Co słychać w górniczych spółkach, które budują szyby? Sprawdziliśmy, na jakim etapie znajdują się prace prowadzone przez KGHM i Południowy Koncern Węglowy.
fot. iStockPołudniowy Koncern Węglowy: szyb Grzegorz w ZG Sobieski
W Zakładzie Górniczym Sobieski w Jaworznie, należącym do Południowego Koncernu Węglowego, realizowane są prace związane z głębieniem szybu Grzegorz. Ponad pół roku temu miał miejsce najważniejszy moment realizacji. Wtedy uzyskano połączenie wentylacyjne szybu z wyrobiskami poziomymi ZG Sobieski. Połączenie to wykonano na poziomie 540 m.
Grzegorz to pierwszy w historii polskiego górnictwa węglowego szyb głębiony z tzw. wieży szybowej ostatecznej. Jest też jedną z dwóch największych inwestycji górniczych w kopalniach węgla w Polsce w ostatnich 20 latach i pierwszą po 30 latach inwestycją w kopalniach węgla z zastosowaniem mrożenia górotworu. Generalnym wykonawcą projektu jest spółka Przedsiębiorstwo Budowy Szybów.
Szyb Grzegorz będzie docelowo pełnił funkcję wentylacyjno-wdechową i materiałowo-zjazdową. Jego docelowa głębokość wyniesie 591,2 m, średnica to 7,5 m.
Postęp prac w ZG Sobieski
W kwietniu 2025 r. miał miejsce najważniejszy moment realizacji, ponieważ osiągnięto połączenie wentylacyjne drążonego szybu Grzegorz z wyrobiskami poziomymi ZG Sobieski. Dzięki temu możliwe było wykonanie połączenia na poziomie 540 m, co stanowi istotny etap całego przedsięwzięcia.
Połączenie wentylacyjne drążonego szybu z wyrobiskami poziomymi umożliwiło zintensyfikowanie robót udostępniających złoże Dąb, bogate w wysokiej jakości węgiel. Dzięki temu złoże stanowi fundament na kolejne lata działania kopalni. Jednocześnie jest najważniejsze dla rozwoju energetyki w regionie. Warto przypomnieć, iż linia kolejowa o długości około 4 km łączy Zakład Górniczy Sobieski z jaworznicką elektrownią, zapewniając szybki i bezpieczny transport węgla, którego parametry odpowiadają wymaganiom spalania w bloku 910 MW.
Jak informuje Południowy Koncern Węglowy, aktualnie prowadzone są roboty związane z wykonaniem dwustronnego wlotu na poz. 540 m – 14,5 m od osi szybu w kierunku północnym oraz 29 m w kierunku południowym.
Stan realizacji prac związanych z wykonaniem dwustronnego wlotu wynosi 75 proc.
W styczniu 2026 r. planowane jest wznowienie prac związanych z dalszym głębieniem rury szybowej. Następnie osiągnięcie docelowej rzędnej szybu 591,2 m ma nastąpić w kwietniu 2026 r.
Uruchomienie szybu Grzegorz wpłynie na zwiększenie wydajności oraz efektywności wydobycia węgla w Zakładzie Górniczym Sobieski. Pozwoli też – w oparciu o bazę zasobową złoża Dąb – na stabilizację poziomu produkcji i zapewnienie ciągłości dostaw do energetyki. Uzyskanie pełnej funkcjonalności szybu znacząco wpłynie również na poprawę bezpieczeństwa i komfortu pracy załogi, jak również – dzięki możliwości wyłączenia z eksploatacji znacznej części dotychczasowej infrastruktury – obniżenie kosztów funkcjonowania kopalni.
Zakład Górniczy Sobieski posiada koncesję na wydobycie węgla do 2063 r. – to najdłużej obowiązująca koncesja w Polsce.
Budowa może potrwać choćby 15 lat
KGHM: szyby Retków, Gaworzyce i GG-2 „Odra”
W KGHM też ruszyły już prace przy budowie szybu. Wiercenia geologiczno-hydrogeologiczne dla projektu Retków to pierwszy etap budowy najgłębszego szybu górniczego w Polsce. Jego planowana głębokość to ok. 1360 m.
W czerwcu tego roku zarząd KGHM Polska Miedź podjął decyzję o rozpoczęciu prac związanych z budową trzech nowych szybów. Dlatego powstaną szyby Retków, Gaworzyce oraz GG-2 „Odra”, które mają zwiększyć możliwości wydobywcze spółki. Rozpoznanie geologiczno-hydrogeologiczne to pierwszy etap budowy tych kluczowych dla spółki inwestycji, który umożliwi wybór najlepszej technologii głębienia, a także określenie głębokości mrożenia górotworu. Szacunkowy koszt całej inwestycji wyniesie minimum 9 miliardów złotych, a jej realizacja zajmie około 10-15 lat. Nowe szyby Retków oraz GG-2 „Odra” będą docelowo pełnić funkcję materiałowo-zjazdową, natomiast Gaworzyce będą szybem wentylacyjnym wydechowym.
Postęp prac w KGHM
– Za obecny etap prac przy trzech nowych szybach odpowiadają PeBeKa oraz Cuprum sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe – powiedział Zbigniew Bryja, wiceprezes zarządu KGHM Polska Miedź, podczas rozpoczęcia inwestycji. – Budowa trzech szybów górniczych jednocześnie to ogromne wyzwanie operacyjne, wymagające szczegółowego planowania oraz doświadczenia zaangażowanych w ten projekt zespołów i firm. Budowa pierwszych obiektów powierzchniowych dla szybu Retków rozpocznie się w pierwszej połowie 2027 r., a dla kolejnego z szybów najpóźniej w 2028 r. Ze względu na uwarunkowania geologiczne i hydrogeologiczne czas inwestycji w nowy szyb górniczy może wynosić około 15 lat, a koszt każdej takiej inwestycji to około 3 mld złotych – dodał.
W ramach trwających w tej chwili prac potwierdzono przewidywany profil litostratygraficzny w miejscu projektowanej lokalizacji szybu. Jednocześnie Ich zadaniem będzie umożliwienie określenia warunków geologicznych, hydrogeologicznych, gazowych oraz adekwatności masywu skalnego na potrzeby opracowania optymalnej metody głębienia szybu Retków. W ramach projektu do wiercenia otworów wykorzystywane będą trzy specjalistyczne urządzenia wiertnicze. Zakończenie odwiertów wraz z przeprowadzeniem badań jest planowane do 2028 r., ponieważ stanowi część etapu rozpoznania geologiczno‑hydrogeologicznego. Równocześnie przewidziano wykonanie niezbędnej dokumentacji, która będzie podstawą do dalszych prac inwestycyjnych.
Cały proces związany z budową nowego szybu górniczego rozłożony jest na okres choćby kilkunastu lat, ponieważ wymaga ogromnych nakładów inwestycyjnych. Łącznie mogą one sięgać kilku miliardów złotych, a ich wysokość zależy od przeznaczenia szybu. Dodatkowo wpływ mają jego głębokość oraz warstwy geologiczne występujące w planowanej lokalizacji.
Szyb Retków zlokalizowany na terenie gminy Grębocice w województwie dolnośląskim, docelowo osiągnie głębokość ok. 1360 m i będzie najgłębszym szybem górniczym w Polsce. Jego średnica w świetle obudowy wyniesie 7,5 m. Będzie on pełnił funkcję szybu zjazdowo-materiałowego oraz wdechowego dla Zakładów Górniczych Rudna. Aktualnie rekordzistą głębokości (1348 m) jest, również należący do KGHM, szyb GG-1.