2 dni temu
Dziewiętnastowieczny dworzec kolejowy w gdańskiej dzielnicy Oliwa został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków. Ta decyzja Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (PWKZ) zabezpiecza przyszłość jednego z najlepiej zachowanych historycznych obiektów infrastruktury kolejowej na Pomorzu, który od ponad 150 lat służy pasażerom podróżującym linią łączącą Gdańsk ze Szczecinem.
Decyzja o nadaniu statusu zabytku nie była przypadkowa. Dariusz Chmielewski – PWKZ, w swoim uzasadnieniu podkreślił wyjątkowy stopień zachowania oryginalnych, historycznych elementów całego kompleksu dworcowego.
Ochroną objęto kompleksowo cały obszar funkcjonalny stacji, w tym główny budynek dworca, historyczny fragment peronu dalekobieżnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą, tunel podziemny z wyjściami na perony kolei dalekobieżnej oraz podmiejskiej (SKM).
W skład chronionego zespołu wchodzą również charakterystyczne elementy infrastruktury kolejowej: zabytkowa nastawnia, budynek dawnego warsztatu stacyjnego, magazyn kolejowy, budynek toalet, a także plac przydworcowy wraz z cennym starodrzewem.
Ponad 150 lat kolejowej historii Pomorza
Powstanie dworca w Oliwie ściśle wiąże się z rozwojem kolei na Pomorzu w drugiej połowie XIX w. Obiekt zbudowano w latach 1869-1870 wraz z uruchomieniem linii Kolei Pomorza Tylnego (Hinterpommersche Eisebahn), realizowanej przez Towarzystwo Kolei Berlińsko-Szczecińskiej. Ta strategiczna inwestycja połączyła Gdańsk z miastami Pomorza Środkowego i Zachodniego: Słupskiem, Lęborkiem, Wejherowem, Redą oraz Sopotem.
Co szczególnie istotne dla rozwoju aglomeracji gdańskiej, linia ta była pierwszym połączeniem kolejowym łączącym Gdańsk z Wrzeszczem oraz sąsiadującymi miejscowościami – Sopotem i Oliwą. Jednotorowa początkowo trasa została poprowadzona równolegle do historycznej Szosy Gdańskiej (obecnie Alei Grunwaldzkiej), a sam dworzec wzniesiono w miejscu przebiegu dawnej drogi polnej.
Zachowane dziedzictwo pomimo upływu lat…
Mimo upływu ponad 150 lat i nieuniknionych modernizacji zespół dworcowy zachował swój oryginalny układ przestrzenny i architektoniczny charakter. Konserwator zabytków w swojej ocenie wskazał, iż najważniejsze zmiany, takie jak otynkowanie budynku dworca, usunięcie niektórych detali architektonicznych czy częściowa wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, nie umniejszają wartości historycznej obiektu.
Autentyzm historycznej substancji zespołu dworca kolejowego w Gdańsku-Oliwie oraz poszczególnych obiektów wchodzących jego skład jest wysoki – podkreślił w swojej decyzji Dariusz Chmielewski.
Jednocześnie zaznaczył, iż wpis do rejestru zabytków nie wyklucza możliwości remontowania, modernizacji lub adaptacji zabytku, pod warunkiem poszanowania jego wartości i historycznej substancji.
„W interesie społecznym jest zachowanie tych dzieł, które w największym stopniu dokumentują przeszłość”
Decyzja o wpisie zespołu dworcowego Oliwa do rejestru zabytków nie pozostało prawomocna. Właściciel nieruchomości – Polskie Koleje Państwowe (PKP) – mają możliwość odwołania się od tej decyzji do ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
W interesie społecznym jest zachowanie tych dzieł, które w największym stopniu dokumentują przeszłość, świadczą o tożsamości regionu, ilustrują przemiany polityczne, społeczne lub gospodarcze, reprezentują określone zjawiska artystyczne i kształtują wspólną przestrzeń kulturową – podkreślił PWKZ.
Zespół dworcowy w Oliwie stanowi doskonały przykład obiektu, gdzie wartości historyczne, artystyczne i naukowe zachowały się w stopniu uzasadniającym najwyższą formę ochrony konserwatorskiej – wpis do rejestru zabytków, co zapewni jego przetrwanie dla przyszłych pokoleń pasażerów i miłośników kolejnictwa.
Autor: Damian Malesza
Fot. Piotr Wittman / www.gdansk.pl
Sprawdź również:
