Ceny masła w Polsce znacząco wzrosły w 2023 roku. Choć początkowe dane wskazywały na umiarkowane podwyżki, to ostatnie miesiące przyniosły drastyczne zmiany – masło drożeje. Eksperci tłumaczą, dlaczego masło drożeje i jakie strategie stosują sieci handlowe.
Według raportu Hiper-Com Poland, UCE RESEARCH i Grupy BLIX, od stycznia do początku listopada 2023 roku ceny masła wzrosły średnio o 2 proc. rdr. Dr Krzysztof Łuczak, współautor raportu, tłumaczy:
Tak niewielki wzrost na przestrzeni tylu miesięcy wynika z faktu, iż masło jest kluczowym produktem w koszyku zakupowym Polaków. Sieci handlowe uczyniły z niego strategiczny element walki konkurencyjnej.
Wzrosty były jednak nierównomierne w różnych formatach sklepów. Supermarkety odnotowały podwyżki na poziomie 8,4 proc. rdr., sieci cash&carry – 7,2 proc. rdr., a sklepy convenience – 5,5 proc. rdr. Z kolei ceny spadły w hipermarketach (-7,7 proc. rdr.) i dyskontach (-4,8 proc. rdr.).
Dyskonty i hipermarkety stawiają na efekt skali i intensywną konkurencję cenową, co pozwala im obniżać marże jednostkowe – zauważa Julita Pryzmont, współautorka raportu.
Skokowe wzrosty od sierpnia
Dynamiczny wzrost cen masła rozpoczął się w sierpniu, gdy średnia podwyżka wyniosła 29,3 proc. rdr. Najbardziej odczuwalne były wzrosty w hipermarketach (43,5 proc.) i sieciach cash&carry (41,4 proc.). Podobny trend utrzymał się we wrześniu (30,1 proc. rdr.) i październiku (32,2 proc. rdr.). Dr Łuczak wyjaśnia, iż wzrosty są związane z sytuacją na Europejskiej Giełdzie EEX:
Zmniejszona produkcja mleka powoduje rekordowe ceny produktów mlecznych, co napędza podwyżki cen masła.
Według szybkiego szacunku, w połowie listopada średni wzrost cen masła osiągnął 31,8 proc. rdr. Pojawiają się już kostki masła kosztujące 10 zł.
Cena 10 zł za kostkę masła może stać się standardem w pierwszej połowie 2025 roku – przewiduje dr Łuczak.
Mniej promocji, większe ceny
W 2023 roku spadła liczba promocji na masło – średnio o 13,8 proc. rdr. Najmocniej ograniczyły je sieci cash&carry (-24,8 proc.), supermarkety (-23,4 proc.) i hipermarkety (-17,4 proc.). Tylko dyskonty zwiększyły liczbę promocji o 8,9 proc. rdr.
Piotr Biela z Grupy BLIX tłumaczy:
Sieci handlowe wolą promować masło rzadziej, ale z większym rabatem procentowym. Klienci lepiej zapamiętują takie promocje.
W ostatnich miesiącach liczba promocji gwałtownie spadła: w sierpniu o 33,7 proc. rdr., we wrześniu o 25,2 proc., a w połowie listopada o 41,1 proc. rdr. Julita Pryzmont wskazuje, iż spadek liczby promocji może wynikać z przygotowań do sezonu świątecznego:
Sieci maksymalizują marże, ograniczając promocje w okresach mniejszego ruchu, jak sierpień czy wrzesień.
Co czeka ceny masła w przyszłości?
Eksperci przewidują, iż wysokie ceny masła utrzymają się do końca roku, szczególnie przed świętami. W pierwszych miesiącach 2025 roku możliwa jest stabilizacja cen, jednak ich dalszy poziom będzie zależał od globalnych czynników, takich jak ceny mleka i energii. Piotr Biela podkreśla, iż promocje na masło pozostaną istotnym elementem strategii sieci handlowych:
W grudniu spodziewam się silnych promocji na masło, szczególnie w połowie miesiąca. Cena regularna jednocześnie wzrośnie, by sieci mogły częściowo odrobić straty.
mn