Dziesięć lat po ostatnim takim spotkaniu światowi decydenci wrócili do rozmów o tym, jak finansować rozwój w epoce coraz większych nierówności i napięć geopolitycznych.
Podczas konferencji FfD4 w Sewilli komisarz UE ds. partnerstwa międzynarodowego Jozef Síkela zaprezentował unijną wizję opartą na łączeniu inwestycji publicznych i prywatnych, której trzonem jest strategia Global Gateway. Europa chce nie tylko pomagać, ale i współdecydować o kształcie przyszłego porządku gospodarczego.
Sewilla miejscem nowego impulsu dla zrównoważonego rozwoju
Międzynarodowa Konferencja na temat Finansowania Rozwoju (FfD4), która odbyła się w dniach 30 czerwca – 1 lipca w hiszpańskiej Sewilli, była wydarzeniem rzadkim: po raz pierwszy od dekady przy jednym stole zasiedli kluczowi gracze, by przemyśleć globalną architekturę finansowania rozwoju.
W obliczu coraz większej luki inwestycyjnej, jaka dzieli rzeczywistość od realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG), konieczne stało się zrewidowanie istniejących mechanizmów oraz zwiększenie efektywności i skali mobilizowanych środków.
Síkela reprezentował na tym forum Unię Europejską. W serii wystąpień i spotkań z partnerami z różnych regionów świata podkreślał, iż rozwój społeczno-gospodarczy nie jest luksusem ani opcją – ale warunkiem stabilności w coraz bardziej niestabilnym i transakcyjnym świecie.
– Świat potrzebuje więcej rozwoju, nie mniej – stwierdził. Sewilla była według niego okazją, która zdarza się raz na dziesięć lat, by gruntownie przemyśleć, jak finansować przyszłość globalnego południa.
Europa liderem pomocy rozwojowej — i nie tylko symbolicznie
Unia Europejska oraz jej państwa członkowskie pozostają największym globalnym źródłem Oficjalnej Pomocy Rozwojowej (ODA), odpowiadając za około 42 proc. tej formy wsparcia. Choć jest to imponujący udział, sama wielkość środków nie wystarcza, by sprostać rosnącym wyzwaniom.
Z tego powodu UE koncentruje się na podnoszeniu jakości finansowania rozwoju – zarówno poprzez innowacyjne narzędzia, jak i przez wzmacnianie lokalnych zdolności inwestycyjnych.
W centrum tej strategii znajduje się Global Gateway – unijna inicjatywa mająca na celu zintegrowane, długofalowe podejście do inwestycji w infrastrukturę, dostęp do energii, cyfryzację i edukację w krajach partnerskich.
Global Gateway łączy środki publiczne i prywatne, wykorzystuje gwarancje finansowe oraz zmniejsza ryzyko dla inwestorów, co pozwala na uruchamianie kapitału w skali, która wcześniej była poza zasięgiem klasycznej pomocy rozwojowej.
Miliony euro na konkretne cele
Podczas sewilskiej konferencji komisarz Síkela ogłosił szereg inicjatyw wspieranych przez Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Plus (EFSD+), najważniejszy instrument finansowy strategii Global Gateway.
Wśród projektów znalazła się m.in. gwarancja w wysokości 75 mln euro dla programu „SOL”, realizowanego we współpracy z COFIDES i AECID. Jego celem jest wspieranie elektryfikacji poza siecią oraz rozwój mini-sieci energetycznych w trudno dostępnych rejonach Afryki Subsaharyjskiej, Ameryki Łacińskiej i Karaibów.
Inwestycje te nie tylko ułatwią dostęp do odnawialnych źródeł energii, ale też stworzą warunki do lokalnego rozwoju gospodarczego.
Jeszcze większą skalę ma projekt realizowany przez EDFI Management Company oraz Currency Exchange Fund (TCX). W jego ramach UE udzieli gwarancji o wartości 150 mln euro, które pozwolą rozszerzyć mechanizmy ochrony przed ryzykiem walutowym na rynkach wschodzących.
Ma to szczególne znaczenie w kontekście inflacyjnych napięć i zmiennych kursów walut w krajach o niskich i średnich dochodach. Dzięki tej gwarancji możliwe będzie zabezpieczenie finansowania projektów o łącznej wartości choćby 2 mld euro.
Lokalne inwestycje z globalną perspektywą
Nie zabrakło również wsparcia dla mniejszych, choć nie mniej istotnych działań. W Sewilli podpisano umowę pomiędzy Banque El Amana a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, na mocy której 20 mln euro zostanie przeznaczone na rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Mauretanii.
Projekt ten wspiera nie tylko zrównoważone rybołówstwo i tzw. niebieską gospodarkę, ale także wprost wspomaga przedsiębiorczość kobiet i młodzieży – grup szczególnie narażonych na wykluczenie gospodarcze.
Inną inicjatywą, która zyskała aprobatę Komisji, był program „Resilient Remit” realizowany z Międzynarodowym Funduszem Rozwoju Rolnictwa (IFAD). Ten czteromilionowy projekt ma na celu wzmocnienie wpływu przekazów pieniężnych (remitencji), które są w tej chwili największym źródłem finansowania zewnętrznego w krajach rozwijających się.
Dzięki temu mechanizmowi społeczności wiejskie zyskają dostęp do kredytów, oszczędności, ubezpieczeń i usług finansowych budujących odporność na zmiany klimatyczne oraz inne kryzysy.
Cyfrowa transformacja i równość płci jako priorytety
W kontekście cyfryzacji komisarz Síkela, wspólnie z Finlandią i firmą Nokia, zaprezentował inwestycje Global Gateway w infrastrukturę telekomunikacyjną – od światłowodów po satelity i centra danych – a także programy wspierające edukację, szkolenia oraz zarządzanie cyfrowe.
Tego typu działania mają wzmocnić suwerenność technologiczną państw partnerskich i zwiększyć ich zdolność do uczestnictwa w globalnej gospodarce cyfrowej.
Równolegle odbywały się wydarzenia towarzyszące konferencji, poświęcone m.in. partnerstwu Afryka–Europa w obszarze zrównoważonych finansów oraz przyspieszeniu działań na rzecz równości płci do 2030 r..
Równouprawnienie kobiet nie było traktowane marginalnie – wręcz przeciwnie, przedstawione jako najważniejszy komponent zrównoważonego wzrostu i lepszego wykorzystania potencjału ludzkiego.
Nowy rozdział partnerstwa globalnego
Zanim jeszcze rozpoczęła się konferencja FfD4, komisarz wziął udział w przeglądzie wysokiego szczebla statusu Agendy inwestycyjnej UE–LAC Global Gateway, przygotowującej grunt pod nadchodzący szczyt UE–CELAC w Kolumbii.
Działania te wpisują się w nową, bardziej partnerską logikę współpracy międzynarodowej, w której Unia Europejska chce być nie tylko donatorem, ale także równorzędnym uczestnikiem globalnych przemian.