Kiedy darowizna nie liczy się do masy spadkowej?

Zdjęcie: Polsat News


Jednym z najbardziej skomplikowanych zagadnień prawa spadkowego są darowizny dokonane przez spadkodawcę za jego życia. Zasadniczo żadna darowizna nie wchodzi bezpośrednio w skład masy spadkowej, jednak przy dziedziczeniu ustawowym może być brana pod uwagę przy podziale spadku między najbliższych krewnych zmarłego – małżonka i dzieci. Darowizny zalicza się w wówczas na tzw. schedę spadkową należną każdemu ze spadkobierców. Od tej reguły są jednak wyjątki. Sprawdzamy, kiedy darowizna nie liczy się do masy spadkowej.


Czym jest masa spadkowa?


Masa spadkowa to ogół praw i obowiązków majątkowych, które należały do spadkodawcy w chwili jego śmierci. W jej skład wchodzą nie tylko nieruchomości i oszczędności, ale także zobowiązania, takie jak hipoteki czy roszczenia. W masie spadkowej znajduje się wszystko, co zgodnie z prawem podlega dziedziczeniu.
Objęcie masy spadkowej po zmarłym przysługuje spadkobiercom w ramach testamentu spisanego u notariusza jeszcze za życia spadkodawcy lub na drodze dziedziczenia ustawowego. W drugiej sytuacji prawo do spadku w pierwszej kolejności mają najbliżsi zmarłego, tj. małżonek i dzieci.Reklama


Co zalicza się do masy spadkowej?


Otrzymanie spadku nie zawsze wiąże się z powiększeniem majątku spadkobiercy. Niekiedy może się okazać, iż długi spadkodawcy mogą znacznie przewyższyć łączną wartość spadku. Do masy spadkowej w pierwszej kolejności zalicza się m.in.:
ruchomości – samochody, biżuteria, rzeczy osobiste zmarłego, dzieła sztuki itp.;nieruchomości – domy, działki, mieszkania, gospodarstwo rolne, służebności gruntowe itp.;środki pieniężne – zgromadzone w gotówce oraz na rachunkach bankowych zmarłego (z wyjątkiem środków objętych tzw. dyspozycją na wypadek śmierci).
Do masy spadkowej zalicza się także prawa i obowiązki o charakterze cywilnoprawnym, m.in.:
umowy – spadkobiercy wstępują w sytuację prawną spadkodawcy w ramach np. umowy zlecenia, najmu, sprzedaży, leasingu itp. Wyjątek stanowią umowy ściśle związane z cechami osobistymi spadkodawcy np. umowy, w ramach których spadkodawca miał wykonać określone dzieło np. jako rzeźbiarz, malarz czy innego rodzaju artysta;praw rzeczowych – np. hipoteki lub zastawu;wierzytelności czynów niedozwolonych – mowa np. o przyznaniu odszkodowania, mającego na celu naprawienie szkody majątkowej doznanej przez zmarłego;udziały w spółkach – np. prawo pracownika do nieodpłatnego nabycia akcji, których chęć nabycia wcześniej zgłosił spadkodawca;prawa wynikające ze stosunku pracy – np. należne, ale niewypłacone wynagrodzenie za pracę spadkodawcy (Ważne! Umowa o pracę wygasa z chwilą śmierci pracownika) lub ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
Oprócz tego do masy spadkowej zalicza się także prawa autorskie majątkowe oraz prawa patentowe spadkodawcy. W jej skład wchodzą również wszelkie zobowiązania finansowe zmarłego, np. niespłacone kredyty oraz pożyczki.


Kiedy darowizna nie wlicza się do masy spadkowej?


Do masy spadkowej nie wchodzą drobne darowizny, które zostały zwyczajowo przyjęte w danych stosunkach. Mowa tutaj np. o wszelkiego rodzaju prezentach urodzinowych, świątecznych, imieninowych, ślubnych oraz nagrodach związanych z osobistymi osiągnięciami spadkodawcy. Darowizna nie będzie częścią masy spadkowej także wtedy, gdy dokonano jej dawniej niż przed dziesięciu laty, licząc wstecz od chwili otwarcia spadku, na rzecz osób niebędących spadkobiercami lub uprawnionymi do zachowku.
Warto podkreślić, iż przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał on zstępnych (dzieci). Wyjątkiem od tego jest przypadek, gdy wspomniana darowizna była uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.
Przeczytaj także:
Rośnie zasiłek pogrzebowy. Branża chce zapobiegać podwyżkom cen pochówku
Kto dziedziczy majątek po dziadkach? To zależy, czy jest testament
Opłaty na cmentarzach. Kiedy i za co musisz zapłacić, by nie stracić grobu bliskich?