Jaki będzie 2025?

Na starcie 2025 r. postanowiliśmy zbadać, jak zapowiada się ten rok w architekturze. Oprócz ogólnej perspektywy zaproszeni architekci kreślą również szczegółowe prospekty pracowni, w ramach których prowadzą działania. Dowiadujemy się zatem, nad jakimi projektami pracują, które z zaprojektowanych obiektów nabiorą materialnych kształtów, jakie ambicje w tym roku będą wpływać na ich aktywność. Zapraszamy do lektury!

BARTOSZ TRZOP
CEO, architekt, Trzop Architekci

W mojej opinii rok 2025 zapowiada się dla branży architektonicznej lepiej niż poprzedni. Dla naszej pracowni architektonicznej najważniejsze było odblokowanie finansowania przez fundusze zagraniczne na inwestycje komercyjne, które stanowią główną gałąź naszej działalności. Związane jest to prawdopodobnie z uwolnieniem pomocy dla Ukrainy w połowie 2024 r. Ruszyły ponownie modernizacje istniejących budynków biurowych z jednoczesnym napływem do Polski nowych firm szukających powierzchni biurowej.

Jednocześnie niepokojący jest fakt, iż mimo wzrostu kosztów budowy metra kwadratowego zarówno w sektorze biurowym, jak i mieszkaniowym stawki za projekty architektoniczne pozostają na niezmienionym poziomie od kilku lat. Może to wpływać na jakość i innowacyjność oferowanych klientom rozwiązań, szczególnie w przypadku mniejszych pracowni. Architekci, zamiast skupić się na dynamicznych zmianach w projektowaniu, z naciskiem na zrównoważony rozwój czy narzędzia oparte na sztucznej inteligencji, będą musieli walczyć o zaspokojenie codziennych potrzeb. Taka sytuacja na ewno nie wpływa dobrze na jakość projektów i mam nadzieję, iż ten rok przyniesie zmiany również w tym zakresie.

JERZY GROCHULSKI
Architekt, Wiceprezydent Międzynarodowej Unii Architektów

Rozumienie misji zawodu architekta to umiejętność określenia jego zadań wobec tak istotnych problemów współczesnego świata jak kryzys klimatyczny, klęski żywiołowe, spory polityczne i towarzyszące im wojny czy pogłębiające się nierówności ekonomiczne, skutkujące ograniczaniem dostępności do różnych dóbr.

Międzynarodowa Unia Architektów (UIA), jako globalna organizacja skupiająca osoby uprawiające ten zawód, staje uprogu 2025 r. wobec tych problemów, będąc podmiotemzobligowanym do zdefiniowania postaw swych członków w odniesieniu do każdego z nich.

Różnice kulturowe, polaryzacja postaw etycznych, konfrontowane z szumem informacyjnym i wzrastającą dezinformacją oraz świadomym manipulowaniem danymi, nakazują UIA wskazywać architektom sposoby działalności, pozwalające na zachowanie etosu zawodu i dalszy rozwój jego społecznej misji.

Te zadania, które wydają się odległe od codziennej pracy architekta, redefiniują pole aktywności Unii, która dodatkowo, wobec szybkiego postępu w zakresie cyfryzacji i narzędziowego rozwoju sztucznej inteligencji, musi zachować pozycję przewodnika w poszukiwaniu form pracy architektów, tak by korzystanie przez nich z najnowszych technologii nie przeczyło humanitarnemu wymiarowi zawodu.

JAKUB BLADOWSKI
Prezes Zarządu, Roark Studio, Partner w Designbotic

Sytuacja rynku projektowego jest ściśle związana z ogólną kondycją gospodarki i szeregiem zjawisk makroekonomicznych. Spodziewam się sporego zamieszania, które może być skutkiem pogarszającej się kondycji gospodarek europejskich (a w ślad za nimi polskiej), wojen taryfowych pomiędzy USA, Chinami oraz UE, jak również możliwego zakończenia wojny w Ukrainie. Czynniki te będą miały wpływ na ceny materiałów budowlanych, poziom stóp procentowych oraz na dostępność pracowników w branży budowlanej.

