W tym roku w ramach cyklu spacerów Mozaika lokalnych tożsamości odwiedziliśmy 7 miejsc: budynków, pawilonów, mostów, a choćby pomostów w całej Polsce. Przyglądaliśmy się przestrzeniom publicznym i miejscom w krajobrazie wspólnie z ich twórcami i twórczyniami oraz lokalnymi ekspertami i badaczami. Poznawaliśmy historie miejsc, losy powstania obiektów i przestrzeni, otaczającą je przyrodę.
Wspólne spacery były przede wszystkim okazją do rozmowy, spojrzenia na otaczającą nas przestrzeń i architekturę, jak na zapis pewnej historii i efekt współpracy wielu osób, ich różnorodnych kompetencji i zaangażowania.
Targ w Błoniu z Aleksandrą Wasilkowską
22 czerwca, wspólnie z architektką Aleksandrą Wasilkowską, odwiedziliśmy zrewitalizowany Targ w Błoniu pod Warszawą – obiekt, który znalazł się na shortliście konkursu Mies van der Rohe Award. W ubiegłym roku projekt zdobył Grand Prix Nagrody Architektonicznej Polityki.
Nowa odsłona Targu w Błoniu stała się przykładem dobrej, lokalnej architektury, wspierającej codzienne życie mieszkańców. Projekt, zakładający wpisanie targowiska w centralną przestrzeń miasta, odpowiedział na problem zanikania tej formy handlu.
Podczas wizyty przyjrzeliśmy się architekturze, która łączyła pod jednym dachem targowisko z parkiem. Rozmawialiśmy o funkcji żywieniowej i społecznej targu, a także zjedliśmy pierwsze śniadanie lata, przygotowane z produktów od lokalnych sprzedawców.
Most w Siekierkach z pracownią MXL4
Podczas drugiego spaceru odwiedziliśmy Siekierki w województwie zachodniopomorskim. Celem był Most Europejski, po którym oprowadzali Tomasz Maksymiuk z pracowni MXL4 oraz Igor Szakowski, p.o. Dyrektora Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego.
Projekt pracowni MXL4 (arch. Tomasz Maksymiuk we współpracy z arch. Aleksandrą Cegielską) stworzył przestrzeń dialogu między historią a współczesnością. Architekci zachowali oryginalne przęsła mostu, podkreślając jego zabytkową strukturę, a nowoczesna platforma widokowa, kontrastująca z częścią historyczną, stała się punktem obserwacyjnym i miejscem spotkań.
Most, przebiegający nad rozlewiskami starorzecza Odry, wzbogaca teren o ogromnej wartości przyrodniczej – siedlisko ptaków w Cedyńskim Parku Krajobrazowym oraz obszar Natura 2000. Inwestycja zdobyła główną nagrodę „Property Design Award 2022” w kategorii „Najlepsza przestrzeń publiczna w Polsce”.
Bobrowisko w Starym Sączu z Anną Szewczyk-Świątek i Wojciechem Świątkiem z pracowni 55Architekci
Podczas kolejnego spaceru, wspólnie z architektami Anną Szewczyk-Świątek i Wojciechem Świątkiem z pracowni 55Architekci, odwiedziliśmy przyrodniczą enklawę Bobrowisko w Starym Sączu.
Kładka nad rewirem bobrów to odpowiedź studia 55Architekci na niedostatek przestrzeni publicznych w mniejszych miejscowościach. Prosta bryła i naturalne materiały łączą obiekt z otoczeniem. Pozbawiona balustrad ścieżka z elementami edukacyjnymi wymusza na zwiedzających uważność i umożliwia spotkanie z przyrodą. Sekwencja kładek zwieńczona jest dwiema altanami obserwacyjnymi. Głównym założeniem projektu było udostępnienie walorów przyrodniczych w widłach Dunajca i Popradu przy zachowaniu nieinwazyjnego charakteru obiektu.
Pomosty nad Jeziorem Słupeckim z Pawłem Grobelnym
Podczas kolejnego spaceru z cyklu Mozaika lokalnych tożsamości odwiedziliśmy pomosty nad Jeziorem Słupeckim. Naszym przewodnikiem był architekt Paweł Grobelny. Złożone z drewnianych okręgów pomosty, mikro-scena plenerowa oraz platforma widokowa przy Kopcu Szwedzkim pozwalały na podziwianie natury z miejsc dotąd niedostępnych.
