3 tygodni temu
Ministerstwo Infrastruktury (MI) przygotowało projekt ustawy, który umożliwi dofinansowanie wąskotorówek. Przewoźnicy mają uzyskać wsparcie przez mechanizm dopłat do pociągokilometra, a inwestycje w infrastrukturę wąskotorową znajdą się w wieloletnim programie inwestycyjnym. Zgodnie z planem zmiany mają wejść w życie po przyjęciu przez Radę Ministrów w IV kwartale 2025 r.
Potencjał transportowy czeka na wykorzystanie
Polskie koleje wąskotorowe dysponują infrastrukturą pozwalającą rozwijać prędkości 60-80 km/h, wystarczające do obsługi ruchu lokalnego. Według danych Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) w 2023 r. funkcjonowało 26 operatorów utrzymujących czynnie ponad 440 km linii wąskotorowych. Przewieźli oni blisko 950 tys. pasażerów, działając głównie w celach turystycznych.
Rozszerzenie działalności o przewozy regularne mogłoby wypełnić lukę w regionach ze słabo rozwiniętą ofertą transportu publicznego. Przykłady ze Szwajcarii, Włoch czy Hiszpanii pokazują, iż wąskotorówki skutecznie służą mieszkańcom w codziennych dojazdach do pracy i szkół. Barierą pozostają jednak wysokie koszty modernizacji oraz brak dostępu do systematycznego finansowania.
Mechanizm wsparcia oparty na pracy eksploatacyjnej
Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o Funduszu Kolejowym (FK) wprowadza 3 najważniejsze rozwiązania. Przewoźnicy kolejowi na liniach wąskotorowych otrzymają dofinansowanie na podstawie stawki za pociągokilometr, czyli miernik realizowanej pracy eksploatacyjnej.
Drugim filarem jest utworzenie podstaw prawnych dla długoterminowego finansowania przewozów pasażerskich na liniach wąskotorowych. Dotychczas większość operatorów funkcjonowała dzięki doraźnemu wsparciu samorządów i darczyńców, gdyż przychody z biletów nie pokrywały kosztów utrzymania często historycznego taboru.
Inwestycje uwzględnione w wieloletnim programie
Najistotniejszą zmianą systemową będzie włączenie kolei wąskotorowych do wieloletniego programu inwestycyjnego. Program umożliwi długoterminowe planowanie modernizacji infrastruktury wymagającej wysokich nakładów początkowych oraz systematycznego utrzymania. Integracja rozwoju wąskotorówek z ogólnokrajową strategią transportową pozwoli na efektywne wykorzystanie środków publicznych. Ministerstwo prowadzi równolegle prace nad rozporządzeniem wykonawczym we współpracy z przedstawicielami kolei wąskotorowych.
Nowe regulacje mają wykorzystać potencjał turystyczny i gospodarczy linii wąskotorowych przy jednoczesnym wsparciu lokalnych społeczności. Dla wielu regionów może to oznaczać przywrócenie regularnych połączeń kolejowych i rozwój gospodarki regionalnej opartej na turystyce kolejowej.
Fot. MI
Zobacz również:
