Kataklizm cukrowy! Plantatorzy buraków na skraju bankructwa

Wielkopolska Izba Rolnicza alarmuje o drastycznym pogorszeniu się sytuacji ekonomicznej plantatorów buraków cukrowych. „Alarmujemy, iż po zaledwie dwóch latach, kiedy uprawa ta stanowiła jeden z nielicznych opłacalnych kierunków produkcji, w tej chwili obserwujemy gwałtowny spadek cen skupu i rentowności”. Trend ten, potwierdzany przez nasze comiesięczne kalkulacje kosztów produkcji, stawia rolników w dramatycznym położeniu. W związku z tym, ponawiamy naszą interwencję z sierpnia 2024 roku, domagając się pilnych działań stabilizujących rynek – czytamy w komunikacie.

Kataklizm cukrowy! Plantatorzy buraków na skraju bankructwa

Nie cukier z Ukrainy, ale podaż światowa tłumaczy spadki cen

W debacie publicznej często powraca temat importu cukru z Ukrainy jako głównego winowajcy. Nasza szczegółowa analiza, oparta na danych Eurostatu, prostuje ten pogląd. Choć import ten osiągnął maksimum w UE w 2023 r. (blisko 0,5 mln t), w 2024 r. nastąpiła znacząca korekta spadkowa, a w okresie 24/25 import ten spadł aż o 79% (do 112 tys. t) w stosunku do roku poprzedniego. „Import z Ukrainy nie jest już istotnym czynnikiem tłumaczącym spadki cen w UE.” Ukraina znalazła inne rynki zbytu, a wpływ tego importu na nasz rynek jest w tej chwili mniejszy, niż początkowo sądzono.

Prawdziwe źródło problemów: Globalna nadpodaż i presja cenowa

„Rzeczywistą przyczyną obecnych spadków cen jest zwiększona podaż na świecie”, głównie dzięki wyższej produkcji w Brazylii i Indiach, co potwierdzają dane PKO Banku Polskiego i USDA. Światowa produkcja cukru w okresie 2024/2025 wzrosła o 2,9% r/r, wywołując silną presję cenową. Indeks cen cukru FAO we wrześniu 2025 r. był niższy o 21% w stosunku do ubiegłego roku – to najniższy wynik od marca 2021 r.

W Polsce i UE, prognozy wskazują na spadek produkcji w okresie 2025/2026 (odpowiednio o ok. 8% w Polsce i 7% w UE), wynikający ze zmniejszenia areału upraw. Mimo to, globalna nadpodaż nie pozwala oczekiwać znaczących wzrostów cen. Prognozy zakładają „stabilizację cen na niskim poziomie”.

Mechanizmy ochronne: Fikcja zamiast realnej tarczy

„Jesteśmy głęboko zaniepokojeni propozycją Komisji Europejskiej dotyczącą klauzuli ochronnej w umowie UE-Mercosur. Zgodnie ze Stanowiskiem Związku Producentów Cukru w Polsce, z którym się solidaryzujemy, proponowany mechanizm jest „niespójny z realiami funkcjonowania rynku” i nie zapewni skutecznej ochrony. Mechanizm oparty na progu wzrostu wolumenu (o 10%) lub spadku cen (o 10%) jest praktycznie niemożliwy do uruchomienia, ponieważ kontyngenty są wyczerpywane z wyprzedzeniem, a różnica cenowa między rynkiem UE a światowym regularnie przekracza 10%” – podkreśla WIR.

„Istnieje ogromne ryzyko, iż mechanizm ten będzie miał charakter czysto symboliczny, a sektor cukru zostanie narażony na długoterminowe szkody strukturalne”. Apelujemy do Rządu RP i Komisji Europejskiej o:

1. Pilne wypracowanie realnych mechanizmów wsparcia i stabilizacji rynku dla plantatorów buraka cukrowego, w obliczu spadku rentowności.
2. Stanowczy sprzeciw wobec umowy UE-Mercosur w obecnym kształcie, który nie gwarantuje skutecznej ochrony sektora cukrowego.
3. Weryfikację, w jaki sposób deklarowana przez KE „sieć bezpieczeństwa” o wartości 6,3 mld euro faktycznie przełoży się na rekompensaty i wsparcie dla polskich i unijnych producentów.

„Plantatorzy potrzebują teraz rzeczywistej ochrony i przewidywalności, a nie tylko symbolicznych gestów”. Wzywamy do natychmiastowych i skutecznych działań – apeluje WIR