1 miesiąc temu
Gdy się odwraca, “byki” zaczynają się poważnie niepokoić. Co to? Krzywa rentowności. Jest to wskaźnik i narzędzie, które pomaga zrozumieć oczekiwania rynku dotyczące przyszłości gospodarki. Warto się z nim zapoznać i je zrozumieć, choć ostatnio… wprowadziło analityków i inwestorów w błąd.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to jest krzywa rentowności?
- Co oznacza odwrócona krzywa rentowności?
- Jakie są inne rodzaje krzywej?
- Czy krzywa jest niezawodnym wskaźnikiem recesji?
- Jak stosować krzywą w inwestowaniu i tradingu?
Był lipiec 2022 roku, gdy odwróciła się na ponad dwa lata. I przestraszyła sporą część analityków i ekspertów. Bo zwykle ma kształt łagodnie rosnący, co oznacza, iż amerykańskie obligacje z dłuższym terminem do wykupu (10-latki) oferują wyższe stopy zwrotu, niż te z krótszym (2-latki). Jednak gdy krzywa się odwraca, może to sygnalizować problemy, takie jak nadchodząca recesja. W tym artykule wyjaśnimy, co oznacza dla inwestorów odwrócenie krzywej i jak można dostosować strategie inwestycyjne pod to wydarzenie.
Co to jest krzywa rentowności?
Krzywa rentowności to wykres pokazujący, jak stopa zwrotu (rentowność) obligacji zmienia się w zależności od czasu do ich wykupu. W normalnych warunkach rynkowych krzywa stopniowo i łagodnie rośnie, co oznacza, iż inwestorzy oczekują wyższych zysków z obligacji długoterminowych, ponieważ wiążą się one z większym ryzykiem, a kapitał jest „mrożony” na dłużej.
Przykładowo, pożyczając komuś pieniądze na krótki czas, nie oczekujesz wysokiego zwrotu, bo gwałtownie odzyskasz środki. Za pożyczkę na lata chcesz jednak więcej, bo ryzyko, iż coś się zmieni na rynku, jest większe. Podobnie inwestorzy myślą o obligacjach – im dłuższy termin, tym wyższa rentowność.
Jednak kształt krzywej może się zmieniać pod wpływem czynników makroekonomicznych, powiązanych ze sobą, takich jak:
- polityka banku centralnego,
- tempo wzrostu gospodarczego,
- sentyment rynkowy,
- napływ kapitału zagranicznego,
- oczekiwania inflacyjne.
Ważnym elementem, gdy mówimy o krzywej, jest duration – czyli miara, która pokazuje, jak bardzo cena obligacji reaguje na zmiany stóp procentowych. Obligacje długoterminowe mają wyższe duration, co oznacza, iż ich ceny są bardziej wrażliwe na zmiany rynkowe. Na przykład, jeżeli obligacja ma duration 3, zmiana stóp procentowych o 1% może wpłynąć na jej cenę o 3%.
Odwrócona krzywa rentowności – co to oznacza?
Odwrócona krzywa rentowności występuje, gdy obligacje krótkoterminowe (2-letnie) mają wyższe stopy zwrotu niż długoterminowe (10-letnie). To nietypowa sytuacja, która historycznie często poprzedzała recesje. Gdy inwestorzy obawiają się spowolnienia gospodarki, kupują więcej długoterminowych obligacji skarbowych, uważanych za bezpieczne aktywa, co obniża ich rentowność. Jednocześnie banki centralne mogą podnosić stopy procentowe, by walczyć z inflacją, co zwiększa rentowność obligacji krótkoterminowych.
Innym powodem odwrócenia krzywej może być oczekiwanie, iż bank centralny podniesie stopy teraz, już za chwilę, ale później je obniży, jeżeli gospodarka zwolni. To prowadzi do sytuacji, w której długoterminowe obligacje mają niższe stopy zwrotu. Warto jednak pamiętać, iż odwrócona krzywa nie zawsze oznacza recesję – to tylko sygnał ostrzegawczy, a inne czynniki też mają znaczenie.
Podsumowując, odwrócona krzywa rentowności adekwatnie nie jest ani „dobra”, ani „zła”. Mówi o tym, iż w opinii inwestorów działających na rynku obligacji polityka pieniężna jest w tej chwili ostrzejsza niż będzie w długim horyzoncie. Oczywiście, restrykcyjna polityka pieniężna najczęściej wróży okres spowolnienia wzrostu gospodarczego lub choćby recesji.
W analizach krzywej bierze się pod uwagę spread między obligacjami 10-letnimi i 2-letnimi. Dlaczego? Bo 10 lat to okres, w którym większe znaczenie dla inwestorów ma ogólna kondycja gospodarki i wiarygodność, niż stopy procentowe. Z kolei rentowność obligacji 2-letnich niejako uwzględnia już nadchodzące zmiany stóp procentowych.
Normalna i odwrócona krzywa rentowności. Źródło: blog.gov.uk
Odwrócona krzywa zazwyczaj, ale nie zawsze, zwiastuje recesje
Historycznie rzecz biorąc, odwrócenie krzywej rentowności często wyprzedzało recesje o 6 do 24 miesięcy. Było tak przed kryzysem finansowym w 2008 roku, gdy krzywa odwróciła się w połowie 2006 roku, a recesja zaczęła się w grudniu 2007 roku. Podobnie, krótkotrwała inwersja w sierpniu 2019 roku poprzedziła krótką recesję w 2020 roku spowodowaną pandemią COVID-19, choć ta była trudna do przewidzenia. Jednakże to fascynujące, iż jednak odwrócenie krzywej zadziałało jako wskaźnik wyprzedzający.
Ale trzeba być ostrożnym. Średni czas między inwersją a recesją wynosi około 12 miesięcy, ale sygnał poprzedzający kryzys finansowy 2008 roku trwał 22 miesiące, a sygnał wyprzedzający pandemię tylko 6 miesięcy, co pokazuje zmienność wskaźnika. Poza tym, jednak odwrócenie krzywej nie jest nieomylnym i niezawodnym wskaźnikiem. Od lipca 2022 do sierpnia 2024 w USA również obserwowano odwrócenie krzywej, ale recesja nie nadeszła…
A dlaczego ostatnio krzywa rentowności jako sygnał zawiodła? Być może dlatego, iż banki centralne rozregulowały gospodarki w trakcie pandemii COVID-19, „drukując” niesamowite ilości pieniędzy? Być może dlatego gospodarki zachowały się inaczej, niż „powinny” i dlatego krzywa się „pomyliła” – po prostu na rynku było tyle pieniądza, iż podwyżki stóp nie wywołały recesji, bo rynki były już mocno „nawodnione” płynnością? To jest tylko hipoteza, i sprawa do zbadania przez naukowców – ekonomistów.
W każdym razie to krzywa rentowności obligacji skarbowych USA 2-letnich i 10-letnich jest kluczowym wskaźnikiem dla globalnych rynków, bo obligacje te są uważane za najbezpieczniejsze na świecie. Ich rentowność wpływa na oczekiwania dotyczące stóp procentowych i kondycji gospodarki USA. Gdy krzywa się odwraca, inwestorzy na całym świecie zwracają na to uwagę.
Oczywiście, krzywe rentowności w krajach takich jak Niemcy, Japonia czy Wielka Brytania również dostarczają informacji o lokalnych gospodarkach i ich wpływie na rynki globalne. Jednak wszystkie oczy są zwrócone ku obligacjom amerykańskim, bo to amerykańskie aktywa wyznaczają trendy. Wszyscy patrzą na spread między amerykańskimi 10-latkami i 2-latkami – jeżeli zaczyna być on ujemny, wszyscy wzmagają czujność i szykują się na risk-off i recesję.
Spread między amerykańskimi 10-latkami i 2-latkami od 1976. Źródło: FRED
Warto dodać, iż istnieją tak naprawdę 4 rodzaje krzywej rentowności. Oprócz „normalnej” oraz odwróconej, są jeszcze płaska i stroma. Jak już wyjaśniliśmy, normalna oznacza, iż warto po prostu spokojnie inwestować w klasyczny sposób, nie unikając akcji. Odwrócona krzywa oznacza włączenie się (lub taką możliwość) trybu „risk-off” na rynkach, czyli zachęca do kupowania obligacji i bonów skarbowych. A co podpowiadają dwa inne rodzaje krzywej?
Płaska krzywa rentowności ma niewielkie nachylenie, a w tej sytuacji rentowności krótko- i długoterminowe są bardzo podobne. Może to sygnalizować niepewność ekonomiczną lub fazę przejściową między prosperity a recesją. Krzywa płaska oznacza rosnącą niepewność. Powinna skłaniać inwestorów do zachowania ostrożności i rozpoczęcia dywersyfikowania portfela.
Stroma krzywa rentowności pojawia się gdy rentowności obligacji 5-letnich i 10-letnich znacznie przekraczają rentowności 2-latek. To świadczy o tym, iż rynek przewiduje wysokie tempo wzrostu gospodarczego i nie chce zamrażać kapitału, bo po prostu woli ryzykować. Kiedy krzywa rentowności „stromi się” jest to adekwatnie „zielone światło” do inwestowania w ryzykowne aktywa, takie jak np. kryptowaluty i akcje.
Podsumowując, krzywa rentowności jest wskaźnikiem i narzędziem do oceny oczekiwań inwestorów dotyczących przyszłości gospodarki oraz stóp procentowych. Jej normalny kształt sugeruje stabilność i optymizm, natomiast odwrócona krzywa może sygnalizować potencjalne trudności ekonomiczne, choć nie jest to pewnik. Inwestorzy powinni być świadomi znaczenia zmian krzywej i dostosowywać swoje strategie inwestycyjne, zwracając jednak uwagę także na inne wskaźniki.