Ten minimalistyczny projekt stał się przykładem małej architektury w służbie doświadczeń przyrodniczych. Realizacja ta zdobyła nagrodę „Property Design Award 2024” w kategorii „Najlepsza przestrzeń publiczna w Polsce”.
Muzeum Ognia w Żorach z Markiem i Oskarem Grąbczewskimi z pracowni OVO Grąbczewscy Architekci
O Muzeum Ognia opowiedzieli nam projektanci z pracowni OVO Grąbczewscy Architekci. To wyjątkowy obiekt, który swoją architekturą i multimedialną ekspozycją eksploruje zjawisko ognia w kontekście naukowym, kulturowym, społecznym i artystycznym. Jego forma powstała jeszcze przed ostatecznym określeniem funkcji. Projektanci mieli stworzyć symboliczny budynek, będący wizytówką miasta oraz jego bramą. Inspiracją była nazwa Żor, wywodząca się od słów „żar” i „pogorzelisko”, które nawiązują do historii licznych pożarów w mieście.
Projekt opiera się na skojarzeniu formy budynku z pełzającym ogniem, co wynikło ze skomplikowanego obrysu działki. Metafora ognia zdefiniowała zarówno kształt, jak i materiały użyte do realizacji. Praca nad projektem wymagała nie tylko stworzenia unikalnej koncepcji i nadania jej formy architektonicznej, ale także stałego dopasowywania funkcji do formy we współpracy z inwestorem.
Od otwarcia Muzeum Ognia zdobyło liczne wyróżnienia, w tym nominacje do Nagrody Roku SARP 2016, Bryły Roku 2016 oraz Mies van der Rohe Award 2017.
Modernizacja Uniwersytetu Rzeszowskiego z Maciejem Trybusem i Jakubem Podolakiem z pracowni S.T. Architekci
Celem naszej przedostatniej wycieczki w ramach cyklu była modernizacja Uniwersytetu Rzeszowskiego. O projekcie opowiedzieli jego twórcy – Maciej Trybus i Jakub Podolak z pracowni S.T. Architekci.
Modernizacja i rozbudowa głównego gmachu Uniwersytetu Rzeszowskiego to przykład udanego połączenia tradycji z nowoczesnością. Projekt miał na celu dostosowanie obiektu do współczesnych standardów użytkowych, jednocześnie podkreślając jego znaczenie kulturowe dla lokalnej społeczności. Architekci nadali budynkowi nowy wyraz poprzez pionowe podziały filarów, które zwieńczono elegancką linią gzymsu.
Osiedle w Łowiczu z Rafałem Mazurem i Łukaszem Gajem
Nasz ostatni spacer w ramach tegorocznej Mozaiki lokalnych tożsamości odbył się w Łowiczu, gdzie wspólnie z architektami Rafałem Mazurem i Łukaszem Gajem przyjrzeliśmy się osiedlu zrealizowanemu w ramach Funduszu Mieszkań dla Rozwoju, inwestycji PFR Nieruchomości.
Białe, minimalistyczne bryły, ułożone w kształcie litery „C”, stanowią przykład funkcjonalnego osiedla, w którym przestrzeń wspólna została starannie zaplanowana w centralnej części kompleksu. Projektanci zadbali o te atuty mieszkań, które na rynku komercyjnym bywają zaniedbywane: efektywne wykorzystanie metrażu, ustawność pomieszczeń oraz możliwość naturalnego wietrzenia.
Więcej przykładów współczesnej polskiej architektury, którą warto znać i warto odwiedzić, znajdziecie na mapie: Mozaika lokalnych tożsamości.
Śladem kolejnych miejsc i obiektów z mapy podróżować i spacerować będziemy w przyszłym roku. Zapraszamy!
Dziękujemy uczestnikom za czynny udział.
Dziękujemy za przyjęcie zaproszenia i współtworzenie z nami cyklu Mozaika lokalnych tożsamości: spacery: Aleksandrze Wasilkowskiej, Tomaszowi Maksymiukowi (MXL4 Architekci), Igorowi Szakowskiemu, Pawłowi Grobelnemu, Annie Szewczyk-Świątek i Wojciechowi Świątek, Oskarowi i Markowi Grąbczewskim, Maciejowi Trybusowi (S.T. Architekci), Rafałowi Mazurowi oraz Łukaszowi Gajowi.
