecznie eliminuje perz z plantacji zbóż w okresie wiosennym.

Attribut 70 SG jest herbicydem selektywny o działaniu układowym, stosowany nalistnie, w formie granul (SG) do rozpuszczania w wodzie. Preparat ten zawiera substancję propoksykarbazon sodu zaliczaną do inhibitorów syntazy acetylomleczanowej (ALS).

Jej działanie w roślinie wrażliwej prowadzi do blokowania biosyntezy aminokwasów rozgałęzionych, a tym samym do zaburzeń w biosyntezie białek, co prowadzi do zahamowania wielu procesów życiowych, w tym głównie do zahamowania podziału komórek w tkankach merystematycznych powodując zahamowanie wzrostu pędów i korzeni, a tym samym wstrzymując rozwój chwastów podatnych na działanie tej substancji. Środek pobierany jest zarówno przez korzenie jak i liście a następnie rozprowadzany jest w całej roślinie.

Preparat ten polecany jest do stosowania w pszenicy ozimej ale również w pszenżycie ozimym, wiosną zaraz po ruszeniu wegetacji jednak nie dalej jak do końca fazy krzewienia tych zbóż (BBCH 29).

W celu skutecznego zwalczenia perzu, który powinien mieć około 5-15 cm wysokości i min. 2-3 liście, zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania powinna wynosić 60 g/ha, którą należy rozpuścić w 200-300 l wody. Natomiast w przypadku zwalczanie perzu na stanowiskach silnie zachwaszczonych, gdy gatunek ten jest dominującym chwastem, należy zastosować zwiększoną dawkę wynoszącą 100 g/ha, która rozpuszcza się w 200 l wody.

Pamiętajmy, iż s.cz. propoksykarbazon sodu zaliczana jest do grupy pochodnych sulfonylomocznika (ALS), dlatego pełny efekt chwastobójczy tej substancji, widoczny jest dopiero po upływie około 4-6 tyg. od momentu wykonania zabiegu opryskiwania.

Szybkość działania środka Attribut 70 SG zależy również od fazy rozwojowej zwalczanych chwastów i panujących warunków atmosferycznych (temperatura, wilgotność powietrza) oraz tempa wzrostu chwastów. Najwyższą skuteczność działania uzyskuje się stosując środek na młode, intensywnie rosnące chwasty (faza BBCH 13-15).

Perz adekwatny potrafi zachwaścić całe pole

Perz adekwatny jest byliną, należącą do rodziny wiechlinowatych. Jego podobieństwo taksonomiczne do zbóż kłosowe powoduje, iż jest on gatunkiem bardzo trudnym do zwalczenia dzięki herbicydów. Takson ten potrafi występować praktycznie w każdym stanowisku (z wyłączeniem wybitnie suchego), choćby podtopienia trwające 30-45 dni nie powodują wypadnięcia tego gatunku.

Może rozmnażać się generatywnie poprzez nasiona i wegetatywnie przez kłącza, które mogą osiągać długość kilkudziesięciu cm i sięgać do 0,5 m w głąb profilu glebowego. Pojedyncza roślina może wytworzyć 140 m rozłogów i 200 pędów nadziemnych.

Perz zwykle tworzy placowe zachwaszczenie, a dzięki rozłogom, w kolejnych latach potrafi bardzo gwałtownie zachwaścić całe pole, np. pszenicy ozimej, doprowadzając do spadku polonu ziarna choćby o 50%!

Perz jest hiperakumulatorem makroelementów, gdyż potrafi „wynieść” z pola 100-120 kg azotu, 50-70 kg potasu i 20-30 kg fosforu. Ponadto perz wydziela do gleby związki allelochemiczne (zjawisko allelopatii ujemnej), wywierające niekorzystny wpływ na wzrost i rozwój innych roślin, u których substancje te, zaburzają pobieranie makroelementów, tj. azotu i potasu.

Oprócz tego jest czynnym „uczestnikiem” zjawiska określanego mianem „zielonego mostu”. Zjawisko to polega na przenoszeniu przez rośliny perzu (jako wektora) niektórych szkodników (np. mszyc, skrzypionek, rolnic, niezmiarki czy ploniarki) oraz chorób (np. mączniaka prawdziwego, rdzy żółtej czy rdzy źdźbłowej). Przyjmuje się, iż ekonomiczny próg szkodliwości dla tego gatunku w zbożach wynosi 10-15 pędów nadziemnych na 1 m².