W Roark Studio stawiamy na pełną kontrolę nad procesem projektowym, dlatego inwestujemy w rozwój zespołów branżowych w naszej pracowni. Planujemy podążać w tym kierunku. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, iż rosnące wymagania dotyczące minimalizowania wpływu na środowisko naturalne można spełnić wyłącznie poprzez wykorzystanie zaawansowanych technologii. Dlatego drugim kluczowym obszarem naszych działań jest rozwijanie narzędzi, które nie tylko automatyzują naszą pracę, ale także umożliwiają podejmowanie w pełni świadomych i opartych na danych decyzji projektowych.

NATALIA OLSZEWSKA
Współzałożycielka IMPRONTA

Jesteśmy w kontakcie z globalną społecznością badaczyi praktyków działających na styku neuronauki i architektury, którzy eksplorują związek między budynkami a zdrowiem człowieka. Na świecie powstają nowe centra badawcze analizujące wpływ środowiska zbudowanego na układ nerwowy i ogólny dobrostan ludzi. Obserwujemy wyłaniający się trend, który obok kwestii środowiskowych coraz większy nacisk kładzie na potrzeby ludzi, przyczyniając się do bardziej holistycznej i świadomej wizji architektury.

IMPRONTA wykracza poza granice Polski, dążąc do wspierania sektora projektowania i budownictwa w tworzeniu przestrzeni sprzyjających zdrowiu. Naszym celem jest dostarczanie praktycznych narzędzi, takich jak wytyczne, raporty i frameworki. W tym roku planujemy rozwój coraz bardziej zaawansowanych systemów oceny, integrację innowacyjnych technologii służących do mierzenia i poprawy efektywności środowisk zbudowanych.

DOROTA SIBIŃSKA
Architektka, współzałożycielka XYstudio

Myślę, iż ten rok podporządkowany będzie kampanii prezydenckiej. Zamówienia publiczne widzę następująco: błyskawiczne otwarcia, konferencje na nieskończonych budowach, pośpiech i chaos. Do maja będzie gorąco, a potem wszystko „siądzie”. Ruszyło KPO, więc ruszy też wiele zamrożonych od lat inwestycji.

Ciekawie, intensywnie, różnorodnie. To chyba najlepsze określenia. W tym roku mamy bardzo dużo tematów związanych z edukacją, na wielu poziomach, co nas bardzo cieszy. Trwa budowa Kulturoteki w Wesołej, na wiosnę przewidziany jest montaż konstrukcji CLT, więc przed nami ekscytujący czas. Czekamy na coroczny Weekend Architektury w Gdyni, który od lat staje się najlepszym podsumowaniem tego, co w naszej branży ważne, a tegoroczne hasło brzmieć będzie „Opennes / Otwartość”.

Największe emocje w naszych sercach budzi jednak otwarcie Centrum Aktywności Międzypokoleniowej w Warszawie. Lada moment ruszą zajęcia w poszczególnych placówkach, ale my przede wszystkim czekamy na kawę i ciacho w seniorskiej kawiarni przy placu wejściowym.

BARNABA GRZELECKI
Architekt, założyciel BIT Creative

W tym roku branża odczuwa wyraźne ożywienie, co dobrze widać w dwóch dominujących podejściach do organizacji pracy. Pierwsze zakłada utrzymanie modelu pracy hybrydowej (np. 3 dni w biurze, 2 dni pracy zdalnej lub model 4/1), podczas gdy drugie przewiduje pełny powrót do biur. Chociaż model hybrydowy pozostaje dominującym rozwiązaniem, zauważalna jest tendencja firm do zwiększania obecności pracowników w biurach. Dodatkowo w bieżącym roku rynek nieruchomości komercyjnych zyska na atrakcyjności dzięki wprowadzeniu do użytku kilku nowoczesnych budynków.

Dla naszej pracowni początek 2025 r. zapowiada się obiecująco. Na początku stycznia oddane do użytku zostało zaprojektowane przez nas nowoczesne biuro międzynarodowej kancelarii prawnej Baker McKenzie. Przestrzeń, zajmująca 2,5 piętra i około 4000 mkw. w prestiżowym Varso Tower w Warszawie, była przedmiotem intensywnych prac projektowych, które trwały ponad rok.

W pierwszym półroczu zakończymy realizację projektów rozpoczętych w ubiegłym roku, obejmujących łącznie około 15 000 mkw. powierzchni w różnych sektorach. Nasza działalność opiera się na realizacji bieżących zleceń oraz inicjowaniu nowych projektów, co wyznacza dynamiczny rytm całego roku.

