KE chce mieć sieć kolei dużych prędkości do 2040. Polska powinna zdążyć

Komisja Europejska przedstawiła dwa plany na rzecz transportu bezemisyjnego: Rozszerzenie i udoskonalenie sieci kolei dużych prędkości oraz wspieranie produkcji „zrównoważonych” paliw dla samolotów i statków. Plan sieci kolei dużych prędkości ma na celu połączenie europejskich stolic do 2040 roku. Polska ma szansę zdążyć dzięki konkretnym inwestycjom.

W listopadzie KE przedstawiła dwa plany na rzecz transportu bezemisyjnego: Rozszerzenie i udoskonalenie sieci kolei dużych prędkości oraz wspieranie produkcji „zrównoważonych” paliw dla samolotów i statków.

Plan sieci kolei dużych prędkości ma na celu połączenie do 2040 roku europejskich stolic poprzez uzupełnienie istniejących linii i stworzenie nowych. KE przygotowuje kilka pakietów wniosków, którego celem jest wyeliminowanie wielu pozostałych przeszkód w podróżach transgranicznych, w szczególności poprzez udoskonalenie systemów rezerwacji biletów. Zdaniem prezesa Stowarzyszenia Ekonomiki Transportu Pawła Rydzyńskiego, w Polsce powinno się to udać ze względu na trwające już inwestycje.

Z Berlina do Kopenhagi w 4 godziny

Francuska Agencja Prasowa (AFP) pisze o pierwszych szczegółach tego projektu. Pasażerowie mieliby podróżować z Kopenhagi do Berlina w zaledwie 4 godziny zamiast obecnych 7, a z Aten do Sofii w zaledwie 6 godzin zamiast obecnych 13 godzin i 40 minut. Możliwe stałyby się również nowe trasy, takie jak Paryż-Lizbona.

W planach jest także promowanie konkurencji w celu obniżania biletów kolejowych. Agencja podaje także, iż Bruksela planuje zmobilizować państwa członkowskie, sektor kolejowy i instytucje finansowe w celu zaplanowania ogromnych inwestycji, które będą potrzebne. Szacuje się, iż będzie to co najmniej 345 miliardów euro do 2040 roku i ponad 500 miliardów do 2050 roku.

– Dzięki temu centralnemu dążeniu do zjednoczenia wysiłków wszystkich zainteresowanych stron, Europa może rzeczywiście przejść od obecnych wysp linii dużych prędkości do zintegrowanej sieci transkontynentalnej – powiedział AFP Alberto Mazzola, dyrektor Europejskiej Wspólnoty Kolejowej (ERC), dla którego ten plan to jest istotny krok w europejskim kolejnictwie.

AFP przypomina także o ostatnich porażkach w europejskich inwestycjach kolejowych. Była to nieudana próba przywrócenia nocnych pociągów na trasie Paryż – Berlin oraz niepowodzenia związane z nowym połączeniem Bruksela – Wenecja, gdzie pierwsza trasa zatrzymała się na granicy z Włochami. Poza tym DB (Deutsche Bahn), DSB (Koleje Duńskie) i ČD (Koleje Czeskie) nawiązały współpracę, aby zaoferować nowe bezpośrednie połączenie z Pragi do Kopenhagi przez Berlin, które ruszy 1 maja 2026 roku.

Pociągi alternatywą dla samolotów

Komisja postrzega pociągi dużych prędkości jako alternatywę dla lotów krótkodystansowych. Pociągi emitują znacznie mniej gazów cieplarnianych niż samoloty, statki, samochody czy autobusy. Według Komisji, kolej odpowiada za zaledwie 0,3% emisji w sektorze transportu. Planowana jest także kooperacja państw członkowskich UE, operatorów kolejowych i instytucji finansowych w celu skoordynowania ogromnych potrzeb inwestycyjnych, które szacuje się na co najmniej 345 miliardów euro do 2040 roku i ponad 500 miliardów euro do 2050 roku.

Portal European News Room zauważa, iż Bruksela pracuje także nad usunięciem barier w transgranicznych podróżach kolejowych. Jest to wspomniana wcześniej harmonizacja systemów biletowych, z wnioskiem legislacyjnym, spodziewanym na początku przyszłego roku oraz zwiększenie konkurencji w celu obniżenia cen. Plan ten opiera się na istniejącej Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T) i obejmuje środki legislacyjne, mające na celu przyspieszenie rozwoju sieci.

Co z kolejami dużych prędkości w Polsce?

W Europie Środkowo Wschodniej, w tym w Polsce linie kolejowe wymagają modernizacji i inwestycji. Cel Unii Europejskiej jest bardzo ambitny i nie jest wykluczone, iż plany będą aktualizowane. Polityczne zawirowania wobec podejścia do budowy CPK nie napawają optymizmem, w kwestii sprawnego i szybkiego wykonania nowych połączeń kolejowych, ale PKP Intercity rozwija swoje połączenia międzynarodowe np. z Niemcami, Czechami i Austrią. Teraz możemy dojechać pociągiem do takich miast, jak: Kijów, Wilno (z przesiadką), Budapeszt, Berlin, Wiedeń, Praga, Bratysława, oraz sezonowo Lubljana, Rijeka i Monachium. realizowane są także prace nad połączeniem Katowice–Ostrawa.

Zdaniem Pawła Rydzyńskiego, prezesa Stowarzyszenia Ekonomiki Transportu, który wypowiedział się dla portalu StrefaBiznesu.pl – „w przypadku połączeń z Polski, unijne założenia na 2040 r. powinny się w większości udać, biorąc pod uwagę w tej chwili realizowane inwestycje, takie jak Rail Baltica, oraz plany budowy linii dużych prędkości w związku z CPK.”

Promocja niskoemisyjnych paliw

Drugi plan Brukseli ma na celu zwiększenie produkcji zrównoważonych paliw dla transportu lotniczego i morskiego. Unia Europejka zamierza w związku z tym wspomóc ten projekt przez 3 miliardy euro z funduszy europejskich. Głównym celem i zamysłem jest, aby pomóc sektorom w osiągnięciu celów dekarbonizacji. AFP wyjaśnia, iż celem jest także przejście z etapu badań naukowych do konkretów, czyli do produkcji przemysłowej alternatywnych paliw, które emitują mniej CO2. Mają to być w szczególności paliwa syntetyczne, wytwarzane przy użyciu zdekarbonizowanej energii elektrycznej.

Inwestycje tego sektora szacuje się na 100 miliardów Euro do 2025, co jest problemem ze względu na tak dużą skalę. Tak jak w przypadku innych innowacji, także i tutaj Europa musi gwałtownie wdrożyć plan inwestycyjny, jeżeli chce utrzymać wiodącą pozycję w tym zakresie.

Marcin Jóźwicki