Kontrole BHP w gospodarstwach. Gnębienie rolników czy burza w szklance wody?

Wiele dyskusji wywołuje ostatnio kwestia kontroli przestrzegania zasad BHP w gospodarstwach przez Państwową Inspekcję Pracy. Co rusz straszy się rolników utratą dopłat czy karami do 30 tys. złotych. Kogo jednak dotyczą kontrole i jaka będzie ich skala?

Zgodnie z przyjętymi w tym roku przepisami, kwestia przyznawania dopłat będzie powiązana z przestrzeganiem w gospodarstwach przepisów m.in. z zakresu prawa pracy. 21 lutego zeszłego roku minister rolnictwa wydał rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w rolnictwie i to m.in. zawartych w nim zasad będą dotyczyły kontrole przeprowadzane w gospodarstwach przez PIP.

Kary za nieprzestrzeganie zasad BHP w gospodarstwie

Przewidziane przez ustawodawcę kary zawarte w Kodeksie pracy budzą respekt: „Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł” – czytamy w art. 283. § 1 KP. Kara wynikająca z Kodeksu to jednak nie wszystko, bowiem ARiMR może dodatkowo ukarać rolnika, u którego stwierdzono uchybienia utratą dopłat w następującej skali:

• 3% całkowitej kwoty płatności – co do zasady;
• 10% – w przypadku powtarzającej się niezgodności;
• minimum 15% – w przypadku celowej niezgodności;
• 100% – w przypadkach umyślnego i drastycznego nieprzestrzegania przepisów.

Kogo dotyczą kontrole BHP w gospodarstwie?

To bodaj najważniejsze zagadnienie, bowiem gros gospodarstw zostanie wyłączona z kontroli. Kontrole będą bowiem dotyczyły tylko tych, które zatrudniają pracowników zgodnie z Kodeksem pracy, a zostaną z nich wyłączone m.in. gospodarstwa zatrudniające pracowników sezonowych.

Kolejnym zagadnieniem jest liczba wytypowanych do kontroli gospodarstw; w zeszłym roku skontrolowano 173 gospodarstwa. W tym, jak zapewniał wiceminister Krajewski pod koniec lutego br., ma to być 7,5 tys. gospodarstw. Czy to dużo? Przyjmując, iż mamy w kraju 1,2 mln gospodarstw stanowi to zaledwie 0.625%. Zatem skala kontroli jak na razie jest naprawdę niewielka.

Postscriptum

W 2024 do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wpłynęło 9 930 zawiadomień o wypadkach w gospodarstwach. Przy pracy w rolnictwie zginęło 38 osób. Czy przestrzeganie zasad BHP to naprawdę tak wiele?