KRZYSZTOF MYCIELSKI
Architekt, Grupa 5 Architekci

Obecnie wszyscy w branży architektonicznej wyraźnie odczuwamy zmieniający się rynek, co jeszcze nie oznacza, iż on się kurczy. Maleje ilość wolnych i atrakcyjnych terenów miejskich pod inwestycje i wielkim tematem stają się modernizacje istniejących zasobów. Jestem pewny, iż w roku 2025 takich inwestycji będzie więcej i będą realizowane mądrze, bo do tego jako środowisko polskich projektantów już dojrzeliśmy. Spodziewam się, iż zaowocują znaczącymi realizacjami o wybitnie miastotwórczym charakterze.

W zmieniającej się rzeczywistości pracownie muszą specjalizować się w projektowaniu różnych funkcji i stawiać na dywersyfikację swoich usług. Takiej filozofii jako pracownia Grupa 5 Architekci jesteśmy wierni od lat. Rewitalizacje, o których wspomniałem, to jedna z najważniejszych gałęzi naszej działalności. Ponieważ pod koniec minionego roku zakończyła się adaptacja starej fabryki Polleny na zespół wielofunkcyjny przy ulicy Szwedzkiej w Warszawie, która jest szóstą z kolei znaczącą adaptacją naszego autorstwa, w najbliższych miesiącach podsumujemy nasz dorobek projektowy przy obiektach historycznych w dużej publikacji książkowej. Jednak, niezależnie od pracy przy adaptacjach, wciąż realizujemy budynki nowe. W roku 2025 będą trwać trzy interesujące i znaczące budowy obiektów naszego autorstwa, w tym budynków wysokościowych: kompleksu biurowego STUDIO przy ulicy Łuckiej w Warszawie, wielofunkcyjnego zespołu budynków przy ulicy Kieleckiej w Gdyni i dużego budynku mieszkalnego typu PRS na terenach dawnej Stoczni Gdańskiej, w sąsiedztwie Europejskiego Centrum Solidarności.

WOJCIECH MAŁECKI
Architekt, współzałożyciel MAŁECCY biuro projektowe

Pisząc zeszłoroczną perspektywę, zwróciłem uwagę na rewizjonistyczne trendy nowego rządu. Niestety obawy się potwierdziły: strategia wygaszania inwestycji centralnych zaowocowała największym od kilku lat wycofaniem się inwestycji zagranicznych, a poczucie braku stabilności zaowocowało spadkiem konsumpcji. Dodatkowo brak spełnienia obietnic wyborczych dotyczących kredytu 0% zaowocował zmniejszeniem sprzedaży mieszkań i korektą cen sprzedaży w dół.

Jak to będzie wyglądać w 2025 r.? Korekta cen może wspomóc sprzedaż. Widać, iż kupujący przestali liczyć na wsparcie rządowe i podejmują decyzje zakupowe. Deweloperzy o stabilnej sytuacji finansowej nie wstrzymują prac – teraz budowanie może być tańsze, a przy wzroście koniunktury za 2–3 lata będą mieli bogaty portfel sprzedażowy.

Dla naszej pracowni dominujące w 2025 r. będą przez cały czas projekty mieszkaniowe, choć planujemy wziąć udział w kilku konkursach, także międzynarodowych, takich jak np. zeszłoroczny konkurs na winnicę w Toskanii, co bardzo rozszerza horyzonty i inspiruje do dalszego rozwoju.

MICHAŁ BRZYCHCY
Architekt, BIM Architekci

W architekturze rozumianej jako profesja rok 2025 będzie czasem wielu wyzwań. Firmy mierzyć się będą z niestabilną sytuacją gospodarczą, rosnącymi kosztami i problemami kadrowymi. Wydaje się, iż miarą sukcesu firmy przestanie być liczebność zespołu, a staną się jego elastyczność i efektywność. Czekają nas więc zmiany strukturalne w poszczególnych organizacjach.

