Krypto-sztuki burzliwe losy. Co będzie dalej z NFT?

Pod koniec 2021 roku specjaliści przewidywali, iż w 2022 technologia „blockchain” i płatności kryptowalutami zyskają na sile. Zjawisko to było już widoczne na rynku krypto-sztuki po tym jak Christie’s sprzedał na aukcji pracę NFT artysty cyfrowego Beeple’a, Everydays: the first 5000 days, za 69,3 miliona dolarów.

Nadzieje dla NFT

Oprócz osiągnięcia rekordowej ceny i uczynienia Beeple’a trzecim najdroższym żyjącym artystą sprzedającym niematerialną sztukę, Christie’s po raz pierwszy otrzymał kryptowalutę za dzieło. Po tym fakcie narodziła się mania na NFT. Reprezentował on nową erę rynku sztuki. Według firmy Chainalysis w 2021 r. biznes sztuki krypto przekroczył 40 miliardów dolarów zysków.

Na początku roku wnuczka Pabla Picassa Marina i jego syn Florian ogłosili aukcję ponad tysiąca cyfrowych prac ceramicznych artysty. Nie minął dzień, a prawnik rodziny już zaprzeczył, iż krypto-sztuka Picassa zostanie sprzedana. Stwierdził wtedy, iż jeżeli Marina i Florian zamierzają sprzedawać jakiekolwiek NFT, mogą to zrobić tylko z własnymi dziełami. To był pierwszy cios, jaki otrzymała reputacja rynku krypto-sztuki w 2022 roku. 4 stycznia Melania Trump ogłosiła aukcję swojego akwarelowego portretu na NFT. Fakt, iż rodzina Trumpów zaangażowała się w tę nową formę biznesu, nie poprawił wizerunku sztuki NFT.

Później rozpoczął się trend fragmentaryzowania słynnych dzieł, sprzedawania ich na sztuki. Przykładem był Pocałunek Gustava Klimta, który Muzeum Belwederskie podzieliło na 10 000 fragmentów, aby każdy sprzedać za 1850 euro. W lutym udało się spieniężyć nieco ponad tysiąc sztuk, z zyskiem w wysokości 3,2 miliona euro. Do dziś tylko 18% dzieła jest w rękach prywatnych.

W tym samym miesiącu w Seattle w USA swoje podwoje otworzyło Muzeum NFT, pierwsze tego rodzaju, mające na celu pokazanie, na czym polega ten nowy trend w technologii i sztuce. Departament Skarbu USA opublikował 40-stronicowy raport, w którym zalecił handlarzom dzieł sztuki stworzenie wspólnej bazy danych do śledzenia ich sprzedaży, ponieważ znalazł dowody prania pieniędzy.

W lutym Galleria degli Uffizi, jedno z najważniejszych muzeów na świecie, sprzedało wersję NFT obrazu Michała Anioła Doni Tondo za 140 000 euro. Zysk stanowił 13% rocznego bilansu galerii.

W marcu NFT otrzymał funkcję pamięci historycznej, kiedy Ukraina ogłosiła utworzenie muzeum NFT. „Jest to miejsce, w którym ma być strzeżona pamięć o wojnie. To miejsce celebrowania ukraińskiej tożsamości i wolności.” – powiedział ukraiński minister transformacji cyfrowej Michajło Fiodorow. Te NFT zostały sprzedane, a wpływy trafiły na oficjalne konta kryptowalutowe i mają zostać wykorzystane do sfinansowania broni.

Jeff Koons, najbardziej pożądany żyjący artysta, rozpoczął swój pierwszy projekt krypto-sztuki z kolekcją „Fazy księżyca”. Prace wspierane przez fizyczne wersje, artysta ma nadzieję wystawić na Księżycu. „Chciałem stworzyć historycznie znaczący projekt NFT, zakorzeniony w myśli humanistycznej i filozoficznej” — powiedział Koons.

„Ludzie muszą uważać. To bardzo spekulacyjne. Jest za wcześnie by mówić o rewolucji.” – ostrzegł Beeple po otrzymaniu 55 milionów dolarów w Ethereum (kryptowalucie) za swoją pracę. I miał rację, dzisiaj świat jest inny dla NFT. „Nikt już nie dba o NFT.” – mówi Amy Castor, specjalistka od kryptowalut i współpracowniczka The Art Newspaper.

Dewaluacja NFT

NFT pierwszego tweeta Jacka Dorseya, współzałożyciela Twittera, sprzedanego na aukcji w 2021 r. Został on zdewaluowany – pierwotny nabywca kupił go za 2,9 miliona dolarów, a przy odsprzedaży w tym roku najlepsza oferta wynosiła 100 000 dolarów.

Jeśli chodzi o dewaluację NFT, Amy Castor twierdzi, iż ci, którzy kupują NFT, w rzeczywistości tracą pieniądze.

Kolejne razy dla krypto-sztuki

Latem nastąpił kolejny cios dla sztuki NFT: Nathaniel Chastain, były szef produktów na głównej platformie sprzedaży dzieł sztuki NFT Opensea, został oskarżony w sprawie dotyczącej wykorzystywania informacji poufnych. Chastainowi grozi 20 lat więzienia za oszustwa i dodatkowe 20 lat za pranie brudnych pieniędzy.

Amy Castor nie pozostawia na sztuce NFT suchej nitki.

W połowie roku francuska firma konsultingowa Artprice poinformowała, iż zaszyfrowana sztuka współczesna doznała „spektakularnego upadku”. W pierwszej połowie 2021 r. sprzedaż sztuki NFT przyniosła zysk w wysokości 107 mln dolarów, podczas gdy w tym samym okresie, ale w 2022 r., przyniosła tylko 3,2 mln dolarów.

W następnych miesiącach „memy” NFTbyły sprzedawane za setki tysięcy dolarów. Licytator Christie’s stworzył Christie’s 3.02, ekskluzywną platformę sprzedaży sztuki.

Choć wydawało się, iż rynek wychodził z zawirowań, we wrześniu mieszkający w Miami biznesmen Martin Mobarak rzekomo spalił rysunek Fridy Kahlo Sinister Ghosts, aby sprzedać jego cyfrową wersję jako NFT. Sprawa nie tylko wywołała oburzenie wśród zwolenników Kahlo, ale także wzbudziła obawy, czy nie będzie to nowy trend.

Jeśli chodzi o domniemane szkody, Narodowy Instytut Sztuk Pięknych i Literatury powiedział, iż rozpocznie dochodzenie w tej sprawie, ponieważ dzieło Fridy Lahlo jest uznawane za zabytek sztuki i jest chronione federalną ustawą o zabytkach i archeologii. Jednak rok dobiegł końca, Instytut nie podał więcej informacji i nie pozostało jasne, czy rzeczywiście było to prawdziwe dzieło artystki.

Jaki ten rok dla rynku krypto-sztuki?

Według Castor, pomimo złej reputacji, NFT nie zniknie całkowicie w 2023 r., ponieważ są inwestorzy, którzy „zainwestowali dużo pieniędzy w Web3 – tak nazywa się ta nowa era Internetu, która ma metawszechświat – więc będą przez cały czas promować NFT. Może teraz będą je promować pod inną nazwą.” Inni eksperci widzą w regulacji kryptowalut rozwiązanie umożliwiające dalszy rozwój.

Portal statystyczny Statista wskazuje, iż rynek sztuki krypto w latach 2021-2022 „znacząco się wahał”. Według danych z tej samej witryny, żaden miesiąc do tej pory nie był w stanie osiągnąć sprzedaży na poziomie 100 milionów dolarów, co byłoby najwyższym punktem na rynku od września 2021 roku.