Jedyny hub głębokowodny na Bałtyku

5 czerwca 2024 r. na placu budowy trzeciego terminalu głębokowodnego w gdańskim porcie wmurowano kamień węgielny. Zaawansowanie robót przekroczyło 60%. Po zakończeniu inwestycji nowe nabrzeże zwiększy zdolności przeładunkowe Baltic Hub o połowę. Obiekt ma być gotowy do końca 2025 r.

18 września 2020 roku Zarząd Morskiego Portu Gdańsk ogłosił postępowanie konkursowe na wyłonienie dzierżawcy lub dzierżawców terenów, które powstaną w wyniku zalądowienia obszaru morskiego znajdującego się w granicach administracyjnych portu. 23 lipca 2021 r. przyjęto ofertę firmy Baltic Hub Container Terminal.

Skokowy wzrost ilości przeładunków

Z około 3 mln TEU do 4,5 mln TEU, zwiększą się zdolności przeładunkowe Baltic Hub. Zwiększy się konkurencyjność jedynego na Morzu Bałtyckim terminalu głębokowodnego. Obiekt ma także wpłynąć na rozwój gospodarczy regionu i kraju.

Budowa terminalu rozpoczęła się w październiku 2022 r. Powstała sztuczna wyspa o powierzchni 36 ha. Zakończono roboty czerpalne, realizowane są kolejne fazy prac. Nabrzeże będzie miało długość 717 m i głębokość 17,5 m. Powstające place składowo-manewrowe zostaną wyposażone w najnowocześniejszy sprzęt – siedem suwnic nabrzeżowych STS i 20 półautomatycznych suwnic placowych RMG. W październiku do Baltic Hub w Gdańsku dotarły cztery nowoczesne suwnice nabrzeżowe STS. W pełni złożone dźwigi przypłynęły do Polski z Chin. Dostawa to kolejny kamień milowy w projekcie – to pierwsze z siedmiu, które w 2025 r. zwiększą możliwości przeładunkowe terminalu.

Nowe suwnice, zdolne do obsługi największych statków kontenerowych na świecie, są jeszcze większe i wyższe niż dotychczasowe, już pracujące na terminalu. Każda z nich waży prawie 2000 ton, ma ponad 96 metrów wysokości (140 m z podniesionym wysięgnikiem), i jest w stanie podnieść kontener na wysokość 55 metrów i wynieść go nad pokład statku na długość 74 metrów, z udźwigiem do 65 ton. Te dźwigi nabrzeżowe to najnowocześniejsze maszyny z napędami i wyposażeniem topowych światowych producentów. Kwestie bezpieczeństwa i komfortu pracy były podstawowym kryterium podczas projektowania suwnic.

Terminal T3 będzie półautomatyczny, co oznacza, iż operatorzy będą mogli zdalnie sterować urządzeniami z ergonomicznie zaprojektowanych stanowisk, co zapewni bezpieczne, wydajne i nowoczesne środowisko pracy przez cały rok.

W czerwcu ukończono sekcję A. Przekazano połowę (150 m długości) czterech placów składowych pod kontenery wraz z towarzyszącą infrastrukturą. Później zamontowano części suwnic C-ARMG produkowanych m.in. na potrzeby przemysłu stoczniowego. Wykonano drogę dojazdową od terminalu T1. Na całej długości są posadowione fundamenty wraz z szyną, a także fundamenty i nawierzchnia betonowa pod kontenery i między składami kontenerowymi wraz z powiązanymi z nimi drogami serwisowymi. Pod koniec lipca rozpoczęły się dostawy elementów suwnic C-ARMG, od początku sierpnia są kontynuowane. Po ich montażu kolejnym etapem jest ich rozruch i próbne uruchamianie.

Kończą się roboty budowlane prowadzące do oddania pełnej długości placów kontenerowych. Wykonano oczep nabrzeża głównego z belką odlądową na odcinku 717 m. Oba te elementy stanowią fundament, na którym będą poruszać się dźwigi nabrzeżowe typu Shore to Ship (STS). Montowane są szyny dla tych suwnic, a także wyposażenie nabrzeża w elementy cumownicze oraz odbojowe dla kontenerowców. Powstają warstwy podbudowy pod docelową nawierzchnię. Zakończenie tych prac umożliwi pod koniec 2024 r. uruchomienie dźwigów nabrzeżowych. Zostaną one dostarczone drogą morską, w pełni zmontowane i rozładowane bezpośrednio ze statku na keję T3.