W BIM Architekci przełom lat 2024–2025 upływa pod znakiem pracy nad projektami zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, szczególnie w sektorze PRS. Trend ten utrzyma się w naszej firmie jeszcze w pierwszym kwartale roku. W ostatnich trzech latach, pracując również w formule D&B, zdobyliśmy doświadczenie realizacyjne w zakresie fit-out, co pozwala na poszerzenie oferty usług, jaką będziemy kierować do naszych klientów w 2025 r. właśnie dla PRS. Formuła ta wymaga od nas elastyczności i dyscypliny budżetowej, ale też zapewnia większą kontrolę nad procesem i efektem końcowym, na który kładziemy szczególny nacisk.

W ostatnim czasie zanotowaliśmy również intensyfikację zapytań ofertowych w zakresie mieszkalnictwa wielorodzinnego, co świadczyć może o trwającym zainteresowaniu inwestorów tymi inwestycjami. Od ubiegłego roku obecni jesteśmy na rynku sieciowych wnętrz komercyjnych. W 2025 r. planujemy intensyfikację działań w tym obszarze.

KONRAD KRUSIEWICZ
Architekt, założyciel The Design Group

Rok 2025 w architekturze zapowiada się jako czas adaptacji do dynamicznych zmian. Rynek biurowy wykorzystuje możliwości, jakie niesie hybrydowy model pracy, co wymaga przemyślanego planowania oraz projektowania elastycznych i wielofunkcyjnych przestrzeni. Firmy coraz częściej wybierają rozwiązania wspierające produktywność, dobrostan pracowników i budowanie relacji w społeczności. Widocznym trendem stają się również dekarbonizacja oraz projektowanie z wykorzystaniem AI, które pozwala na szybsze i bardziej precyzyjne dostosowanie przestrzeni do zmieniających się potrzeb.

Dla pracowni The Design Group rok 2025 to intensywny czas, w którym jednym z kluczowych zadań jest realizacja największego w tej chwili projektu na rynku biurowym – siedziby Banku Santander w Warszawie, której projekt jest naszym autorskim dziełem. Obserwujemy także dynamikę rynku, która daje podstawy do optymistycznych prognoz. Koncentrujemy się na projektowaniu przestrzeni odpowiadających na nowe zadania biznesowe, takie jak elastyczne biura czy miejsca wspierające budowanie społeczności. Testujemy również wdrażanie AI na różnych etapach procesu projektowego, co wspiera nas w tworzeniu bardziej funkcjonalnych i spersonalizowanych wnętrz, łącząc innowacyjność, estetykę i zrównoważone podejście.

KONRAD DOWEJKO
Dyrektor Rozwoju Biznesu, Członek Zarządu, Massive Design

Rosnąca świadomość społeczeństwa w kwestii odpowiedzialności za nasze otoczenie, jak również poszanowanie zasad ESG w coraz większym stopniu będą odciskać swoje piętno na nowo realizowanych projektach. Mniej wyprodukowanych śmieci oraz zmniejszenie śladu węglowego naszej działalności będą charakteryzowały projekty architektoniczne w 2025 r. i w następnych latach. Dynamika geopolityczna z kolei uczy nas, iż kolejny rok będzie charakteryzowała ciągła zmiana. Jedyną możliwością wygrania tej zmiany są elastyczność i umiejętność przygotowania się do niej już teraz. W Massive Design doskonale rozumiemy, jak dobrze zaprojektować elastyczne i hybrydowe przestrzenie biurowe oraz jak je przygotować pod potencjalną zmianę. Z naszych doświadczeń i rozwiązań zebranych w nieustająco rozwijanej koncepcji future-proof office korzystała w minionym roku połowa z wielkiej czwórki firm doradczych oraz takie tuzy jak PPG, TCS czy Google. Zamykając kolejny rekordowy rok pod kątem liczby wykonanych projektów, patrzymy ze spokojem, iż kolejny wcale nie będzie gorszy.

PIOTR KALINOWSKI
CEO, Dyrektor Kreatywny, MIXD

Rok 2025 zapowiada się jako czas pełen wyzwań. Wciąż zmienia się nasza świadomość dotycząca roli i znaczenia architektury, narasta konieczność sprostania środowiskowym wyzwaniom, realizowane są konflikty, negatywnie wpływające na krajobraz społeczno-ekonomiczny w skali globalnej. Mam nadzieję, iż w Polsce, mimo tego wszystkiego, będzie to czas dalszej pozytywnej transformacji: będzie coraz więcej dobrych projektów we wszystkich obszarach architektury i architektury wnętrz, więcej sukcesów polskich architektów na arenie międzynarodowej i ciekawych zadań dla polskich pracowni. Dla MIXD rok 2025 będzie niezwykle pracowity. Sfinalizowanych zostanie kilka biurowych i hotelowych obiektów, nad którymi pracowaliśmy w ostatnich miesiącach – najbliższe tego rodzaju wydarzenia to otwarcie dwóch pierwszych hoteli marki Mövenpick w Polsce – w Karpaczu i we Wrocławiu. Mamy też aktualnie „na deskach” kilka zagranicznych projektów, głównie hotelowych, ale tu efekty naszej pracy projektowej będzie można zobaczyć dopiero w 2026 r.

KAMIL DOMACHOWSKI
Architekt, IFA Group

Ostatnie lata wyróżniają się jeszcze dobitniej dużym naciskiem na poskramianie architektury, zwróceniem uwagi na ekologię, dobór lokalnych materiałów, optymalizację metrażu. Jednym z odrodzonych nurtów jest architektura uwzględniająca odzysk (recyrkularna). Myślę, iż swoimi interpretacjami rozwiązywania problemów kłaniamy się temu nurtowi, nie uda się bowiem podjąć decyzji, która przetrwa próbę czasu, bez precyzyjnych analiz przedprojektowych. Wyniki analiz wskazują nam kierunek: kontynuację zastanego kontekstu lub nie. I na tym staramy się skupić dużo uwagi. Rozwijamy specjalizację w tworzeniu domów rzeźb i większych rezydencji, gdzie bryła naturalnie przenika się z wnętrzem. Działamy też w obszarze przebudowy zabytków, architektury przemysłowej i medycznej, niedużej architektury wielorodzinnej. W tworzeniu utworu równoważne z powyższym jest podjęcie próby stworzenia utworu ponadczasowego, mającego pomysł na siebie i możliwość łatwej adaptacji w dłuższej perspektywie czasowej. Na tych zagadnieniach będziemy skupiali się w nowym roku.

PRZEMEK GAWĘDA
Właściciel, Główny Architekt, Archigeum

Architektura minionych wieków aż po czasy współczesne była nie tylko świadectwem estetycznych preferencji epok, ale także odzwierciedleniem postępu technologicznego. Każdy etap rozwoju w historii ludzkości wnosił nowe możliwości konstrukcyjne, które kształtowały formy architektoniczne i funkcjonalność budynków. Współczesność, dzięki cyfryzacji, technologii i globalizacji, stawia przed architekturą wyzwania, które wymagają innego podejścia do projektowania, integrującego postęp z holistycznym spojrzeniem na potrzeby planety i człowieka.

Warto zwrócić uwagę na URBANISTYKĘ. Nie kontrolujemy rozrastania i rozwijania się miast, a sposób zarządzania nimi jest nieadekwatny do założeń, które chcemy widzieć w architekturze. Mówimy o inteligentnych budynkach i korzyściach z tego wynikających, podczas gdy chaotyczne rozbudowy miast generują kilkukrotnie większe straty w zasobach.

W pracowni zajmujemy się szeroko pojętym projektowaniem architektonicznym. w tej chwili skupiamy się na projektach ukierunkowanych sportowo, ale i adaptacjach obiektów, którym nadajemy nowe funkcje. Przyszłością architektury jest jej zdolność do szybkiego adaptowania się do otaczającej i dynamicznej rzeczywistości, która nas otacza.

BŁAŻEJ HERMANOWICZ
Architekt, Współzałożyciel HRA Architekci

Rok 2025 w architekturze w Polsce jawi się z naszej perspektywy jako czas pełen wyzwań, ale również nowych szans. Z jednej strony odczuwamy brak projektów biurowych, w których, jako HRA Architekci, mamy ogromne doświadczenie i niesłabnący głód projektowy. Z drugiej strony, pomimo spadku sprzedaży mieszkań na rynku, nasze usługi na projekty mieszkaniowe przez cały czas cieszą się dużym zainteresowaniem, co pokazuje, iż nasi klienci myślą przyszłościowo i przygotowują ofertę na czas ożywienia sprzedaży. Z optymizmem patrzymy na planowane rządowe wsparcie kredytów mieszkaniowych, które może ożywić rynek i przynieść nowe możliwości. Wierzymy, iż mimo chwilowych trudności architektura przez cały czas będzie miała najważniejsze znaczenie.