Trwa też realizacja oczepu nabrzeża południowego, w budowie są podstacje energetyczne. Ich główne budynki są już zasilane energią elektryczną. Prowadzone są prace żelbetowe, wykonywana nawierzchnia, a w ramach robót branżowych powstają kanalizacja deszczowa, instalacje wodociągowe, elektroenergetyczne i teletechniczne. Rozpoczął się montaż konstrukcji pomostów stalowych umożliwiający dostęp i obsługę kontenerów chłodniczych.

W maju zakończono konsolidację terenu zalądowionego (powstała sztuczna wyspa), co pozwoliło na zwolnienie całego 36-hektarowego terenu pod dalsze prace budowlane.

Suwnica kolejowa na potrzeby terminalu T3

Zadanie jest realizowane ze względu na rosnące potrzeby logistyczne i globalne trendy w handlu morskim. Projekt T3 wiąże się z nowymi rozwiązaniami zwiększającymi wydajność i efektywność. Poprawią one także bezpieczeństwo i komfort pracowników terminalu.
W związku z tą inwestycją w Gdańsku uruchomiono czwartą suwnicę RMG, przeznaczoną do przeładunku kontenerów na bocznicy kolejowej. Łączna przepustowość osiągnęła 800 tys. TEU rocznie.

Suwnica została dostarczona przez austriacką spółkę, ale zasadnicza część jej konstrukcji powstała w Polsce. Ma oprogramowanie OCR do automatycznej identyfikacji numerów kontenerów, system antykolizji bramy i 11 kamer wspomagających pracę operatora. Urządzenie wyposażono w awaryjne hamulce wciągarki oraz chwytnię zdolną do wykonywania mikroruchów w celu precyzyjnego pozycjonowania.

Wyzwanie: rozwój transportu intermodalnego

Do Baltic Hub dociera około 600 pociągów towarowych miesięcznie na połączeniach krajowych i międzynarodowych. Ze względu na rosnącą liczbę załadunków i oczekiwane przyspieszenie rozwoju intermodalnego w Polsce, po zakończeniu inwestycji w infrastrukturę kolejową do portów morskich prawdopodobnie powstanie druga bocznica kolejowa. Istniejąca może być rozbudowana tylko do 1 mln TEU. Spółka rozmawia już z rządem w sprawie ustalenia jej lokalizacji. Do Baltic Hub docierają także ciągniki drogowe obsługujące transport kontenerów.

Jednak transport kolejowy może być wąskim gardłem dla terminali. Zakończono modernizację stacji i infrastruktury torowej w portach morskich. Zmodernizowano linię łączącą Wyspę Portową z Pruszczem Gdańskim z likwidacją wąskiego gardła – jednotorowego mostu nad Martwą Wisłą. Wyzwaniem jest przebudowa szlaku nr 201 między węzłem bydgoskim a Gdynią. Miała być zrealizowana w poprzedniej perspektywie finansowej Unii Europejskiej, do dziś żadne prace nie zostały rozpoczęte.

Nowoczesne technologie na budowie

Na placu budowy zastosowano najnowsze technologie, by nie naruszyć środowiska naturalnego w miejscu budowy terminalu T3. Jego stan jest monitorowany, bada się poziom hałasu pod i nad ziemią. To także m.in. przyjazne dla środowiska wyposażenie nabrzeża i specjalny beton redukujący emisję CO2. Specjalne urządzenia odstraszające chronią ssaki morskie. W ten sposób przedsięwzięcie wpisuje się w politykę zrównoważonego rozwoju i wzbogacenia dziedzictwa naturalnego tego obszaru. Obiekt powstaje na morzu, przylega do terminalu T1. Część infrastruktury towarzyszącej powstaje też na lądzie na 550 m na wschód, w odległości ponad 300 m od plaży Stogi. Ta, ważna z przyczyn środowiskowych i istotna dla lokalnej społeczności, zostanie zachowana bez uszczerbku.

Obsługa największych kontenerowców na świecie

Baltic Hub uruchomiono w 2007 r. pod nazwą DCT Gdańsk. Jego zdolność przeładunkowa wynosi do 2,9 mln TEU rocznie. Łączna długość dwóch głębokowodnych nabrzeży terminalu wynosi 1,3 km, co pozwala na obsługę czterech statków jednocześnie. W 2023 r. obsłużono ponad 600 jednostek pływających, w tym 105 dużych kontenerowców oceanicznych, 6,7 tys. pociągów oraz 580 tys. samochodów ciężarowych.
Baltic Hub był pierwszym terminalem kontenerowym na Morzu Bałtyckim, do którego bezpośrednio zawijały statki z Azji. Aktualnie przypływają tu m.in. jednostki z Chin, Korei i innych państw azjatyckich.

Terminale głębokowodne mogą obsługiwać największe kontenerowce oceaniczne na świecie, o zanurzeniu na poziomie 15 m. Dzięki temu pełnią funkcje hubów: tu przeładowuje się je do mniejszych statków, tzw. feederów, które transportują kontenery do portów morskich w państwach bałtyckich, czy skandynawskich.

Terminal obsługuje polski import, eksport, tranzyt oraz tranzyt morski. Ma dobry dostęp od strony morza, a już zrealizowane inwestycje rządowe i samorządu Gdańska, sprawiają, iż obiekt jest bardzo dobrze połączony z miejscami docelowymi ładunków, zlokalizowanymi w głębi kraju. Jest też bramą dla transportu kontenerów do Europy Środkowej i Wschodniej. Łączy Azję oraz Unię Europejską z Polską i wschodzącymi rynkami Europy Środkowo-Wschodniej i całego Morza Bałtyckiego. Do terminalu wpływają największe statki na świecie wyruszające z Dalekiego Wschodu. Ma połączenia lądowe z takimi krajami, jak Czechy, Słowacja, Ukraina, Węgry i Niemcy. Konkuruje z portami niemieckimi, holenderskimi i belgijskimi.

Terminal T3 zostanie uruchomiony do końca roku 2025, choć wcześniej zakładano drugą połowę 2024 r. Po zakończeniu inwestycji Baltic Hub będzie największym takim obiektem w Polsce i jednym z największych w Europie. Wartość zadania wynosi 2 mld zł. Inwestycja jest finansowana ze środków własnych spółki i pozyskanych od zewnętrznych kredytodawców. Rozpoczęła się też budowa terminalu T5, który posłuży do montażu elementów morskich farm wiatrowych, w planach jest realizacja kolejnego nabrzeża, terminalu T4.

Początki i rozwój – terminale T1 i T2

Budowę Baltic Hub rozpoczęto od terminalu T1, głębokowodnego nabrzeża, oddanego do użytku w 2007 r. Jego początkowa zdolność przeładunkowa wynosiła 500 tys. TEU. Po rozbudowie pirsu o 350 m długość nabrzeża wzrosła do około 650 m i jego możliwości wzrosły do 1,5 mln TEU rocznie. W 2014 r. wybrano projektanta i wykonawcę drugiego terminalu. Roboty budowlane rozpoczęły się w styczniu 2015 r. Nabrzeże liczące 650 m umożliwiło kolejne zwiększenie przeładunków do 2,9 mln TEU. Oba obiekty są wyposażone łącznie w 14 suwnic STS do przeładunku kontenerów ze statków na ląd i 50 placowych RTG, magazyn o powierzchni 7,2 m2 i czterotorową bocznicę kolejową o długości 2,5 km.
Baltic Hub generuje 12 mld zł rocznie z podatku VAT, akcyzy i ceł dla budżetu państwa. Zatrudnia 1400 pracowników, ponad połowa z nich mieszka w Gdańsku i okolicach. W 2023 r. obsłużył 2,05 miliona TEU.

Jest własnością PSA International (40%) – to jeden z największych na świecie operatorów portów, Polskiego Funduszu Rozwoju (30%) oraz IFM Global Infrastructure Fund, którego doradcą jest IFM Investors (30%). To fundusz zarządzający inwestycjami o wartości 73,6 mld dol. przede wszystkim w krajach należących do OECD (ang. Organisation for Economic Co-operation and Development).